Pardellynx
| Pardellynx IUCN-status: Bedreigd[1] (2015) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Lynx pardinus (Temminck, 1827) | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
Pardellynx op  Wikispecies
| |||||||||||||
| |||||||||||||
De pardellynx (of pardellos) (Lynx pardinus) wordt algemeen beschouwd als een van de zeldzaamste katachtigen. Hij komt enkel voor op het Iberisch Schiereiland, en wordt daarom ook wel Iberische lynx of Spaanse lynx genoemd.
Kenmerken
De pardellynx lijkt veel op de Euraziatische lynx (Lynx lynx), maar is kleiner (kop-romplengte: 80-110 cm, schouderhoogte: 60-70 cm, gewicht: 13 kg) en heeft meer en donkerdere vlekken. De pardellynx heeft een kort staartje van 11 tot 13 centimeter, met een zwarte punt.
Leefwijze
Zijn belangrijkste prooien zijn konijnen, die oorspronkelijk ook alleen in Spanje voorkwamen. Ook hazen en knaagdieren behoren tot zijn prooi. Soms grijpt hij een vogel, een moeflonlam of een hertenkalfje van de grond. Hij jaagt voornamelijk in de schemering.
Voortplanting
Van januari tot maart is de paartijd. Na een draagtijd van 63 tot 74 dagen worden 2 tot 3 jongen geboren in mei. Pardellynxen hebben één worp per jaar.
Verspreiding
Vroeger kwam de pardellynx voor in Spanje, Portugal en Zuid-Frankrijk, en waarschijnlijk ook in Italië. Tegenwoordig komt hij enkel voor in kleine, van elkaar gescheiden populaties in het zuidwesten van het Iberisch Schiereiland. Er zijn 2 bekende populaties, beide in Andalusië: in de Sierra Morena (Sierra de Andujar) en in het Doñana nationaal park. De totale populatie binnen deze twee gebieden komt neer op 156 volwassen dieren, waarvan ongeveer 68% in de Sierra Morena. Vanaf 2014 zijn er op diverse plaatsen in Spanje en Portugal herintroductieprojecten gestart om de aantallen omhoog te krikken, er zijn nu 50 lynxen uitgezet in de bergen van Toledo, het Matachel gebied in Extremadura en de Guadiana vallei in Portugal. De pardellynx leeft in open mediterraans bos en maquis, zowel in laagland als in bergen, waar ook veel konijnen leven. De pardellynx heeft een voorkeur voor struwelen van heide, braam, brem en gaspeldoorn, waar ze een groot deel van de dag doorbrengen.
Bedreiging
Door de opkomst van landbouw is het mediterraans bos versnipperd geraakt, evenals de lynxpopulaties die daarin leefden. In de bergen zijn nog enkele geschikte terreinen aanwezig. Hier leek de pardellynx veilig, totdat er virusziekten als myxomatose uitbraken, waardoor de konijnenpopulatie in elkaar stortte. Met het wegvallen van zijn belangrijkste prooi kreeg ook de lynxpopulatie een klap. De Rode Lijst van de IUCN beschouwt de soort als kritiek bedreigd. De populaties zijn klein en versnipperd, en er zijn maar twee of drie levensvatbare populaties. Naar schatting waren er anno 2008 nog maar 84 volwassen pardellynxen over.[2] In 2015 schatte het IUCN het aantal volwassen individuen op 156 en werd hun statuut van "kritiek" naar "bedreigd" verlaagd.[1]
De pardellynx werd vroeger gezien als een ondersoort van de Euraziatische lynx, maar wordt tegenwoordig als een aparte soort beschouwd. Tijdens het Pleistoceen ontwikkelden beide soorten zich in Centraal-Europa uit de Lynx issiodorensis (valdarnensis).[3]
- ↑ a b (en) Pardellynx op de IUCN Red List of Threatened Species.
- ↑ Een op de vier zoogdiersoorten bedreigd, NU.nl, 6 oktober 2008
- ↑ H. Hemmer, Pleistozäne Katzen Europas – eine Übersicht, in Cranium: Tijdschrift Van de Werkgroep Pleistocene Zoogdieren 20.2 (2003), p. 16.