J. Bernlef
| Bernlef | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
J. Bernlef thuis aan de Waldeck Pyrmontlaan, Amsterdam (2002)
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Hendrik Jan Marsman | |||
| Pseudoniem(en) | Bernlef | |||
| Geboren | 14 januari 1937 | |||
| Geboorteplaats | Sint Pancras | |||
| Overleden | 29 oktober 2012 | |||
| Overlijdensplaats | Amsterdam | |||
| Land |  Nederland
| |||
| Beroep | Schrijver, dichter, vertaler | |||
| Werk | ||||
| Jaren actief | 1959–2012 | |||
| Bekende werken | Hersenschimmen (1984) | |||
| Uitgeverij | Querido | |||
| Dbnl-profiel | ||||
| (en) IMDb-profiel | ||||
| Website | ||||
| ||||
J. Bernlef (pseudoniem voor Hendrik Jan Marsman, Sint Pancras, 14 januari 1937 – Amsterdam, 29 oktober 2012) was een Nederlands schrijver, dichter en vertaler. Vanaf 2002 publiceerde hij onder het pseudoniem Bernlef (zonder de initiaal J.), soms als Henk Bernlef (hij heeft eerder vertalingen gemaakt als Jan Bernlef).
Biografie
Bernlef bezocht de hbs in Haarlem en studeerde daarna enige tijd politieke en sociale wetenschappen.[1]
Hij debuteerde in 1959 onder het pseudoniem J. Bernlef als dichter met Kokkels, en in hetzelfde jaar als prozaïst met Stenen spoelen. Voor Kokkels ontving hij in november 1959 de Reina Prinsen Geerligsprijs. In 1984 werd hij bij het grote publiek bekend met zijn roman Hersenschimmen, waarin hij het dementeringsproces uitvoerig beschrijft vanuit het oogpunt van een oude dementerende man. De roman werd in 1988 verfilmd door Heddy Honigmann en werd in 2006 in bewerking als toneelstuk uitgevoerd door het Ro Theater onder regie van Guy Cassiers. In 2007 werd de novelle Vallende Ster door het O.T. Theater als toneelstuk uitgevoerd. Acteur René van 't Hof vertolkte de figuur van variété-artiest Wim Witteman. Hiervoor ontving hij de VSCD-Mimeprijs. Bernlef was getrouwd met Eva Hoornik (dochter van de dichter Ed. Hoornik). Ze hadden twee kinderen.[2]
Bernlef heeft ook gepubliceerd onder de pseudoniemen Ronnie Appelman, J. Grauw, Cas den Haan, S. den Haan en Cas de Vries. Het pseudoniem Bernlef is ontleend aan de blinde Friese dichter Bernlef uit de 8e eeuw.
Als vertaler heeft Bernlef in het Nederlandse taalgebied tal van Amerikaanse en Zweedse dichters geïntroduceerd, onder wie Marianne Moore, Elizabeth Bishop en Tomas Tranströmer. Van de Zweed, die door velen als een van de grootste hedendaagse dichters wordt beschouwd, heeft hij zelfs het hele werk integraal vertaald onder de titel Die herinneringen zie mij. In 1973 verscheen zijn vertaling van Het record van Per Olov Enquist, in 2006 werd deze oorspronkelijke vertaling herzien door Cora Polet. In 1985 verscheen zijn vertaling van Stig Dagermans ‘Nattens lekar’ uit 1947 en ‘Vårt behov av tröst’ (1955), onder de titel ‘Natte sneeuw’.
Bernlef was de schrijver van het Boekenweekgeschenk in 2008, met het boek De pianoman. In 2009 schreef Bernlef in opdracht van O.T. Theater/Opera O.T. de tekst voor de operasolo Ophelia.
Hij overleed na een kort ziekbed. In zijn geboortedorp Sint Pancras is een pad naar hem vernoemd.
Prijzen
- 1959 - Reina Prinsen Geerligsprijs voor Kokkels
- 1962 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Morene
- 1964 - Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs voor Dit verheugd verval
- 1964 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor En dode hagedis
- 1977 - Vijverbergprijs voor De man in het midden
- 1984 - Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre
- 1987 - AKO Literatuurprijs voor Publiek geheim
- 1989 - Diepzee-prijs voor Hersenschimmen
- 1994 - P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre
Bibliografie
.jpg)
- 1960 - Kokkels (poëzie)
- 1960 - Stenen spoelen (verhalen)
- 1961 - Morene (poëzie)
- 1962 - De overwinning: het verslag van een nederlaag (bekroond met een reisbeurs van OK&W)
- 1963 - Onder de bomen (verhalen)
- 1965 - Ben even weg (poëzie)
- 1965 - Het strikken van een das (poëzie, 3 ex.)
