Gebruiker:Gilliebillie/Kladblok/Parodie op het geloof

Een parodie op het geloof of een parodiereligie is een geloofssysteem dat de spirituele overtuigingen van anderen ter discussie stelt, vaak door middel van humor, satire of burleske (literaire spot). Vaak geconstrueerd om een specifiek doel te bereiken dat verband houdt met een ander geloofssysteem, kan een parodie-religie een parodie zijn op verschillende religies, sekten, goeroes, culturen of nieuwe religieuze bewegingen tegelijkertijd, of zelfs een parodie op geen bepaalde religie - in plaats daarvan het concept van religieus geloof zelf parodiëren. Sommige parodie-religies leggen de nadruk op plezier maken; het nieuwe geloof kan dienen als een handig excuus voor prettige sociale interactie tussen gelijkgestemden.

Logo voor de kerk van het vliegend spaghettimonster

Eén benadering van parodie-religies heeft tot doel tekortkomingen in bepaalde pro-religieuze argumenten onder de aandacht te brengen – waarbij de logica wordt gevolgd dat als een bepaald argument ook kan worden gebruikt om een duidelijke parodie te ondersteunen, het oorspronkelijke argument duidelijk gebrekkig is. Dit kan worden gedaan door middel van fictieve religies die in veel fictiewerken voorkomen - een voorbeeld hiervan is het Bokononisme uit de roman geen kind en geen wieg (1963) van Kurt Vonnegut. Een ander voorbeeld hiervan is de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster, die de vraag naar gelijke tijd parodieert die wordt gebruikt door intelligent design en creationisme.

Af en toe kan een parodie-religie wijding per post of online aanbieden tegen een nominale vergoeding, waarbij wordt gestreefd naar gelijke erkenning voor zijn geestelijken/officieren – onder bepalingen van de vrijheid van godsdienst, waaronder het eerste en veertiende amendement op de Amerikaanse grondwet – om huwelijken legaal voltrekken. Parodie-religies hebben ook gezocht naar dezelfde redelijke aanpassingen die wettelijk worden geboden aan reguliere religies, inclusief religieus specifieke kledij of hoofddeksels. Een Amerikaanse federale rechtbank oordeelde in 2016 dat de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster ("Pastafarisme") geen religie is, maar tot op zekere hoogte is er rekening gehouden met het Pastafarisme of "De Kerk van de Latter-Day Dude" (Dudeïsme) door een paar Amerikaanse staten en door enkele andere landen.

Verschillende religies die als parodie-religies worden beschouwd, hebben een aantal relatief serieuze volgers die de waargenomen absurditeit van deze religies omarmen als spiritueel significant, een beslist postmoderne benadering van religie. In het Discordianisme kan het bijvoorbeeld moeilijk zijn om te zeggen of zelfs deze ‘serieuze’ volgers niet alleen maar meedoen aan een nog grotere grap.

Aspecten

Overtuigingen

Parodie-religies worden vaak gecreëerd om gevestigde religies te satiriseren of te bespotten, en zo weerspiegelen hun overtuigingen vaak deze satirische of humoristische toon. Parodie-religies kunnen hun overtuigingen ook gebruiken als middel om commentaar te geven op maatschappelijke kwesties of politieke ideologieën. De Church of the SubGenius steekt bijvoorbeeld de draak met de georganiseerde religie en de Amerikaanse cultuur door haar parodische weergave van een ‘schijnreligie’ die laksheid en absurditeit viert. Andere parodie-religies richten zich op specifieke religies, sekten of culturen en verzinnen hun overtuigingen om die van de religie waarop ze zich richten te bespotten.

Een veel voorkomend geloof in veel parodie-religies is de afwijzing van dogma's en religieuze autoriteit. Parodie-religies portretteren zichzelf vaak als vrijdenkend en ruimdenkend, waarbij ze het idee van blind geloof verwerpen en in plaats daarvan kritisch denken en scepticisme aanmoedigen.

