Ayn Rand: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
JRB (overleg | bijdragen)
42.429 bewerkingen
Geen verbetering
Joepnl (overleg | bijdragen)
2.877 bewerkingen
Regel 48: Regel 48:


=== Emigratie ===
=== Emigratie ===
Toen zij een visum kreeg om haar familie in de Verenigde Staten te bezoeken, zag ze haar kans schoon.
Toen zij een visum kreeg om haar familie in de Verenigde Staten te bezoeken zag ze haar kans schoon.
Bij aankomst in New York werd ze vrijwel meteen verliefd op de skyline van the Big Apple. Later zal ze er onder andere in haar boeken nog vaak op terugkomen: "The sky over New York and the will of man made visible. What other religion do we need? I feel that if a war came to threaten this, I would throw myself into space, over the city, and protect these buildings with my body. (''De hemel boven New York en de wil van de mens zichtbaar gemaakt. Welke andere religie hebben we nodig? Ik heb het gevoel dat als een oorlog deze zou bedreigen, ik mezelf in de ruimte zou gooien, boven de stad, en deze gebouwen met mijn lijf zou beschermen'')."
Bij aankomst in New York werd ze vrijwel meteen verliefd op de skyline van the Big Apple. Later zal ze er onder andere in haar boeken nog vaak op terugkomen: "The sky over New York and the will of man made visible. What other religion do we need? I feel that if a war came to threaten this, I would throw myself into space, over the city, and protect these buildings with my body. (''De hemel boven New York en de wil van de mens zichtbaar gemaakt. Welke andere religie hebben we nodig? Ik heb het gevoel dat als een oorlog deze zou bedreigen, ik mezelf in de ruimte zou gooien, boven de stad, en deze gebouwen met mijn lijf zou beschermen'')."


=== De Hollywood-jaren ===
=== De Hollywood-jaren ===

Versie van 7 nov 2013 02:05

Ayn Rand
Ayn Rand
Algemene informatie
Volledige naam Alissa Zinovievna Rosenbaum
Pseudoniem(en) Ayn Rand
Geboren 2 februari 1905
Geboorteplaats Sint-Petersburg
Overleden 6 maart 1982
Overlijdensplaats New York
Land Verenigde Staten
Beroep Schrijfster
Handtekening Handtekening
Werk
Stroming Objectivisme
Libertarisme
Bekende werken The Fountainhead, Atlas Shrugged
(en) IMDb-profiel
Website
Portaal  Portaalicoon   Literatuur

Ayn Rand (Alissa "Alice" Zinovievna Rosenbaum) (Sint-Petersburg, 2 februari 1905 – New York, 6 maart 1982) was een Amerikaans romanschrijfster en filosofe. Zij is de grondlegger van de filosofische stroming van het objectivisme. Hoewel ze in Rusland werd geboren en in 1926 naar de VS kwam, heeft ze de theorieën van Aristoteles weer doen herleven, maar sloot haar eigen theorieën daarbij in (zoals haar bewondering voor het kapitalisme). Ze heeft de meeste bekendheid gekregen met haar romans The Fountainhead en Atlas Shrugged. Laatstgenoemd boek is haar 'magnum opus' en werd in een onderzoek van Time Magazine door Amerikaanse lezers, na de bijbel, als belangrijkste boek van de twintigste eeuw betiteld.

Levensloop

Achtergrond

Ayn Rand heette eigenlijk Alissa Zinovievna Rosenbaum (Russisch: Алиса Зиновьевна Розенбаум). Haar vader en moeder waren Zinovy Zakharovich Rosenbaum en Anna Borisovna Rosenbaum. Zij was de oudste dochter en had twee zussen, Natasha (1907) en Eleanora (1910, roepnaam 'Nora'). Haar ouders en zus Natasha hebben de Tweede Wereldoorlog niet overleefd. Haar zus Nora heeft zij pas in 1973 opnieuw ontmoet. Tot die tijd leefde Ayn Rand in de veronderstelling dat ook zij dood was. Nora stierf in 1999 in Rusland. Haar ouders hadden een Joodse achtergrond maar waren agnostisch. Alissa werd al op jonge leeftijd atheïst.

Jeugd en studie

Alissa ontwikkelde op jonge leeftijd een enorme interesse in boeken en films en begon al vroeg met schrijven. Haar jeugdhelden waren de schrijvers Walter Scott, Alexandre Dumas, Victor Hugo en andere schrijvers uit de romantiek. Vanwege de Russische revolutie in 1917 vluchtte het gezin Rosenbaum naar de Krim, maar toen dat schiereiland in 1921 ook in handen van de bolsjewieken viel, keerden ze toch maar weer terug naar St. Petersburg, waar Rand filosofie en geschiedenis ging studeren op de universiteit. Hier kwam ze in aanraking met de werken van Edmond Rostand, een schrijver uit de Franse romantiek, en Friedrich Schiller, die ze geweldig vond vanwege zijn grootse heroïsche stijl. Ook Friedrich Nietzsche bewonderde zij om zijn verheerlijking van het heroïsche en het onafhankelijke individu, maar ze verafschuwde het altruïsme in "Aldus sprak Zarathoestra". In 1924 rondde zij haar opleiding af en begon met een studie toneelschrijven.

Emigratie

Toen zij een visum kreeg om haar familie in de Verenigde Staten te bezoeken zag ze haar kans schoon. Bij aankomst in New York werd ze vrijwel meteen verliefd op de skyline van the Big Apple. Later zal ze er onder andere in haar boeken nog vaak op terugkomen: "The sky over New York and the will of man made visible. What other religion do we need? I feel that if a war came to threaten this, I would throw myself into space, over the city, and protect these buildings with my body. (De hemel boven New York en de wil van de mens zichtbaar gemaakt. Welke andere religie hebben we nodig? Ik heb het gevoel dat als een oorlog deze zou bedreigen, ik mezelf in de ruimte zou gooien, boven de stad, en deze gebouwen met mijn lijf zou beschermen)."