- 1965 - Wat zij bedoelen (met K. Schippers, interviews)
- 1965 - Stukjes en beetjes (roman, later uitgegeven als: Achterhoedegevecht)
- 1966 - De schoenen van de dirigent (poëzie)
- 1966 - Paspoort in duplo (roman)
- 1967 - De schaduw van een vlek (verhalen)
- 1967 - Een cheque voor de tandarts (met K. Schippers, documentaire)
- 1968 - Bermtoerisme (poëzie)
- 1968 - De dood van een regisseur (roman)
- 1969 - De verdwijning van Kim Miller (verhalen)
- 1970 - Wie a zegt (essays)
- 1970 - Hoe wit kijkt een eskimo (poëzie)
- 1971 - Het verlof (roman)
- 1971 - Rondom een gat (een winterboek)
- 1972 - De maker (roman)
- 1972 - Grensgeval (poëzie)
- 1973 - Sneeuw (roman)
- 1974 - Brits (poëzie)
- 1974 - Hondedromen (verhalen)
- 1974 - Het komplot (verhalen)
- 1975 - Meeuwen (roman)
- 1976 - De man in het midden (roman)
- 1976 - Zwijgende man (poëzie)
- 1977 - Gedichten 1960-1977 (poëzie)
- 1978 - Anekdotes uit een zijstraat (verhalen)
.jpg)
- 1979 - Stilleven (poëzie)
- 1979 - Nachtrit (toneel)
- 1980 - De ruïnebouwer (verslag en schouwspel)
- 1980 - De kunst van het verliezen (poëzie)
- 1981 - Onder ijsbergen (roman)
- 1982 - Alles teruggevonden/niets bewaard (poëzie)
- 1984 - Hersenschimmen (roman, in 1988 bewerkt tot film en in 2006 tot theaterstuk)
- 1985 - Verschrijvingen (prozagedichten)
- 1986 - Wolftoon (poëzie)
- 1987 - Publiek geheim (roman)
- 1987 - Drie eilanden (een bundel waarin opgenomen de romans sneeuw, meeuwen en onder ijsbergen)
- 1988 - Gedichten 1970-1980 (poëzie)
- 1988 - Geestgronden (poëzie)
- 1989 - Vallende ster (novelle)
- 1989 - Achterhoede gevecht (een bewerking van het in 1965 als prozadebuut uitgegeven Stukjes en beetjes)
- 1990 - De noodzakelijke engel (poëzie)
- 1990 - Doorgaande reizigers (verhalen)
- 1991 - Verborgen helden (bloemlezing)
- 1991 - Ontroeringen (essays)
- 1992 - De witte stad (roman)
- 1992 - De herinneringen zien mij (integrale vertaling van het werk van Tranströmer)
- 1993 - Niemand wint (poëzie)
- 1993 - Eclips (roman)
- 1993 - Schiet niet op de pianist. Over jazz (essays)
- 1994 - Vreemde wil (poëzie)
- 1994 - Esther (toneel)
- 1995 - Alfabet op de rug gezien (poëzievertalingen)
- 1995 - Cellojaren (verhalen)
- 1997 - Achter de rug Gedichten 1960-1990
- 1997 - Verloren zoon (roman)
- 1997 - Schijngestalten (bevat tevens Hersenschimmen, Vallende ster en Eclips)
- 1997 - Onder ijsbergen (herdruk als Grote Lijsters 1997 Nr.1, literaire reeks voor scholieren)
- 1998 - De losse pols (essays)
- 1998 - Aambeeld (poëzie)
- 1999 - Meneer Toto-tolk ter gelegenheid van de jaarwisseling 1998-1999
- 1999 - Haalt de jazz de eenentwintigste eeuw? (essays)
- 1999 - Tindeman's Dilemma (verhalen)
- 2000 - Boy (roman)
- 2000 - Kokkels & Stenen spoelen (verzen & verhalen)
- 2000 - Bernlefs beste volgens Bernlef (verhalen)
- 2001 - Bagatellen voor een landschap (gedichten)
- 2001 - Tegenliggers (portretten en ontmoetingen)
- 2002 - Verbroken zwijgen (verhalen)
- 2003 - Buiten is het maandag
- 2004 - Kiezel en traan (gedichten)
- 2005 - De onzichtbare jongen (roman)
- 2005 - Een jongensoorlog (roman, een door de schrijver zelf herziene versie van de eerdere romans Stukjes en beetjes en Achterhoedegevecht)
- 2006 - Hoe van de trap te vallen (jazzverhalen)
- 2006 - Hersenschimmen (leesclubeditie)
- 2007 - Op slot (roman)
- 2008 - Het begin van tranen (verhalen)
- 2008 - Dwaalwegen (poëzie)
- 2008 - De pianoman (boekenweekgeschenk)
- 2009 - De rode droom (roman)
- 2009 - Ophelia (tekst operasolo)
- 2010 - De tweede ruimte (essays)
- 2010 - Geleende levens (novellen)
- 2010 - Kanttekeningen (gedichten)
- 2011 - De een zijn dood (roman)
- 2012 - Help me herinneren (verhalen)
- 2012 - Onbewaakt ogenblik (roman)
- 2015 - Een onschuldig meisje (roman) allerlaatste, voltooide roman
Over J. Bernlef
Externe links
- Koninklijke Bibliotheek - profiel Bernlef
- Een overzicht van Bernlefs poëzie (door Hans Kloos)
- Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)
- Op het Noorden - Portret van de schrijver Bernlef. (documentaire van Leo de Boer)
- ↑ G.J. van Bork, "Bernlef, J." (2004), in: Schrijvers en dichters
- ↑ http://www.nederlands.nl/biografie/J.+Bernlef
