Jane Fonda
| Jane Fonda | ||||
 |
||||
| Jane Fonda in Cannes (2014) | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Jane Seymour Fonda | |||
| Geboren | 21 december 1937 | |||
| Land | Verenigde Staten | |||
| (en) IMDb-profiel | ||||
|
||||
Jane Seymour Fonda (New York, 21 december 1937) is een Amerikaanse actrice. Ze is ook bekend als politiek activiste en fitnessgoeroe.
Biografie[bewerken]
Fonda komt uit een acteursfamilie. Ze is de dochter van Frances Ford Seymour, die zelfmoord pleegde toen Jane twaalf jaar oud was, en de acteur Henry Fonda. Haar broer is acteur Peter Fonda en haar nichtje Bridget Fonda. Ze is vernoemd naar haar oma's achternaam 'Jayne', die was getrouwd met William Brace Fonda (°1879). De familie is afkomstig uit de plaats Fonda in de staat New York, gesticht door een immigrant uit Friesland.
Als kind had ze niet veel belangstelling voor acteren, totdat ze in 1954 samen met haar vader een rol speelde in The Country Girl, een toneelstuk van de Omaha Community Theatre. Ze studeerde daarna kunst aan het Vassar College in New York. In 1958 ontmoette ze Lee Strasberg, waarna ze lid werd van zijn Actors Studio. Uiteindelijk belandde ze op Broadway in het stuk Tall Story. In 1960 werd Tall Story verfilmd, en speelde ze dezelfde rol.
In 1964 was ze een van de eerste grote Amerikaanse sterren die naakt te zien was in een buitenlandse film: La Ronde (1964) van haar toenmalige vriend en latere echtgenoot Roger Vadim. In 1965 volgde haar doorbraak in de western Cat Ballou, waarin Fonda haar komische kanten kon laten zien. Het was een van de succesvolste films van het jaar en kreeg vijf Oscarnominaties. In 1967 volgde Barefoot in the Park, met Robert Redford.
In 1968 kwam de cultklassieker Barbarella uit. De film werd geregisseerd door Vadim en toonde Fonda van haar sensueelste kant. In 1969 volgde They Shoot Horses, Don't They?, een zeer serieuze film. They Shoot Horses... leverde haar haar eerste Oscarnominatie op.
Aan het einde van de jaren zestig kwam Fonda in opspraak door haar politiek activisme. In 1968 ontmoette ze de activist Tom Hayden (die haar tweede man zou worden) en raakte ze betrokken bij protesten tegen de Vietnamoorlog. Zo toerde ze in 1970 samen met Donald Sutherland langs de Amerikaanse westkust met de roadshow, FTA ('Free the Army'), het antwoord van de anti-Vietnambeweging op Bob Hopes USO Tour. In juli 1972 maakte ze een controversiële reis naar Hanoi, waar ze de bijnaam 'Hanoi Jane' aan dankte. Bij vele Amerikanen ligt deze periode nog steeds gevoelig. In 2004, tijdens de Amerikaanse verkiezingen, werd een vervalste foto van Democratische presidentskandidaat John Kerry met Fonda gebruikt als propaganda tegen Kerry.
Alhoewel door haar politieke strijd haar acteercarrière in een slop dreigde te raken, speelde ze in 1971 in Klute, waar ze een Oscar voor beste actrice voor kreeg. In 1978 volgde haar tweede Oscar voor haar rol in Coming Home. Een andere belangrijke film uit de late jaren zeventig was The China Syndrome, een aanklacht tegen kernenergie.
In 1981 speelde ze in On Golden Pond, waarin ze voor het eerst samen met haar vader speelde in een film. Henry Fonda kreeg zijn eerste Oscar voor deze film, die Jane namens hem in ontvangst nam. Hij stierf enige maanden later. Na deze film speelde ze in nog enkele films. Tussen haar laatste twee films, Stanley & Iris uit 1990 en Monster-in-Law uit 2005, zit bijna vijftien jaar.
In de jaren tachtig begon ze ook een nieuwe carrière als gezondheidsgoeroe. Ze maakte enkele video's en boeken over fitness en aerobics.
In 1991 trouwde ze met Ted Turner, de oprichter van CNN. Ze trok zich terug uit de filmwereld en wijdde haar leven aan goede doelen. In 1995 stichtte ze de Georgia Campaign for Adolescent Pregnancy Prevention en in 2002 opende ze het Jane Fonda Center for Adolescent Reproductive Health. Ze scheidde in 2001 van Turner.
Geselecteerde filmografie[bewerken]
- Tall Story (1960)
- The Chapman Report (1962)
- Period of Adjustment (1962)
- Sunday in New York (1963)
- In the Cool of the Day (1963)
- La Ronde (1964)
- Les Félins (1964)
- Joy House (1964)
- Cat Ballou (1965)
- La Curée (1966)
- The Game Is Over (1966)
- Any Wednesday (1966)
- The Chase (1966)
- Hurry Sundown (1967)
- Barefoot in the Park (1967)
- Spirits of the Dead (1968)
- Barbarella (1968)
- They Shoot Horses, Don't They? (1969)
- Klute (1971)
- Julia (1977)
- Fun with Dick and Jane (1977)
- Comes a Horseman (1978)
- California Suite (1978)
- Coming Home (1978)
- The China Syndrome (1979)
- The Electric Horseman (1979)
- Nine to Five (1980)
- On Golden Pond (1981)
- The Dollmaker (1984)
- Agnes of God (1985)
- The Morning After (1986)
- Stanley & Iris (1990)
- Sir! No Sir! (2005)
- Monster-in-Law (2005)
- Georgia Rule (2007)
- Et si on vivait tous ensemble? (2011)
- Peace, Love & Misunderstanding (2011)
- The Butler (2013)
- Better Living Through Chemistry (2014)
- This Is Where I Leave You (2014)
- Youth (2015)
- Fathers & Daughters (2015)
- Our Souls at Night (2017)
Literatuur[bewerken]
- Mijn leven (autobiografie, 2005)
| Voorganger: Glenda Jackson voor Women in Love |
Academy Award voor beste actrice 1971 voor Klute |
Opvolger: Liza Minnelli voor Cabaret |
|
|
||
| Voorganger: Diane Keaton voor Annie Hall |
Academy Award voor beste actrice 1978 voor Coming Home |
Opvolger: Sally Field voor Norma Rae |
 |
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Jane Fonda op Wikimedia Commons. |
