Gebruiker:Keymeulen/Kladblok

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Voor de laatste regionale en federale verkiezingen, in 2019, bracht de PVDA een programma uit waarin ze een "sociaal veranderingsplan" naar voren schoof dat inzette op eerlijke belastingen, de strijd tegen armoede en hogere minimumpensioenen. Ze pleitte daarin ook voor een plan voor een "sociale klimaatrevolutie".[1] Voor de samenvallende regionale, federale en Europese verkiezingen van 2024 volgde de partij dat op met 1309 voorstellen in een 628 pagina's tellend online programma.[2][3] De partij schuift daaruit 4 speerpunten of belangrijke thema's naar voren.[4][5]

Eerlijke belastingen is ook in 2024 een van de speerpunten voor PVDA en, volgens een opiniepeiling, het belangrijkste thema voor 32% van hun kiezers.[6] In dit thema speelt het voorstel tot een miljonairstaks nog steeds een centrale rol voor de partij. Waar ze voorheen vermogens boven 1 miljoen euro (bovenop de eigen woning) progressief wilde belasten, pleit ze nu voor een belasting op vermogens boven de 5 miljoen euro – de rijkste 1 procent. Die aanpassing is bedoeld, volgens de partij en analisten, om de (hogere) middenklasse niet te raken.[7][8] Het voorstel zou jaarlijks zo'n 11 miljard euro bruto of 8 miljard euro netto moeten opbrengen, aldus de PVDA. Verder wil de PVDA de accijnzen op brandstoffen verlagen en de Europese CO2-taks schrappen.[9] Daarnaast moeten de "fiscale achterpoortjes" voor multinationals gesloten worden.[10] Voorzitter Raoul Hedebouw liet verstaan dat een miljonairstaks een breekpunt is voor een eventuele regeringsdeelname.[11] Volgens hoogleraar fiscaal recht Mark Delanote (UGent) valt er wat voor te zeggen dat er een problematische concentratie van grote vermogens zit bij een kleine toplaag van miljardairs, maar vraagt dat een internationale aanpak. Delanote meent dat een vermogenswinstbelasting beter is en bepleit een verschuiving van de lasten op arbeid naar consumptie en vervuiling.[9] "Groene pestbelastingen" moeten het evenwel ontgelden in het programma van PVDA.[8]

Een tweede thema is koopkracht, deel van de "typisch linkse eisenbundel".[8] De PVDA stelt voor om de btw op voeding en basisproducten te verlagen naar 0%. Het Prijzenobservatorium moet erover waken dat supermarkten en grote agro-voedingsbedrijven daar niet van profiteren om hun winstmarges te vergroten. PVDA wil verder de loonnormwet afschaffen, om opnieuw vrije onderhandelingen mogelijk te maken over collectieve loonsverhogingen, en wil de automatische loonindexering behouden.[9][12] In De Morgen bekritiseerde hoogleraar economie Gert Peersman (UGent) een verlaging van de PVDA als "uiterst inefficiënt"; het zou de laagste inkomens te weinig bevoordelen en producenten, niet consumenten, zouden van het verschil profiteren.[9][13] Volgens Frans econoom Thomas Piketty, gespecialiseerd in economische ongelijkheid, zijn consumptietaksen zoals btw vlak en wegen ze juist zwaarder door voor lage inkomens.[14]

Het derde speerpunt benoemt de partij als "graaicultuur",[10] terminologie die volgens De Zondag in België geïntroduceerd werd door gewezen voorzitter Peter Mertens, auteur van Graailand (2016).[15] Op dit thema profileerde de partij zich in de loop van 2023 al sterk, met de onthulling van pensioenextra’s voor Kamervoorzitters.[16][17] PVDA wil nu onder andere de vertrekpremies van parlementsleden afschaffen en stelt een vermindering van het aantal ministers voor, door bevoegdheden te herfederaliseren.[10][18]

Een vierde speerpunt is klimaat.[5] De voorstellen van PVDA zijn "sociale klimaatoplossingen", zo luidt het, waarbij de grote vervuilers niet buiten schot blijven. De partij wil een renovatierecht door middel van een derdebetalerslening en ijvert voor herstel- en investeringsplannen voor betaalbaar openbaar vervoer.[19] Belangenorganisatie Bond Beter Leefmilieu beoordeelt de programma’s van PVDA en Groen als de beste wat het terugdringen van broeikasgassen betreft.[20]

In het domein energie wil PVDA de energiefactuur verlagen door de gas- en stroomprijzen te blokkeren. Ze wil de energiebedrijven in staatshanden brengen, middels wat voormalig directeur van energieregulator CREG Andreas Tirez een "klassieke onteigening" noemt.[9] Daartoe diende de partij in 2023 een wetsvoorstel in.[21] Tirez meent dat zo'n nationalisering voor een lange juridische strijd zou zorgen en multinationals zou verjagen. Nog volgens Tirez is het belangrijk dat prijzen vrij kunnen bewegen en zijn stijgende prijzen een "prikkel" op vraag en aanbod.[9]

Het inschrijvingsgeld voor het onderwijs wil de partij fors verlagen: van 1092 naar 835 euro per jaar. Op termijn moet verder studeren gratis worden. De overheid moet daarnaast meer investeren in de renovatie van studentenkoten en een wettelijk minimum van 80% betaalbare basiskoten invoeren voor privékoten.[9]

