Hess Swisstrolley

Hess Swisstrolley (Algemene informatie)
Sjabloon:BreedteInfoboxpx
Typeaanduiding	NAW/Hess/ABB BGT-N	BGT-N2	Hess/Vossloh Kiepe BGT-N2C (O2668)
	SwissTrolley 1	SwissTrolley 2	SwissTrolley 3
Bouwjaren	1989-1995	1996-2002	2003-heden
Carrosserie	NAW	NAW	Carrosserie Hess AG
Elektrische aandrijving	ABB / Siemens	tot 1998: Siemens Vanaf 1998: Kiepe	Vossloh
Hoofdaandrijving	Stroom asynchroom
Motor	EEV Euro 5 IVECO
Versnellingsbak	Automaat Voith D854.5E
Vermogen	118 kW (160 pk)
Totale lengte	17 976 mm
Totale breedte	2 550 mm
Hoogte	3 440 mm
Aantal assen	3
Aantal aandrijfassen	2
Aantal geleden assen	1
Ledig gewicht (afhankelijk van uitvoering)	ca. 16 650 kg
Maximaal totaalgewicht	30 000 kg
Aantal zitplaatsen	38-48
Aantal staanplaatsen	92-102
Capaciteit	ca. 140 personen

De Hess Swisstrolley is een trolleybus die wordt geproduceerd door Carrosserie Hess AG in Bellach in Zwitserland. Het is een 18 meter lange gelede bus met een lage vloer waardoor deze toegankelijk is voor gehandicapten en mensen met kinderwagens. In de bus kunnen ongeveer 130 mensen vervoerd worden. In totaal zijn er de afgelopen jaren 3 generaties ontwikkeld.

Geschiedenis

Eerste generatie

In 1989 ontwikkel Hess, samen met de bedrijfsvoertuigbouwer Arbon & Wetzikon (NAW) als chassisleverancier en Asea Brown Boveri (ABB) als leverancier van elektrische apparatuur, de eerste met een lage vloer gelede trolleybus. Dit type bus kreeg de typeaanduiding NAW/Hess/ABB BGT-N oftewel Swiss Trolley. Het eerste prototype was in vele steden te gast voor proefritten, soms zelfs in de reguliere dienst. Uiteindelijk werden er in 1991 dertien voertuigen (serie 701-713) gekocht in 1991 door de Transports Publics Genevois (met elektrische apparatuur van Siemens) en een exemplaar door de Zwitserse federale spoorwegen (Verkehrsbetriebe Biel).

Tweede generatie

Tweede generatie bus van Städtischen Verkehrsbetriebe Bern

In 1996 kwam Hess met de tweede generatie van de Zwitserse trolleys in het toen nieuwe Hess-design op de markt. De typeaanduiding werd veranderd in NAW/Hess/ABB BGT-N2, de naam in SwissTrolley 2 en het elektrische apparatuur werd toen geleverd door Siemens en vervolgens vanaf 1998 door Kiepe. In totaal werden er 35 exemplaren verkocht.

In 1996 gingen er vijf exemplaren naar Transports Régionaux Neuchâtelois voor de stadsdienst in La Chaux-de-Fonds en acht exemplaren naar de stadsvervoerder Städtischen Verkehrsbetriebe Bern, voor op het trolleynetwerk van Bern. In 1998 gingen er nog een twaalf exemplaren naar Städtischen Verkehrsbetriebe Bern en tien exemplaren naar Verkehrsbetriebe Biel voor gebruik in Biel.

Derde generatie

Derde generatie SwissTrolley nog in het oude ontwerp

De SwissTrolley 3, die wordt gebouwd sinds 2003, is nu het meest succesvolle onderdeel van de SwissTrolley-serie. De LighTram is gebaseerd op deze serie en wordt sinds 2003 ontwikkeld. Na het faillissement van NAW in 2002, had Hess besloten om het chassis voor de bussen zelf te bouwen. Componenten, zoals assen en ophanging, blijven daarentegen door Daimler-Benz geleverd. De elektrische apparatuur werd geleverd door Vossloh, de opvolger van de onderneming Kiepe. De exacte typeaanduiding van de SwissTrolley 3 (vaak afgekort tot ST 3) is Hess/Vossloh Kiepe BGT-N2C (O2668).

Ontwerp

Derde generatie SwissTrolley volgens het nieuwe ontwerp

In eerste instantie verschilde de SwissTrolley 3 in 2003 aan de buitenkant niet zoveel van de SwissTrolley 2. Er waren alleen enkele kleine dingen zoals de kuip op het dak. Het Hess ontwerp uit 1996 was in deze tijd met kleine aanpassingen nog steeds actueel. In het interieur vielen een aantal dingen op. Zo vielen vooral de nieuwe, gebogen vormen van de ondersteunende staven en het feit dat de rolstoelplaatsen nu te vinden waren in de de tweede en de derde deur, en niet langer meer in de tweede en de vierde deur. Ook werden andere stoelen geïnstalleerd. Er moet echter worden opgemerkt, dat de inrichting van de bussen kan worden beïnvloed door de exploitanten.

Vanaf 2006 werd de SwissTrolley 3 gebouwd in het nieuwe Hess-ontwerp. Deze verandering was vooral aan de buitenkant te zien. Binnenin de bus was er weinig veranderd, met uitzondering van het feit dat de stoelen een andere vorm kregen.

Arnhem

In 2009 bestelde Breng negen bussen (serie 5234-5242) voor de stadsdienst in Arnhem met nog een optie voor vijf bussen meer. Deze bussen waren exemplaren van de derde generatie en zouden een groot deel van de oude Volvo-trolleybussen vervangen.

Inzet

In Nederland is Breng de enige busmaatschappij die met de HESS trolleys rijdt. Daarnaast rijden er vooral in Zwitserland nog verschillende exemplaren rond.

Land	Bedrijf	Generatie	Aantal	Series	Inzet	Opmerkingen
Nederland	Breng	3e	9	5234-5242	Arnhems trolleybusnet	Alleen inzet op lijn 1, 3, 5 en 7
Zwitserland	Bernmobil	2e	20	1-20	Bern	Ex-SVB
	TNCE	3e	20	131-150	Neuchâtel
	TPG	1e	13	701-713, (721)	Genève	709 werd in 2003 omgebouwd en kreeg nummer 721.
		3e	38	731–768	Genève
	TRN	2e	5	121-125	Neuchâtel
	VBSH	1e	8	111-118	Schaffhausen
		3e	8	??	Schaffhausen	Nog te leveren tijdens de zomer van 2011
	Verkehrsbetriebe Zürich	3e	23	144-161	Zürich