Lijst van VOC-opperhoofden in Japan

Hendrik Doeff 1803 - 1817

De eerste Nederlandse handelspost of factorij werd in 1609 op het eiland Hirado gevestigd door Jacques Specx. In 1640 kregen de Nederlanders met de achterdocht van de shogun Tokugawa Iemitsu te maken, omdat de Portugezen en Spanjaarden (lees: jezuïeten) niet langer werden vertrouwd vanwege hun christelijke missie en een vermeende poging tot kolonisatie. Vijf Spaanse jezuïeten die in 1642 vanuit Manilla met een Chinese jonk en bemanning aan land kwamen, werden stante pede geëxecuteerd. De Nederlanders zou hetzelfde zijn overkomen, als ze niet alle voorwaarden hadden geaccepteerd. De handel naar en vanaf Japan was zeer winstgevend, niet alleen voor de VOC, maar ook voor de opperhoofden, die met creatief boekhouden veel bijverdienden.

In 1640 kreeg opperkoopman François Caron de opdracht de pakhuizen op Hirado zo snel mogelijk af te breken. Daartoe werd 's nachts doorgewerkt. Toen in 1641 ook nog eens 60 Portugezen werden opgehangen, wist een aantal goedgezinde ministers in de Japanse bakufu erger te voorkomen. Zwarte bemanningsleden werden teruggestuurd naar Macau. De Nederlandse handelspost moest worden verplaatst naar het kleine eilandje Dejima. Maximiliaan le Maire kreeg toestemming zeven lege huizen te betrekken op het waaiervormige Deshima en mocht acht pakhuizen in gebruik nemen. Hij moest alle Japanse klerken naar huis sturen, maar had - zoals alle daimyo - de plicht een Hofreis naar Edo te maken en Spaanse of Portugese schepen aan te vallen. Vanaf 1641 waren ongeveer twintig Nederlanders op het eiland woonachtig: vier opperkooplieden, een koopman, drie onderkooplieden, een chirurg, een aantal assistenten en jongens in opleiding. De op de handelspost overleden Nederlanders kregen aanvankelijk een zeemansgraf, aangezien er geen kerkhof was.

Het opperhoofd had de leiding van de factorij. Vanaf 1641 moest hij ieder jaar worden vervangen. Vanwege het directe belang van Formosa bij de aan- en afvoer, zijn veel opperhoofden tijdelijk op dat eiland aangesteld. Hieronder een lijst van de opperhoofden van Hirado en van Dejima:

Hirado

Dejima en de baai van Nagasaki, circa 1820. Twee Nederlandse schepen en een aantal Chinese jonken zijn afgebeeld.

• 1609-1613 Jacques Specx
• 1613-1614 Hendrik Brouwer
• 1614-1621 Jacques Specx (2e periode)
• 1621-1623 Leonard Camps
• 1623-1632 Cornelis van Nijenrode
• 1632-1633 Pieter van Santen
• 1633-1635 Nicolaes Coeckebacker
• 1635-1637 Hendrick Hagenaer
• 1637-1639 Nicolaes Coeckebacker
• 1639-1641 François Caron (3-2-1639 - 13-2-1641)