Behalve het terugbrengen van de wettelijke pensioenleeftijd van 67 naar 65 jaar, een breekpunt voor een eventuele regeringsdeelname,[11] wil de PVDA het vervroegd pensioen weer mogelijk maken vanaf 60 jaar na 40 gewerkte jaren. En wie 35 jaar gewerkt heeft in een zwaar beroep, moet vroeger op pensioen kunnen. Het wettelijk maximumpensioen wordt voor iedereen beperkt tot 2 keer het minimumpensioen van 1850 euro dat ze willen invoeren. Volgens hoogleraar sociaal beleid en ex-CVP-politica Bea Cantillon (Universiteit Antwerpen) zijn die voorstellen echter "onbetaalbaar" zijn. Professor sociaal recht Ria Janvier (Universiteit Antwerpen) begrijpt de aandacht voor oudere werknemers: "We moeten beseffen dat velen niet tot hun 67 aan de slag zullen blijven maar in andere stelsels opgevangen zullen worden", aldus Janvier. "Alleen overdrijft de PVDA door bijvoorbeeld vervroegd pensioen vanaf 60 weer in te voeren." Verder kost het wettelijk pensioen opdrijven tot 75 procent van het gemiddeld loon "fortuinen", volgens Janvier.[9]

In haar internationale standpunten verzet de PVDA zich tegen imperialisme, wapenwedloop en militaire interventies. De partij keert zich concreet af van de NAVO en Belgische deelname aan buitenlandse militaire missies. Ze contrasteert zulke missies met het principe van nationale soevereiniteit, zoals onder meer vastgelegd in artikel 2 van het Handvest van de Verenigde Naties. Verder hekelt de partij de selectieve verontwaardiging van anderen. PVDA wil dat België zich diplomatiek neutraal opstelt. De partij kan hierin volgens Apache geen "gebrek aan consequentie" worden verweten. Zo was ze kritisch voor westerse inmenging in de Somalische burgeroorlog (1992–1995), de Irakoorlogen (1991, 2003–2013), de Joegoslavische oorlogen (1995, 1999), de oorlog in Afghanistan (2001–2021), de Libische burgeroorlog (2011), de Malinese burgeroorlog (2012) en de Syrische burgeroorlog (2016–2018).[22] Verder wil de PVDA lopende conflicten zoals de oorlog in Oekraïne "zo snel mogelijk beëindigen". Ze pleit daarbij voor een "rechtvaardige en duurzame vrede".[23][24] Critici vinden dat de internationale politiek neerkomt op het goedpraten of steunen van dictatoriale regimes. Ze wijzen er ook op dat de plaatselijke bevolking en regimes in de PVDA-retoriek enkel als slachtoffers voorkomen.[22][9]

  1. ↑ Fenomenaal sociaal programma. Programma PVDA federale en regionale verkiezingen 2019. Brussel: PVDA, 2019, p. 3.
  2. ↑ "PVDA pleit in programma voor miljonairstaks en afschaffing btw op voeding & basisproducten", MSN, 10 maart 2024.
  3. ↑ Tex Van berlaer, "Waar blijven alle verkiezingsprogramma's?", Knack, 9 april 2024.
  4. ↑ "Programma", PVDA, 2024.
  5. ↑ a b Bart Huysentruyt, "Dit zijn de kandidaten uit Brugge en regio voor PVDA: “Eerlijke belastingen is één van onze speerpunten”", Het Laatste Nieuws, 19 maart 2024.
  6. ↑ De Zevende Dag 21 april 2024.
  7. ↑ a b c Jan-Frederik Abbeloos, "Tournée générale op kosten Fernand Huts, belooft PVDA", De Standaard, 11 maart 2024, p. 10.
  8. ↑ a b c d e f g h i Bart Eeckhout en Jeroen Van Horenbeek, "Wat wil de PVDA nu eigenlijk echt? ‘Dit voelt aan als de Sovjet-Unie’", De Morgen, 16 maart 2024.
  9. ↑ a b c Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam waarstaat
  10. ↑ a b Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam dezondag
  11. ↑ Brigitte Vermeersch, "Waar staan de Franstalige partijen voor?", VRT NWS, 15 april 2024.
  12. ↑ https://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/710558
  13. ↑ Jan-Frederik Abbeloos en Dries De Smet, "Thomas Piketty: "Een taxshift naar consumptie is 19de-eeuws"", KULeuven naar De Standaard, 10 oktober 2015.
  14. ↑ Paul Cobbaert, "PVDA-boegbeeld Peter Mertens, de vader van de term ‘graaicultuur’: “Het werk is niet af: er zitten nog lijken in de kast”", De Zondag, 15 mei 2023.
  15. ↑ "Meer dan 23 miljoen euro sinds 2020: nergens in Europa spenderen politieke partijen zo veel aan online advertenties", Het Laatste Nieuws, 16 januari 2024.
  16. ↑ "Na pensioenschandaal in de Kamer komt ook Vlaams Parlement in het vizier: “Vlaams Parlement sluit vandaag nog achterpoortje in statuut parlementsleden”", Het Laatste Nieuws, 19 april 2023.
  17. ↑ "PVDA pleit in programma voor miljonairstaks en afschaffing btw op voeding", De Specialist, 11 maart 2024.
  18. ↑ "Klimaat", PVDA, 2024.
  19. ↑ "Partijwijzer Vlaamse en federale verkiezingen 2024. Hoe kijken politieke partijen naar onze standpunten?", Bond Beter Leefmilieu, 2024.
  20. ↑ "Wetsvoorstel teneinde energie betaalbaar te maken", Kamer van Volksvertegenwoordigers, 5 juli 2023.
  21. ↑ a b PVDA worstelt met blind anti-imperialisme. Frank Olbrechts, Apache (2019).
  22. ↑ Anti-imperialists protest the 2021 Brussels summit of NATO. Peoples Dispatch (2021).
  23. ↑ The Requirements of the European Left: A Conversation with Peter Mertens, General Secretary of the Workers Party of Belgium. Vijay Prashad (2023).
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruiker:Keymeulen/Kladblok&oldid=67421381"