Gebruiker:RZ Corianne/Kladblok

Het Nederlandse veredelingsbedrijf Rijk Zwaan ontwikkelt groenterassen en produceert en verkoopt daarvan de zaden aan telers over de hele wereld. Rijk Zwaan hoort bij de mondiale top 5 van groentezaadbedrijven. Het marktaandeel in de wereldmarkt voor groentezaden is 8 procent. Het bedrijf veredelt ruim 25 soorten groenten, waaronder sla, tomaat, komkommer, paprika en koolsoorten.

Hoofdkantoor Rijk Zwaan De Lier (NL)

Rijk Zwaan Zaadteelt en Zaadhandel B.V.
Oprichting	1924
Oprichter(s)	Rijk Zwaan
Eigenaar	Drie families (90%), medewerkers (10%)
Land	Werkgebied mondiaal (meer dan 100 landen), vestigingen in 30 landen
Hoofdkantoor	De Lier, Nederland
Werknemers	ruim 2.600
Producten	Groentezaden
Sector	Tuinbouw
Website	Rijk Zwaan
Rijk Zwaan levert als zelfstandig veredelingsbedrijf wereldwijd een bijdrage aan gezonde voeding door zaden en advies te leveren voor een gezonde teelt van groenten.
Portaal    Economie

Geschiedenis

Oprichting en groei

De grondlegger en naamgever van het bedrijf, Rijk Zwaan, stamt uit een familie van zaadtelers en zaadhandelaren uit Enkhuizen, dat eind negentiende eeuw opkomt als centrum voor zaadproductie. Rijk Zwaan opent in 1924 een eigen winkel voor zaden aan de Zwaanshals in Rotterdam. Zelf planten selecteren is een manier om de zaadkwaliteit te kunnen controleren. In 1932 bouwt Rijk Zwaan de eerste eigen faciliteiten voor zaadteelt en veredeling, in Bergschenhoek. Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelt de glastuinbouw zich explosief. Het Westland, Rijk Zwaan's belangrijkste afzetgebied, wordt een belangrijke regio voor de teelt van glasgroenten. Rijk Zwaan groeit snel in de tweede helft van de twintigste eeuw. Het hoofdkantoor van Rijk Zwaan verhuist in 1970 naar De Lier, in Het Westland. In 1964 wordt het eerste buitenlandse dochterbedrijf opgericht, in Duitsland. Vanaf 1980 wordt de internationale markt belangrijker voor Rijk Zwaan en groeit het aantal vestigingen buiten Nederland.

Management buyout

In 1986 besluit de familie Zwaan de aandelen van het bedrijf te verkopen aan BP Nutrition, omdat er geen opvolging is in de familie. BP Nutrition investeert de eerste twee jaar in Rijk Zwaan. De multinational verandert echter de strategische koers en in 1989 zet de onderneming Rijk Zwaan te koop. Rijk Zwaan wil intact en zelfstandig blijven. Directie, medewerkers en zelfs klanten verzetten zich heftig tegen de verkoop aan partijen die het veredelingsbedrijf willen ontmantelen of laten fuseren. Met financiële hulp van medewerkers en land- en tuinbouwcoöperatie Cebeco-Handelsraad slaagt de directie erin Rijk Zwaan zelf te kopen van BP Nutrition. Het primaire doel van Rijk Zwaan is om de medewerkers een prettige en duurzame baan te bieden, met goede arbeidsvoorwaarden.

Internationalisering

Verdere internationalisering en snelle technologische ontwikkelingen kenmerken de ontwikkeling van Rijk Zwaan vanaf de negentiger jaren. In 1989 wordt Rijk Zwaan mede-aandeelhouder in biotechbedrijf Keygene in Wageningen, dat zich onder meer toelegt op merkertechnologie. Als gevolg van de groei breidt Rijk Zwaan de veredelings- en kantoorfaciliteiten uit. In 2004 zet het veredelingsbedrijf een tweede onderzoekslocatie op, in Fijnaart. Vanaf 1989 opent Rijk Zwaan gemiddeld elk jaar een nieuwe vestiging buiten Nederland.

Producten

Het assortiment bestaat onder meer uit vruchtgroenten, bladgewassen, wortelgewassen en koolsoorten. In totaal biedt Rijk Zwaan meer dan 1.000 rassen aan. Eigenschappen waarop Rijk Zwaan selecteert dragen bij aan:

Smaak en textuur	Efficiency en versheid	Kwaliteit en consistentie
Productie en duurzaamheid	Gemak en variatie	Gezondheid en voedingswaarde

Activiteiten

Ontwikkeling nieuwe rassen

Rijk Zwaan veredelt groenten. Veredeling is erop gericht planten met bruikbare eigenschappen te kruisen en de beste nakomelingen te selecteren. Rijk Zwaan benut hiervoor de variatie die de natuur biedt in combinatie met marktkennis en moderne technologie. Veel onderzoek in de groenteveredeling heeft als doel om gerichter te kunnen selecteren en efficiënter te kunnen werken. Zo kunnen sneller rassen worden ontwikkeld met verbeterde eigenschappen voor de groenteketen (telers, verwerkers, retail, consumenten). Rijk Zwaan ontwikkelt geen rassen die onder de regulering voor genetisch gemodificeerde organismen (GGO) vallen. De teeltomstandigheden en afzetmarkten voor groenten verschillen sterk wereldwijd. Rijk Zwaan ontwikkelt rassen die specifiek geschikt zijn voor lokale teelt- en marktomstandigheden.