Parodie-religies kunnen ook elementen uit de popcultuur of sciencefiction in hun overtuigingen opnemen. De Kerk van het Vliegende Spaghettimonster, een parodie-religie die is ontstaan als reactie op de leer van intelligent ontwerp op scholen, stelt bijvoorbeeld dat een vliegend spaghettimonster het universum heeft geschapen. Op dezelfde manier is de Jediism-beweging, die begon als een parodie-religie maar sindsdien serieuzer is geworden, gebaseerd op de overtuigingen en praktijken van de Jedi Order uit de Star Wars-franchise.

Praktijken

Net als bij veel andere religies kunnen de praktijken van parodie-religies rituelen, preken, meditatie, gebed, herdenking van een godheid of god, offers, optochten, festivals, feestdagen, initiaties, huwelijksceremonies, religieuze muziek en kunst, dans, openbare dienstverlening of andere aspecten van menselijke cultuur omvatten.

Parodiereligies gebruiken hun praktijken vaak als een manier om gevestigde religieuze praktijken verder te satiriseren of te bekritiseren, of als een manier om een gevoel van gemeenschap en verbondenheid onder hun volgelingen te creëren. Parodie-religies kunnen hun praktijken ook gebruiken om maatschappelijke kwesties of politieke ideologieën onder de aandacht te brengen.

Een veel voorkomende praktijk in veel parodie-religies is het gebruik van humor en satire bij religieuze ceremonies en rituelen. De Kerk van het Vliegende Spaghettimonster omvat bijvoorbeeld vaak een "noedelmis" waarin volgers spaghetti en gehaktballen consumeren als een vorm van communie. De Kerk van de SubGenius gebruikt ook humor in haar ceremonies, met rituelen die schijndoopsels omvatten en het 'slack off'-ritueel waarin volgelingen worden aangemoedigd om te ontspannen en niets te doen.

Parodie-religies kunnen ook elementen uit de popcultuur of sciencefiction in hun praktijken verwerken. De jediistische beweging beoefent bijvoorbeeld lichtzwaardtraining en meditatie, geïnspireerd door de Jedi Order uit de Star Wars-franchise. De Church of the Latter-Day Dude, een parodie-religie gebaseerd op het personage uit de film "The Big Lebowski", beoefent de "dudeïstische" filosofie en moedigt volgers aan om het rustig aan te doen en "zich te houden".

Naast deze unieke praktijken nemen veel parodie-religies ook elementen van meer traditionele religies op in hun praktijken. De Kerk van de SubGenius gebruikt bijvoorbeeld elementen uit het christendom, het hindoeïsme en andere religies in haar rituelen en iconografie.

sociale organisatie

Parodie-religies hebben vaak unieke sociale structuren en organisaties die hun satirische of humoristische toon weerspiegelen. Parodie-religies kunnen hun sociale organisatie ook gebruiken om een gevoel van gemeenschap en verbondenheid onder hun volgers te creëren, of als een manier om commentaar te geven op maatschappelijke kwesties of politieke ideologieën.

Een gemeenschappelijk aspect van parodie-religies is dat ze vaak geen gecentraliseerde hiërarchie of leiderschapsstructuur hebben. In plaats daarvan opereren veel parodiereligies als gedecentraliseerde gemeenschappen, waarbij individuele volgelingen indien nodig rollen en verantwoordelijkheden op zich nemen. De Kerk van het Vliegende Spaghettimonster heeft bijvoorbeeld geen officiële leiders en vertrouwt in plaats daarvan op een gemeenschap van individuen om evenementen te organiseren en de boodschap van de religie te verspreiden.

Parodie-religies kunnen hun sociale organisatie ook gebruiken om commentaar te geven op maatschappelijke kwesties of politieke ideologieën. De Kerk van Euthanasie moedigt haar volgelingen bijvoorbeeld aan om een duurzame levensstijl te leiden en hun impact op het milieu te verminderen, en heeft protesten en demonstraties georganiseerd om het bewustzijn voor deze kwesties te vergroten.

