Val van het kabinet-Balkenende II
Met de Kabinetscrisis over het functioneren van minister Verdonk wordt de crisis in het kabinet-Balkenende II bedoeld die plaatsvond in juni 2006, en haar ontknoping bereikte op 29 juni van dat jaar.
Op 11 mei 2006 zond het televisieprogramma Zembla een documentaire uit over het Nederlanderschap van het veelbesproken kamerlid Ayaan Hirsi Ali. In de documentaire kwam aan de orde dat Hirsi Ali bij haar naturalisatie in 1997 gelogen had over haar achtergrond, en dat ze onder andere een valse naam (in haar vaderland, Somalië, heette ze Ayaan Hirsi Magan) en een foutieve geboortedatum had opgegeven. Dit feit was overigens niet onbekend: Hirsi Ali heeft er onder andere zelf in 2002 op TV over gesproken. De Nederlandse minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, Rita Verdonk, besloot daarop om opnieuw te gaan onderzoeken of Hirsi Ali wel terecht haar Nederlandse paspoort heeft verkregen, en of dat haar nog ontnomen zou kunnen worden. Op basis van een uitspraak van de Hoge Raad werd Hirsi Ali, net als Verdonk lid van de VVD, vooralsnog geacht het Nederlanderschap niet te hebben verkregen. Deze uitspraak leidde tot felle kritieken van Verdonks voorganger Hilbrand Nawijn, die ten tijde van Hirsi Ali's naturalisatie directeur was van de IND, enkele linkse politieke partijen en een aantal VVD-politici. Ook spraken sommige buitenlandse media schande van Verdonk.
In een kamerdebat zegde minster Verdonk toe een motie van de Tweede Kamer uit te voeren die aandrong op een verdere studie naar de juistheid van deze conclusie. Zou hieruit volgen dat Hirsi Ali inderdaad geen Nederlanderschap had verkregen, dan moest Verdonk op zoek naar mogelijkheden om Hirsi Ali dit alsnog te laten verkrijgen.
Op 27 juni concludeerde minister Verdonk dat Hirsi Ali Nederlander mocht blijven, omdat zij op basis van Somalisch naamrecht gerechtigd was haar grootvaders naam Ali te voeren. Tijdens het kamerdebat hierover bleek dat Verdonk verlangde dat door Hirsi Ali een verklaring zou worden ondertekend, waarin Hirsi Ali toegaf Verdonk op het verkeerde been te hebben gezet, en dit achteraf betreurde. Hierover barstte de bom. Op 28 juni startte om 21.00 uur een debat, dat uiteindelijk tot 5.30 uur zou duren.
D66, één van de drie coalitiepartijen, gaf tijdens dit debat aan de motie van afkeuring, die door Groen Links, was ingediend, te steunen. De motie werd door een kamermeerderheid verworpen. D66-fractievoorzitter Lousewies van der Laan gaf aan dat er wat haar betreft toch iets moest gebeuren: de premier kiest voor Verdonk of voor D66, verklaarde zij in de Tweede Kamer. De volgende dag, 29 juni, maakte het kabinet unaniem bekend zich niet geroepen te voelen om Verdonk te vervangen aangezien de motie van afkeuring was verworpen. De D66-fractie zette daarop de eerder door Van der Laan gedane uitspraak om in daden en zegde de steun aan het gehele kabinet op. Later verklaarden verschillende fractieleden dat zij zich als regeringspartij niet geconfronteerd wilden zien met een minister in wie zij het vertrouwen verloren hadden.
Vervolgens trokken de ministers Alexander Pechtold en Laurens-Jan Brinkhorst, en staatssecretaris Medy van der Laan hun conclusie en boden hun ontslag aan. De overige kabinetsleden stelden, zo verklaarde premier Balkenende, hun functie ter beschikking van de koningin. Op 30 juni 2006 heeft premier Balkenende het ontslag van de D66-bewindslieden ingediend bij de Koningin. Zij ontving die middag nog de vice-voorzitter van de Raad van State en de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer voor consultering over de ontstane situatie. Mogelijk zullen ook zaterdag adviseurs hun opwachting maken. Verwacht wordt dat de Koningin uiterlijk begin volgende week haar besluit bekend maakt.
Er zijn verschillende meningen over de oorzaak van de val van het kabinet van premier Balkenende. Sommigen menen dat D66 graag een statement wilde maken tegenover haar achterban; de partij werd al langere tijd verweten niet daadkrachtig te zijn. Minister Rita Verdonk lag daarnaast al een tijd lang onder vuur, en was de reden van verscheidene eerdere crisissen.
Externe links
Sjabloon:Nieuwsbron Sjabloon:Nieuwsbron
Sjabloon:Nieuwsbron Sjabloon:Nieuwsbron Sjabloon:Nieuwsbron Sjabloon:Nieuwsbron Sjabloon:Nieuwsbron Sjabloon:Nieuwsbron