De Hollywood-jaren

Na een paar maanden bij familie in Chicago verbleven te hebben vertrok ze richting Hollywood om daar scriptschrijfster te worden. In deze periode nam ze de naam Ayn Rand aan, gebaseerd op de manier waarop haar achternaam Rosenbaum in het Cyrillisch alfabet geschreven stond op haar diploma. De theorie dat ze haar naam ontleende aan de Remington Rand typemachine kan niet juist zijn, omdat ze de naam al gebruikte voordat dit apparaat op de markt kwam.

In Hollywood ontmoette ze Cecil B. DeMille en kreeg in 1927 een piepklein rolletje in King of Kings. Daarnaast kreeg ze ook baantjes op bijvoorbeeld de kostuumafdeling van een filmstudio. Op de set van King of Kings leerde zij de jonge acteur Frank O'Connor kennen, met wie zij trouwde.

Eerste successen

Haar succes als schrijfster begon langzaam. Ze verkocht haar eerste script, Red Pawn, in 1932 aan Universal, maar het is nooit verfilmd. In 1934 kwam ze met het toneelstuk The Night of January 16th dat Broadway haalde en in 1941 verfilmd werd. Later zouden het script You Came Along, het op Chris Massies boek gebaseerde Love Letters en enkele van haar eigen boeken verfilmd worden. In 2004 werd de televisieserie Ideal uitgebracht dat gebaseerd is op haar boek The Fountainhead.

Haar succesvolle boeken

In 1936 kwam Rand met het enigszins autobiografische We The Living en twee jaar later met Anthem. We The Living werd vanwege de felle anti-communistische toon met gemengde gevoelens ontvangen in de VS. De jaren van de grote depressie (ook wel 'The Red Decade' genoemd) waren bij het verschijnen van het boek op hun dieptepunt en er leefde een grote sympathie voor het socialisme onder de Amerikaanse bevolking. Voor Anthem, een boek waarin een futuristische maatschappij wordt beschreven en waar het collectivisme triomfeert, kon ze in de VS geen uitgever vinden en het werd uitgegeven in het Verenigd Koninkrijk. Haar grote succes kwam met de bestseller The Fountainhead (in het Nederlands vertaald onder de titel De Eeuwige Bron) in 1943. Het boek was reeds door twaalf uitgevers afgewezen. Ze vonden het te intellectueel en niet aansluiten bij de mainstream. Nummer dertien (Bobbs-Merrill Company Publishing House) hapte echter wel toe. Het boek zou een wereldwijd succes worden en zo'n 6 miljoen stuks verkopen. In 1949 werd het boek verfilmd met in de hoofdrol Gary Cooper. In 1957 verschijnt Atlas Shrugged (in het Nederlands vertaald als Wereldschok en Atlas In Staking) dat insloeg als een bom en intellectueel Amerika op zijn kop zette. Atlas Shrugged is in 2012 opnieuw uitgegeven door Luitingh Sijthoff als 'De kracht van Atlantis'.

Het objectivisme

Behalve romancier is zij ook grondlegger van het objectivisme. Samen met Nathaniel Branden, diens vrouw Barbara en anderen, richtte zij de Objectivistische Beweging op. In 1968 kwam er een breuk in de samenwerking tussen het echtpaar Branden en Rand. De oorzaak is uitgebreid te lezen en zien in het boek en de film Ayn Rand: A sense of Life.

Politieke invloed

Haar theorie De deugd van het egoïsme (The virtue of selfishness) is zeer invloedrijk in de Verenigde Staten.[1] Onder meer Alan Greenspan, voormalig voorzitter van de Board of Governors van de Federal Reserve System ("Fed"), behoorde tot de kleine kring van vertrouwelingen, die ze om zich verzamelde en was een aanhanger van de essentie van haar gedachtegoed.[2] Ook de republikeinse vicepresidentskandidaat Paul Ryan rekent zich tot haar volgelingen.[3] Zij wordt wel één van de belangrijkste inspiratoren van het libertarisme genoemd [4].

Haar laatste jaren

Graf van Frank O'Connor en Ayn Rand.

Na haar breuk met de Brandens viel de beweging uiteen en gingen veel van haar vrienden hun eigen weg. Alleen Leonard Peikoff bleef met haar bevriend tot aan haar dood in 1982. Ze werkte gedurende de jaren zeventig aan een script voor een tv-serie van Atlas Shrugged en een nieuwe roman "To Lorne Dieterling", maar heeft beide projecten nooit kunnen afronden. Eerst vanwege de dood van haar man Frank in 1979 en uiteindelijk door haar eigen dood in 1982.

Trivia

Volgens sommigen modelleerde Rand de hoofdpersonages uit haar belangrijkste romans naar iconografische historische figuren. Voor de architect Howard Roarke uit The Fountainhead zou Frank Lloyd Wright model hebben gestaan. Voor de superondernemer en libertaire messias John Galt uit Atlas Shrugged zou dat Nikola Tesla zijn geweest.

Bibliografie

Fictie

Non-fictie

Externe links

Voetnoten

  1. ↑ (en) Top 100 invloedrijke non-fictie boeken
  2. ↑ (en) New York Times: Greenspan shrugged
  3. ↑ (en) Ryan shines as GOP seeks vision, JSOnline.com
  4. ↑ Goddes of the Market: Ayn Rand and the American Right / Jennifer Burns. - New York, Oxford University Press, 2009. - isbn=978-0-19-532487-7
Zie de categorie Ayn Rand van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.




Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayn_Rand&oldid=39371097"