Natriumsulfaat

Natriumsulfaat
Structuurformule en molecuulmodel
	Natriumsulfaat-kristallen
Algemeen
Molecuulformule	Na2SO4
IUPAC-naam	natriumsulfaat
Andere namen	zonder kristalwater: glauberzout, E514, trona; decahydraat: mirabiliet
Molmassa	(anhydrisch) 142,04; (heptahydraat)268,14 of (decahydraat) 322,22 g/mol
CAS-nummer	anhydrisch: 7757-82-6; decahydraat: 7727-73-3
EG-nummer	231-820-9 anhydrisch: 231-820-9
Wikidata	Q211737
Beschrijving	witte kristallen
Vergelijkbaar met	natriumcarbonaat, natriumsulfiet, kaliumsulfaat, magnesiumsulfaat
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
H-zinnen	geen
P-zinnen	geen
Carcinogeen	nee
Hygroscopisch?	ja (decahydraat, ontwatert bij 32,4 °C)
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	wit
Dichtheid	anhydrisch: 2,68 g/cm³; decahydraat: 1,464 g/cm³
Smeltpunt	884 °C
Kookpunt	1689 °C
Oplosbaarheid in water	170 g/L
Onoplosbaar in	ethanol
Geometrie en kristalstructuur
Kristalstructuur	monoklien, orthorombisch, hexagonaal
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Glauberzout, wonderzout of natriumsulfaat is een wit kristallijn zout met chemische formule Na₂SO₄ dat werd ontdekt door Rudolf Glauber en werd gebruikt voor medicinale toepassingen (laxeermiddel) en in de glasfabricage. In de natuur komt het meest voor in de vorm van het decahydraat Na₂SO₄.10 H₂O.

Productie

Natriumsulfaat ontstaat bij de productie van zoutzuur door de reactie van natriumchloride en zwavelzuur:

\mathrm {2\ NaCl\ +\ H_{2}SO_{4}\ \longrightarrow \ Na_{2}SO_{4}\ +\ 2\ HCl}

Natriumsulfaat ontstaat ook in de volgende reacties:

Natriumcarbonaat en zwavelzuur reageren tot natriumsulfaat, water en koolstofdioxide:

\mathrm {Na_{2}CO_{3}\ +\ H_{2}SO_{4}\ \longrightarrow \ Na_{2}SO_{4}\ +\ H_{2}O\ +\ CO_{2}}

De neutralisatiereactie van zwavelzuur met natriumhydroxide:

\mathrm {2\ NaOH\ +\ H_{2}SO_{4}\ \longrightarrow \ Na_{2}SO_{4}\ +\ 2\ H_{2}O}

Dit gebeurt in verscheidene chemische processen; natriumsulfaat is daarbij een nevenproduct dat weinig waarde heeft. Dit is onder meer op grote schaal het geval bij de productie van viscose.

Natriumsulfaat is ook een bijproduct van de chemische synthese van ascorbinezuur of natriumdichromaat.

Toepassingen

Natriumsulfaat wordt gebruikt in de glas-, textiel- en galvanische industrie, en bij de productie van detergenten en sulfaatcellulose. In het laboratorium wordt het watervrije natriumsulfaat gebruikt om organische vloeistoffen te drogen (zie hieronder).

Het mag gebruikt worden in voedingsmiddelen als zuurteregelaar en antiklontermiddel (E-nummer E514, gezamenlijk voor natriumsulfaat en natriumwaterstofsulfaat).

Natriumsulfaat verliest rond 32 °C zijn kristalstructuur. Het lijkt daarom dat het bij die temperatuur smelt, maar in feite lost natriumsulfaat op in zijn kristalwater. De latente warmte die daarbij gepaard gaat is hoog, wat natriumsulfaat geschikt maakt voor warmteopslag.^[1]

Natriumsulfaat wordt ook gebruikt als laxeermiddel.

Natriumsulfaat als droogmiddel

Wanneer er tijdens het toevoegen van natriumsulfaat aan een organische vloeistof klontering optreedt, is dat een indicatie dat er nog water in de vloeistof aanwezig is

Wanneer er tijdens het toevoegen van natriumsulfaat aan een organische vloeistof geen klontering optreedt, is dat een indicatie dat de oplossing droog is, dat wil zeggen: geen water bevat