Dejima

Maximiliaen Le Maire: 14-2-1641 - 30-10-1641 Jan van Elseracq: 1-11-1641 - 29-10-1642 Pieter Anthoniesz. Overtwater: 29-10-1642 - 1-8-1643 Jan van Elseracq: 1-8-1643 - 24-11-1644 (2e periode) Pieter Anthoniesz. Overtwater: 24-11-1644 - 30-11-1645 (2e periode) Reynier van Tzum: 30-11-1645 - 27-10-1646 Willem Verstegen: 28-10-1646 - 10-10-1647 Frederick Coyett: 3-11-1647 - 9-12-1648 Dircq Snoecq: 9-12-1648 - 5-11-1649 Anthony van Brouckhorst: 5-11-1649 - 25-10-1650 Pieter Sterthemius: 25-10-1650 - 3-11-1651 Adriaen van der Burgh: 1-11-1651 - 3-11-1652 Frederick Coyett: 4-11-1652 - 10-11-1653 (2e periode) Gabriel Happart: 4-11-1653 - 31-10-1654 Leonard Winninx: 31-10-1654 - 23-10-1655 Johannes Bouchelion: 23-10-1655 - 1-11-1656 Zacharias Wagenaer [Wagener]: 1-11-1656 - 27-10-1657 Joan Bouchelion: 27-10-1657 - 23-10-1658 (2e periode) Zacharias Wagenaer [Wagener]: 22-10-1658 - 4-11-1659 (2e periode) Joan Bouchelion: 4-11-1659 - 26-10-1660 (3e periode) Hendrick Indijck: 26-10-1660 - 21-11-1661 Dirck van Lier: 11-11-1661 - 6-11-1662 Hendrick Indijck: 6-11-1662 - 20-10-1663 (2e periode) Willem Volger: 20-10-1663 - 7-11-1664 Jacob Gruijs: 7-11-1664 - 27-10-1665 Willem Volger: 28-10-1665: - 27-10-1666 (2e periode) Daniel Six [Sicx]: 18-10-1666 - 6-11-1667 Constantin Ranst: 6-11-1667 - 25-10-1668 Daniel Six [Sicx]: 25-10-1668 - 14-10-1669 (2e periode) François de Haes: 14-10-1669 - 2-11-1670 Martinus Caesar: 2-11-1670 - 12-11-1671 Johannes Camphuys: 22-10-1671 - 12-11-1672 Martinus Caesar: 13-11-1672 - 29-10-1673 (2e periode) Johannes Camphuys: 29-10-1673 - 19-10-1674 (2e periode) Martinus Caesar: 20-10-1674 - 7-11-1675 (3e periode) Johannes Camphuys: 7-11-1675 - 27-10-1676 (3e periode) Dirck de Haas: 27-10-1676 - 16-10-1677 Albert Brevincq: 16-10-1677 - 4-11-1678 Dirck de Haas: 4-11-1678 - 24-10-1679 (2e periode) Albert Brevincq: 24-10-1679 - 11-11-1680 (2e periode) Isaac van Schinne: 11-11-1680 - 31-10-1681 Hendrick Canzius: 31-10-1681 - 20-10-1682 Andreas Cleyer: 20-10-1682 - 8-11-1683 Constantin Ranst de Jonge: 8-11-1683 - 28-10-1684 Hendrick van Buijtenhem: 25-10-1684 - 7-10-1685 Andreas Cleyer: 17-10-1685 - 5-11-1686 (2e periode) Constantin Ranst de Jonge: 5-11-1686 - 25-10-1687 (2e periode) Hendrick van Buijtenhem: 25-10-1687 - 13-10-1688 (2e periode) Cornelis van Outhoorn: 13-10-1688 - 1-11-1689 Balthasar Sweers: 1-11-1689 - 21-10-1690 Hendrick van Buijtenhem: 21-10-1690 - 09-11-1691 (3e periode) Cornelis van Outhoorn: 9-11-1691 - 29-10-1692 (2e periode) Hendrick van Buijtenhem: 29-10-1692 - 19-10-1693 (4e periode) Gerrit de Heere: 19-10-1693: - 7-11-1694 Hendrik Dijkman: 7-11-1694 - 27-10-1695 Cornelis van Outhoorn: 27-10-1695 - 15-10-1696 (3e periode) Hendrik Dijkman: 15-10-1696 - 3-11-1697 (2e periode) Pieter de Vos: 3-11-1697 - 23-10-1698 Hendrik Dijkman: 23-10-1698 - 12-10-1699 (3e periode) Pieter de Vos: 21-10-1699 - 31-10-1700 (2e periode) Hendrik Dijkman: 31-10-1700 - 21-10-1701 (4e periode) Abraham Douglas: 21-10-1701 - 30-10-1702 Ferdinand de Groot: 9-11-1702 - 30-10-1703 Gideon Tant: 30-10-1703 - 18-10-1704 Ferdinand de Groot: 18-10-1704 - 6-11-1705 (2e periode) Hermanus Menssingh: __-11-1705 - __-10-1706 Ferdinand de Groot: 26-10-1706 - 15-10-1707 (3e periode) Hermanus Menssingh: 15-10-1707 - 2-11-1708 (2e periode) Jasper van Mansdale: 2-11-1708 - 22-10-1709 Hermanus Menssingh: 22-10-1709 - 10-11-1710 (3e periode) Nicolaas Joan van Hoorn: 10-11-1710 - 31-10-1711 Cornelis Lardijn: 31-10-1711 - 7-11-1712 Nicolaas Joan van Hoorn: __-11-1712 - __-11-1713 (2e periode) Cornelis Lardijn: 7-11-1713 - 27-10-1714 Nicolaas Joan van Hoorn: 27-10-1714 – 19-10-1715 (3e periode) Gideon Boudaen: 19-10-1715 - 3-11-1716 Joan Aouwer: 3-11-1716 - 24-10-1717 Christiaen van Vrijbergh[e]: 24-10-1717 - 13-10-1718 Joan Aouwer: 13-10-1718 - 21-10-1719 (2e periode)

