Mangkunegara IV
Mangkoenegara IV (1809–1881) was als vierde Pangeran Adipati Mangkoenegara uit het geslacht der Kartasoera[1] een van de zelfregeerders, vorsten die vazallen van Nederland waren, op Java. De vorst regeerde over een vorstendom dat de Mangkoenegara werd genoemd. Hij was vazal van de soesoehoenan van Soerakarta en regeerde van 1851 tot 1881.
Tijdens de regering van de vierde, sterk Nederlandsgezinde Mangkoenegara werden op het grondgebied van zijn vorstenstaat grote koffie- en suikerrietplantages gesticht. Er kwamen ook suikerfabrieken. De opbrengsten kwamen hier, anders dan in de direct door Nederland bestuurde gebieden, ten goede van Java. Mangkoenegara IV hervormde de feodale grondslag van zijn prinsdom. Hij verving de apanages van de regenten door salarissen. Land dat door de Nederlanders werd gebruikt poogde hij in 1855 en 1877 tevergeefs weer in Mangkoenegaraans beheer te brengen[2]
Het hof in Soerakarta was befaamd om zijn bijdragen aan de traditionele Javaanse cultuur. Daaraan werd bijgedragen door de gamelanorkesten waarvoor Mangkoenegara IV zelf muziek schreef. Zijn compositie "Puspawarna" is opgenomen op de gouden plaat die in de Voyager 1 het heelal in werd gestuurd.
Als dichter bleef Mangkoenegara IV beroemd om zijn opus "Wedhatama", waarin hij de "verheven wijsheid" van Java beschrijft. De vorst roemt daarin de traditionele moraal van de Javanen die in een tegenstelling met de meer uitgesproken orthodoxe islamitische zedenleer wordt geplaatst. Mangkoenegara IV werkte samen met Raden Ngabei Ronggawarsita (1802–1873), de laatste van de grote Javaanse hofdichters[3].
Mangkoenegara IV regeerde van 1853 tot 1881.
Zie ook
| Voorganger: Mangkoenegara III |
Pangeran van Mangkoenegaran | Opvolger: Mangkoenegara V |