Productie zaden en logistiek

Rijk Zwaan produceert zaden. Groentezaden zijn een natuurproduct. Om met succes te ontkiemen moeten ze onder de juiste omstandigheden worden geproduceerd en is kwaliteitscontrole vereist. De zaden worden geteeld waar de omstandigheden optimaal zijn. Alle zaden die Rijk Zwaan wereldwijd produceert, komen naar Nederland voor schoning, bewerking en kwaliteitscontroles. Via monsters onderzoekt Rijk Zwaan de zaadzuiverheid (geen verontreinigingen in het zaad), rasechtheid, raszuiverheid, zaadoverdraagbare ziektes en kiemkracht. Zaden worden geschoond en gesorteerd om partijen met een uniforme en hoge kwaliteit te verkrijgen. Sommige zaden krijgen een extra bewerking, bijvoorbeeld pilleren, om ze makkelijker te kunnen zaaien, of coaten, als bescherming tegen kiemziektes. Opslag van zaad gebeurt onder geconditioneerde omstandigheden.

Ondersteuning en verkoop

Rijk Zwaan verkoopt zaden en voorziet afnemers van kennis. Voor een succesvolle groenteteelt zijn zaden met een goede kwaliteit een vereiste, maar niet de enige succesfactor. Om te garanderen dat gewassen geschikt zijn voor lokale omstandigheden test Rijk Zwaan de rassen wereldwijd bij telers in de praktijk. Om het potentieel van goede groenterassen te benutten, is kennisoverdracht essentieel. Rijk Zwaan deelt daarom kennis, onder meer over de beste teeltaanpak en over de afzetmarkt. Kleinschalige, lokale telers spelen in de opinie van Rijk Zwaan een belangrijke rol in de voedselvoorziening van ontwikkelingslanden. Rijk Zwaan werkt bij de advisering samen met overheden, NGO’s en andere (lokale) partners. Rijk Zwaan staat niet alleen in nauw contact met telers, maar met de hele groenteketen (retail, foodbedrijven, snijderijen, restaurants). Samen met partners wil Rijk Zwaan bijdragen aan de wereldvoedselvoorziening en verhoging van de groenteconsumptie.

Recente maatschappelijke referenties

• 2008: Oprichting Rijk Zwaan Afrisem in Tanzania. Dit bedrijf ontwikkelt als eerste en enige veredelingsbedrijf hybride rassen van lokale Afrikaanse groenten.
• 2010: Verkozen tot Beste Werkgever van Nederland, landelijk werkgeversonderzoek van Intermediair en Effectory. 2014 2e plaats. Rijk Zwaan neemt eens in de vier jaar deel aan deze verkiezing.
• 2012: Oprichting kennisorganisatie Seeds of Expertise for the Vegetable Industry of Africa (SEVIA) samen met WUR Applied Plant Research Lelystad en East West Seeds. Rijk Zwaan Afrisem in Tanzania en East West Seeds ontwikkelen rassen voor de Afrikaanse markt en geven afnemers van het zaad gratis toegang tot praktische kennis, vaardigheden en informatie over groenteproductie en -afzet via toegepast onderzoek, rassenonderzoek, demovelden en trainingen. Doel is minimaal 1.000 voorlichters en 30.000 boeren in Afrika beter te laten telen en zo inkomen, werkgelegenheid en voeding in de regio te verberen.
• 2014: Voor de 5e keer winnaar Hillenraad 100, ranglijst van toonaangevende Nederlandse tuinbouwondernemingen.
• 2014: Initiatiefnemer en lid van het International Licensing Platform Vegetable (ILP), om de wereldwijde toegang tot en gebruik van planteigenschappen van groentegewassen te verbeteren. Leden geven tegen een redelijke vergoeding toegang tot geoctrooieerd biologisch materiaal.
• 2015: Op verzoek van de FAO/UN aangesloten bij Global Alliance for Climate Smart Agriculture (GACSA), als eerste groenteveredelingsbedrijf ter wereld. Doel is een bijdrage te leveren aan een productieve en duurzame wereldvoedselvoorziening.

Bronnen, noten en/of referenties