Christiaen van Vrijbergh[e]: 21-10-1719 - 21-10-1720 (2e periode) Roelof Diodati: 21-10-1720 - 9-11-1721 Hendrik Durven: 9-11-1721 - __-10-1722 Hendrik Durven: __-10-1722 - 18-10-1723 (2e periode) Johannes Thedens: 18-10-1723 - 25-10-1725 Joan de Hartogh: 25-10-1725 - 15-10-1726 Pieter Boockestijn: 15-10-1726 - 3-11-1727 Abraham Minnedonk: 3-11-1727 - 20-10-1728 Pieter Boockestijn: 22-10-1728 - 12-10-1729 (2e periode) Abraham Minnedonk: 12-10-1729 - 31-10-1730 (2e periode) Pieter Boockestijn: 31-10-1730 - 7-11-1732 (3e periode) Hendrik van de Bel: 7-11-1732 - 27-10-1733 Rogier de Laver: 27-10-1733 - 16-10-1734 David Drinckman: 16-10-1734 - 4-11-1735 Bernardus Coop [Coopa] à Groen: 4-11-1735 - 24-10-1736 Jan van der Cruijsse: 24-10-1736 - 13-10-1737 Gerardus Bernardus Visscher: 13-10-1737 - 21-10-1739 Thomas van Rhee: 22-10-1739 - 8-11-1740 Jacob van der Waeijen: 9-11-1740 - 28-10-1741 Thomas van Rhee: 29-10-1741 - 17-10-1742 (2e periode) Jacob van der Waeijen: 17-10-1742 - 9-11-1743 (2e periode) David Brouwer: 5-11-1743 - 1-11-1744 Jacob van der Waeijen: 2-11-1744 - 28-12-1745 (2e periode) Jan Louis de Win: 30-12-1745 - 2-11-1746 Jacob Balde: 3-11-1746 - 25-10-1747 Jan Louis de Win: 28-10-1747 - 11-11-1748 (2e periode) Jacob Balde: 12-11-1748 - 8-12-1749 (2e periode) Hendrik van Homoed: 8-12-1749 - 24-12-1750 Abraham van Suchtelen: 25-12-1750 - 18-11-1751 Hendrik van Homoed: 19-11-1751 - 5-12-1752 (2e periode) David Boelen: 6-12-1752 - 15-10-1753 Hendrik van Homoed: 16-10-1753 - 3-11-1754 (3e periode) David Boelen: 4-11-1754 - 25-10-1755 (2e periode) Herbert Vermeulen: 25-10-1755 - 12-10-1756 David Boelen: 13-10-1756 - 31-10-1757 (3e periode) Herbert Vermeulen: 1-11-1757 - 11-11-1758 (2e periode) Johannes Reijnouts: 12-11-1758 - 11-11-1760 Marten Huijshoorn: 12-11-1760 - 30-10-1761 Johannes Reijnouts: 31-10-1761 - 2-12-1762 (2e periode) Fredrik Willem Wineke: 3-12-1762 - 6-11-1763 Jan Crans: 7-11-1763 - 24-10-1764 Fredrik Willem Wineke: 25-10-1764 - 7-11-1765 (2e periode) Jan Crans: 8-11-1765 - 31-10-1766 (2e periode) Herman Christiaan Kastens: 1-11-1766 - 20-10-1767 Jan Crans: 21-10-1767 - 8-11-1769 (3e periode) Olphert Elias: 9-11-1769 - 16-11-1770 Daniel Armenault: 17-11-1770 - 9-11-1771 Arend Willem Feith: 10-11-1771 - 3-11-1772 Daniel Armenault [Almenaault]: 4-11-1772 - 22-11-1773 (2e periode) Arend Willem Feith: 23-11-1773 - 10-11-1774 (2e periode) Daniel Armenault [Almenaault]: 11-11-1774 - 28-10-1775 (3e periode) Arend Willem Feith: 28-10-1775 - 22-11-1776 (3e periode) Hendrik Godfried Duurkoop: 23-11-1776 - 11-11-1777 Arend Willem Feith: 12-11-1777 - 28-11-1779 (4e periode) Isaac Titsingh: 29-11-1779 - 5-11-1780 Arend Willem Feith: 6-11-1780 - 23-11-1781 (5e periode) Isaac Titsingh: 24-11-1781 - 26-10-1783 (2e periode) Hendrik Casper Romberg: 27-10-1783 - _-8-1874 Isaac Titsingh: _-8-1784 - 30-11-1784 (3e periode) Hendrik Casper Romberg: 0.11.84 - 21-11-1785 (2e periode) Johan Fredrik van Rheede tot de Parkeler: 22-11-1785 - 20-11-1786 Hendrik Casper Romberg: 21-11-1786 - 30-11-1787 (3e periode) Johan Frederik van Rheede tot de Parkeler: 1-12-1787 - 1-8-1789 (2e periode) Hendrik Casper Romberg: 1-8-1789 - 13-11-1790 (4e periode) Petrus Theodorus Chassé: 13-11-1790 - 13-11-1792 Gijsbert Hemmij: 13-11-1792 - 8-7-1798 Leopold Willem Ras: 8-7-1798 - 17-7-1800 Willem Wardenaar: 16-7-1800 - 14-11-1803 Hendrik Doeff: 14-11-1803 - 6-12-1817 Jan Cock Blomhoff: 6-12-1817 - 20-11-1823 Johan Willem de Sturler: 20-11-1823 - 5-8-1826 Germain Felix Meijlan: 4-8-1826 - 1-11-1830 Jan Willem Fredrik van Citters: 1-11-1830 - 30-11-1834 Johannes Erdewin Niemann: 1-12-1834 - 17-11-1838 Eduard Grandisson: 18-11-1838 - _-11-1842 Pieter Albert Bik: _-11-1842 - 31-10-1845 Joseph Henrij Levijssohn: 1-11-1845 - 31-10-1850 Frederick Colnelis Rose: 1-11-1850 - 31-10-1852 Janus Henricus Donker Curtius: 2-11-1852 - 28-2-1860

Bronnen, noten en/of referenties