Onderzoeksjournalistiek
Onderzoeks- of researchjournalistiek is een gespecialiseerde tak van de journalistiek die zich bezighoudt met diepgravend en vaak langdurig speurwerk naar nieuwsfeiten. Het journalistieke zoekwerk is gericht naar onthullingen en achtergronden die iets te maken kunnen hebben met bijvoorbeeld misdaad, corruptie, wanbeleid, wetsovertreding of andere zaken die zonder al die extra inzet aan publieke waarneming onttrokken zouden blijven.
Het speuren naar en verifiëren van gegevens voor een journalistieke productie (krant, boek, web- of tv-reportage) kan maanden tot jaren duren alvorens er over kan worden gepubliceerd. Omdat zij een bijzonder uithoudingsvermogen van de beroepsbeoefenaar vergt en specialistische kennis - ook van zoekmethoden - wordt onderzoeksjournalistiek beschouwd als een arbeidsintensieve en kostbare werkvorm. Zij onderscheidt zich daarmee van de standaardjournalistiek, waarbij een journalist vaak meer onderwerpen in een kort tijdsbestek en soms tegelijkertijd behandelt en afrondt. Een opkomende werkmethode is datajournalistiek, de aanduiding voor het via datamining doorzoeken van (grote) digitale gegevensbestanden, op zoek naar nieuws en verbanden.
Functies
- Analyse van rapporten, documenten en andere gegevensdragers over bijvoorbeeld rechtszaken, belastingkwesties, overheidsbeleid en wetenschap.
- Onderzoek naar technische achtergronden, bijvoorbeeld een vliegramp, een ernstig ongeluk of datalek.
- Het via interviews en achtergrondgesprekken verkrijgen van gegevens van betrokkenen zoals van materiedeskundigen, tipgevers en klokkenluiders.
- Verkrijgen van inzage in overheidsdocumenten, soms afgedwongen via juridische procedures voor openbaarheid van bestuur.
- Analyseren en valideren van de journalistieke waarde van de gevonden resultaten.
- Het voor het doelpubliek bewerken en uitzend- of persklaar maken van de nieuwsfeiten.
Voorbeelden
- Ida Tarbells geschiedenis van John D. Rockefeller en Standard Oil
- Lincoln Steffens' "Shame of the Cities"-reeks over corrupte gemeenschappen.
- Seymour Hersh' verhalen over het Bloedbad van Mỹ Lai tijdens de Vietnamoorlog.
- Woodward en Bernsteins reportage over het Watergateschandaal.
- Mark Dowies onderzoek naar de fatale fouten in de Ford Pinto.
- Jeroen Smits boek "De Prooi, blinde trots breekt ABN Amro" (2008)
- William de Bruijns "Big Data, The Shell research", tv-reportage VPRO's Tegenlicht (2013)
Zie ook
- Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek, bevordert kwaliteits- en onderzoeksjournalistiek
Externe links
- vvoj.nl, Vereniging van Onderzoeksjournalisten
- Onjo.nl, Onderzoeksjournalistiek van het Nederlands publiek omroepbestel
- (en) Center for Investigative Reporting
- Sengers, Luuk, Marcus Geers, Margo Smit, Henk van Ess, Michaël Opgenhaffen, Roger Vleugels, Marleen Teugels, Eric Hennekam, Peter Verweij, Tommy Kaas, Wim Criel, Mark Lee Hunter, Jeroen Smit (2009). Onderzoeksjournalistiek. Researchproces van idee tot verhaal. Uitgeverij Lannoo & Amsterdam University Press, Tielt/Amsterdam, p. 336. ISBN 9789081489218.