Gebruik door atheïstische commentatoren

Ik beweer dat we allebei atheïsten zijn. Ik geloof gewoon in één god minder dan jij. Als je begrijpt waarom je alle andere mogelijke goden afwijst, zul je begrijpen waarom ik de jouwe afwijs. |Stephen F. Roberts

Veel atheïsten, waaronder Richard Dawkins, gebruiken parodie-religies zoals die van het Vliegende Spaghettimonster en de Onzichtbare Roze Eenhoorn – evenals oude goden als Zeus en Thor – als moderne versies van Russells theepot om te beweren dat de bewijslast bij de gelovige, niet de atheïst.

Dawkins creëerde ook een parodie op de kritiek op het atheïsme en bedacht de term athoïsme, oftewel de vaste overtuiging dat de Noorse godheid Thor niet bestaat. De bedoeling is om te benadrukken dat atheïsme geen vorm van religieus geloof is, maar louter de ontkenning van specifieke overtuigingen. Een veel voorkomende uitdaging tegen het atheïsme is het idee dat atheïsme zelf een vorm van ‘geloof’ is, een geloof zonder bewijs. De theïst zou kunnen zeggen: "Niemand kan bewijzen dat God niet bestaat, daarom oefent een atheïst zijn geloof uit door te beweren dat er geen God is." Dawkins stelt dat door het woord "God" te vervangen door "Thor" men zou moeten inzien dat de bewering bedrieglijk is. De bewijslast, zo beweert hij, rust op de gelovige in het bovennatuurlijke, niet op de ongelovige die zulke dingen onwaarschijnlijk acht. Athoïsme is een poging om door middel van absurditeit te illustreren dat er geen logisch verschil bestaat tussen het niet geloven in bepaalde religies.

Juridische kwesties

Cavanaugh v. Bartelt et al: Stephen Cavanaugh, een gevangene in de Nebraska State Penitentiary, klaagde gevangenisfunctionarissen aan omdat ze weigerden tegemoet te komen aan zijn religieuze rechten en verzoeken, zoals ‘de mogelijkheid om religieuze kleding en hangers te bestellen en te dragen, het recht om bijeen te komen voor wekelijkse erediensten en lessen en de recht om de communie te ontvangen." Cavanaugh identificeert zich als een Pastafariër en beoefent het FSMisme. Cavanaugh beweerde dat doordat gevangenisfunctionarissen zijn verzoeken afwezen, zijn First Amendment Right werd geschonden. Uiteindelijk oordeelde het Hof dat het FSMisme volgens de federale statuten niet als een religie kon worden gedefinieerd, en zij willigden het verzoek tot afwijzing van de beklaagden in.

Nederland en De Kerk van het Vliegende Spaghettimonster: In 2018 oordeelde de Nederlandse rechtbank dat rechtenstudente Mienke de Wilde niet in aanmerking kwam voor religieuze vrijstelling voor het dragen van Pastafarische hoofddeksels op een door de overheid uitgegeven identiteitsfoto. De rechtbank beweerde dat "het pastafarisme de ernst en samenhang van een legitiem religieus geloof ontbeerde."

Lijst met opmerkelijke parodiereligies

Parodieën op bepaalde overtuigingen

De Invisible Pink Unicorn is een recente parodiereligie gebruikt om Theïsme geloof te satiriseren. The Invisible Pink Unicorn is paradoxically both invisible and pink.

De volgende zijn gemaakt als parodieën op bepaalde religieuze overtuigingen:

