Jan Popken

Hoogleraar
	Plaats uw zelfgemaakte foto hier
Persoonlijke gegevens
Volledige naam	Jan Popken
Geboren	Hijkersmilde (gem. Smilde), 14 december 1905
Overleden	Amsterdam, 6 augustus 1970
Nationaliteit	Nederlands
Werkzaamheden
Vakgebied	wiskunde, getaltheorie
Universiteit	Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam
Promotor	J.G. van der Corput
Portaal	Onderwijs

Jan Popken (Smilde, 14 december 1905 − Amsterdam, 6 augustus 1970) was een Nederlands wiskundige die zich bezighield met getaltheorie.

Leven en werk[bewerken | brontekst bewerken]

Popken werd als landbouwerszoon geboren in het Drentse Hijkersmilde (een buurtschap die nu onder de gemeente Smilde valt). Hij studeerde wis- en natuurkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na zijn afstuderen was hij leraar in Den Haag, Veendam en Ter Apel.^[1] Hij promoveerde in Groningen in 1935 bij J.G. van der Corput op het proefschrift met de titel Über arithmetische Eigenschaften analytischer Funktionen (Over rekenkundige eigenschappen van analytische functies). In 1937 gaf hij zijn openbare les in Groningen, getiteld Over het rekenkundig karakter van getallen; hij was daar tot 1940 privaatdocent. Van 1940 tot 1942 bekleedde hij diezelfde functie bij de Universiteit Leiden. In 1947 werd hij benoemd als hoogleraar aan de Universiteit Utrecht (zijn inaugurele rede was getiteld De jeugdperikelen van het getal) en vanaf 1955 was hij in dezelfde functie werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam.

Hij hield zich onder andere bezig met de theorie van de transcendente getallen. Zo gaf hij vlak voor zijn doctoraal examen, in 1929, een transcendentiemaat^[2] voor de getallen e (getal van Euler) en π.^[3]^[4]

Nadat Popken samen met Jurjen Koksma^[5] twee semesters aan de universiteit van Göttingen had doorgebracht bij de getaltheoreticus Edmund Landau, publiceerde hij in 1932, ook samen met Koksma, een artikel over de transcendentiemaat van ${{e}^{\pi }}$ .^[6] Daarna werkte hij in zijn geboorteplaats aan zijn proefschrift.

Dat Popken ook belangstelling had voor de geschiedenis van de wiskunde bleek niet alleen uit zijn Utrechtse oratie, en uit enkele historische signalen in enkele van zijn artikelen, maar ook uit een aan de Universiteit van Californië (Berkeley, USA) gegeven college. In 1954 werd hij toegelaten als lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

Na een ziekbed van twee jaar overleed hij op 6 augustus 1970. Hij is begraven op begraafplaats Zorgvlied in Amsterdam.

Promovendi[bewerken | brontekst bewerken]

Tot Popkens promovendi behoorden onder anderen de latere hoogleraren Henk Jager (UvA), Gerrit Lekkerkerker (UvA), Henk Meijer (TU Delft), Herman van Rossum (UvA), Rob Tijdeman (Universiteit Leiden) en Abraham van der Sluis (UU).

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

prof. dr. Jan Popken. Via de website van: Geni – MyHeritage Ltd.
KNAW Historisch ledenbestand – Jan Popken – met foto
Frits Beukers (1998): Getaltheorie voor beginners. Utrecht: Epsilon Uitgaven; pp. 180-190 (PDF-bestand).

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Jan_Popken op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Mathematics Genealogy Project - Jan Popken
J.G. van der Corput (1970): Levensbericht van Jan Popken. In: Jaarboek KNAW. Amsterdam: Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen; pp. 240-245.

↑ Levend Verleden Archief - Prof. Dr. J. Popken. Via: website van Historische Vereniging ‘De Smilde’
↑ Voor een transcendent getal $a$ is dat, in dit geval, de grootste ondergrens (liminf) bij $|P(a)|$ waarbij $P$ een $n$ -degraads veelterm is met rationale coëfficiënten met $n\geq 3$ .
↑ J. Popken (1929): Zur Transzendenz von e. In: Mathematische Zeitschrift, vol. 29; pp. 525-541. Elektronisch beschikbaar via SUB Göttingen
↑ J. Popken (1929): Zur Transzendenz von π. In: Mathematische Zeitschrift, vol. 29; pp. 542-548. Elektronisch beschikbaar via SUB Göttingen.
↑ Jurjen Koksma (1904-1964) was medestudent van Popken in Groningen en werd in 1930 tot hoogleraar benoemd aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam.
↑ J.F. Koksma, J. Popken (1932): Zur Tranzendenz von ${{e}^{\pi }}$ . In: Journal für die reine und angewandte Mathematik, vol. 168; pp. 211-230. Elektronisch beschikbaar via SUB Göttingen.

[1] Levend Verleden Archief - Prof. Dr. J. Popken. Via: website van Historische Vereniging ‘De Smilde’

[2] Voor een transcendent getal $a$ is dat, in dit geval, de grootste ondergrens (liminf) bij $|P(a)|$ waarbij $P$ een $n$ -degraads veelterm is met rationale coëfficiënten met $n\geq 3$ .

[3] J. Popken (1929): Zur Transzendenz von e. In: Mathematische Zeitschrift, vol. 29; pp. 525-541. Elektronisch beschikbaar via SUB Göttingen

[4] J. Popken (1929): Zur Transzendenz von π. In: Mathematische Zeitschrift, vol. 29; pp. 542-548. Elektronisch beschikbaar via SUB Göttingen.

[5] Jurjen Koksma (1904-1964) was medestudent van Popken in Groningen en werd in 1930 tot hoogleraar benoemd aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam.

[6] J.F. Koksma, J. Popken (1932): Zur Tranzendenz von ${{e}^{\pi }}$ . In: Journal für die reine und angewandte Mathematik, vol. 168; pp. 211-230. Elektronisch beschikbaar via SUB Göttingen.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]