religie	Beschrijving
Eventualisme	Een satire op Scientology-achtige religies die verscheen in de film Schizopolis.
Invisible Pink Unicorn	Een parodie op theïstische definities van God. Het benadrukt ook de willekeurige en onvervalsbare aard van religieus geloof, op een vergelijkbare manier als Russells theepot.
Kibology	Een humoristische, op Usenet gebaseerde satire op religie.
Landover Baptist Church	Een satirische parodie op het Christenfundamentalisme.
Laatste Vrijdagisme	Een grapversie van Omphalisme die beweert dat het universum afgelopen donderdag is geschapen, gemaakt om problemen met niet-falsifieerbare overtuigingen aan te tonen, en de variant Next Wednesdayism, geïnspireerd door John Landis' lopende filmgrap See You Next Wednesday.
Pastafarianisme of de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster	Het bekendste voorbeeld van parodiereligie. Een parodie op intelligent design, creationisme en religie in het algemeen, als een moderne versie van Russells theepot.
Tarvuisme	Een parodie-religie die de Britse komieken Peter Serafinowicz en Robert Popper bedachten voor het televisieprogramma Look Around You, waarin religieuze instructievideo's, zoals die van scientologen en christenen, werden geparodieerd.
Eerste Kerk van de Laatste Lach	De parodiereligie achter de jaarlijkse Saint Stupid's Day Parade in San Francisco.

Postmoderne religies

De volgende postmoderne religies die gezien kunnen worden als uitgebreide parodieën van reeds bestaande religies:

Religie	Beschrijving
De Grappenmakende, Dronken Synode van Dwazen en Narren	Een sociale club opgericht door Peter I van Rusland. Er ontstonden vaak controverses omdat ze de kerk bespotten.
Bokononisme	Een fictieve religie uit Kurt Vonneguts roman Cat's Cradle, die onschuldige geruststellende leugens promoot, genaamd foma. De hoofdtekst, The Books of Bokonon, is een parodie op het Nieuwe Testament. Zie ook de Kerk van God de volkomen onverschillige in Kurt Vonneguts The Sirens of Titan.
Church of Euthanasia	De Church of Euthanasia is een "non-profit educatieve stichting die zich inzet voor het herstellen van het evenwicht tussen mensen en de overgebleven soorten op aarde." De Kerk gebruikt preken, muziek, culturele jamming, publiciteitsstunts en directe actie om de niet-duurzame bevolking van de aarde onder de aandacht te brengen. De Kerk is berucht vanwege haar conflicten met christelijke activisten die vóór het leven zijn.
Church of the SubGenius	Opgericht in 1979. Vaak beschouwd als een parodie van religie in het algemeen, met onder meer elementen van het fundamentalistische christendom, zen, Scientology, new-age sekten, poppsychologie en motiverende verkooptechnieken, is het een beweging op zich geworden, waardoorhet verschillende boeken, kunsttentoonstellingen, rockalbums, congressen en nieuwigheden inspireert.
The Cult of Kek	Een internetreligie geassocieerd met /pol/ van 4chan, de extreemrechtse beweging die bekend staat als 'alt-right', en online aanhangers van de 45e Amerikaanse president, Donald Trump. Aanhangers aanbidden satirisch een cartoonkikker genaamd "pepe" als de reïncarnatie van de Egyptische godheid Kek, een voorbode van chaos en vernietiging.
Dudeïsme	Een religie gebaseerd op de film The Big Lebowski uit 1998, waarin de hoofdpersoon, bekend als "the Dude", wordt vereerd als een goeroe. De aanhangers beschouwen de religie als een moderne vorm van taoïsme.
Discordianisme	Het is gebaseerd op het boek Principia Discordia uit 1965. De belangrijkste godheid is de godin van de chaos Discordia (Grieks Eris). Het wordt op verschillende manieren gedefinieerd als een religie, filosofie, paradigma of parodiereligie.
Dinkoïsme	Dinkoïsme is een parodie-religie die Dinkan, een komisch personage uit het Malayalam Kindertijdschrift Balamangalam, plaatst als de enige ware God en de schepper van het universum. Het lijkt sterk op het pastafarisme, dat het Vliegende Spaghettimonster aanbidt. Het Dinkoïsme werd georganiseerd door enkele onafhankelijke sociale welzijnsgroepen in Kerala, India, als een middel om blind geloof te bespotten en religieuze onverdraagzaamheid op creatieve wijze te bekritiseren. Het vond zijn oorsprong op sociale media. De belangrijkste godheid is ook Dinkan.
Gadgetologie	Deze religie, rond 2010 in Rusland opgericht door Nizjni Novgorod, vereert het stripfiguur Gadget Hackwrench uit de gesyndiceerde Disney-tekenfilmserie Chip 'n Dale: Rescue Rangers. De religie heeft drie niet-exclusieve stromingen gevormd: traditionalistisch, progressief en apocalyptisch.
Googlisme	Een satirische kerk die ervoor pleit om de zoekmachine Google een god te noemen; vanwege negen waargenomen overeenkomsten tussen dat en de gemeenschappelijke definities van wat een godheid maakt.
Igreja Evangélica Pica das Galáxias	Het is ontstaan in Brazilië en is een satirische parodie op Braziliaanse evangelische kerken. De leider van de "kerk" is de zelfbenoemde apostel Arnaldo (die de titels "pastor" en "bisschop" had en van plan is de titel "vice-god" te krijgen). Arnaldo is een voormalig lid van de Reborn in Christ Church, die de religieuze organisatie verliet vanwege beschuldigingen van het witwassen van geld tegen de leiding van de kerk en zijn eigen "kerk" op YouTube creëerde als een vorm van humoristische kritiek op evangelische kerken in Brazilië. In mei 2021 had zijn YouTube-kanaal 964.000 abonnees. Op 27 mei 2018 werd Arnaldo geïnterviewd door Danilo Gentili in het tv-programma The Noite com Danilo Gentili op SBT.
Iglesia Maradoniana	Het werd gevormd door een Argentijnse groep fans van voetballer Diego Maradona. De aanhangers dopen zichzelf door op een voetbal te slaan, wat een verwijzing is naar het doel "Hand van God" uit 1986.
Jediïsme	In 2001 werd na een internetcampagne, de fictieve Star Wars-religie van de Jedi, een parodie-religie in verschillende landen van het Gemenebest opgericht, aangezien 1,5% van de Nieuw-Zeelandse bevolking, 0,4% van de Australische bevolking en 0,7% van de Britse bevolking hun religie als Jedi noemden in de officiële volkstelling (zie Jedi-volkstelling).
Kopimisme	Een op internet gebaseerde religie gebaseerd op de overtuiging dat het delen van bestanden een heilige deugd is die beschermd moet blijven. Het werd in januari 2012 erkend door de Zweedse regering. Het werd opgericht door een filosofiestudent, Isak Gerson.
Matrixisme	Een nieuwe religieuze beweging geïnspireerd door de film The Matrix uit 1999. Het verscheen online in 2004. De aanhangers beweren te geloven in een meergelaagde subjectieve realiteit en wachten op de terugkeer van hun profeet, de Ene.
Neo-Amerikaanse Kerk	Psychedelische religie (LSD is een sacrament) die absurdisme combineert met legitiem solipsistisch nihilisme, maar met enkele satirische elementen (geestelijken worden Boo-Hoos genoemd, het kerksymbool is een pad met drie ogen). Oprichter Arthur Kleps verklaarde dat één doel van de kerk is om te laten zien dat alle religies verzonnen en dwaas zijn.
Onze Lieve Vrouw van Eeuwige Vrijstelling	Een religieuze beweging voor Last Week Tonight with John Oliver om de welvaartsevangelie en de manier waarop de IRS met kerken omgaat te hekelen.
Silinisme	De officiële religie van de micronatie van het Aerican-rijk, met als centrale figuur een gigantische pinguïn genaamd Forsteri.
Zusters van eeuwige verwennerij	Een drag-performancegroep die religie belachelijk maakt om het bewustzijn voor voornamelijk Lgbt-doelen te vergroten.
Verenigde Kerk van Bacon	Opgericht in 2010 in Las Vegas om te protesteren tegen discriminatie van ongelovigen, telde het in 2020 25.000 leden.
Zone Theory	Een parodie op religie- en zelfhulpboeken van het komedieduo Tim & Eric.

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Parody relegion op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.