Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Meppel

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Meppel geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Meppel in de periode 1888-1918.^[1]

Het kiesdistrict Meppel werd ingesteld na de grondwetsherziening van 1887. Tot het kiesdistrict behoorden de volgende gemeenten: Avereest, Dwingeloo, Hoogeveen, Meppel, Nijeveen, Ruinen, Ruinerwold, de Wijk en Zuidwolde.

Het kiesdistrict Meppel vaardigde in deze periode per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

Legenda

vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

6 maart 1888[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[2]

	6 maart
Kiesgerechtigden	2.663
Opkomst	2.193
Geldige stemmen	2.181
Blanco stemmen	4
Kandidaten
H. Smeenge^[3]	1.296
M. Noordtzij	873

24 juni 1890[bewerken | brontekst bewerken]

Harm Smeenge, gekozen bij de verkiezingen van 6 maart 1888, trad op 26 mei 1890 af vanwege zijn benoeming als kantonrechter te Hoogeveen.^[4] Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	24 juni
Kiesgerechtigden	2.720
Opkomst	1.036
Geldige stemmen	1.016
Blanco stemmen	19
Kandidaten
H. Smeenge^[5]	995

9 juni 1891[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	9 juni
Kiesgerechtigden	2.731
Opkomst	2.026
Geldige stemmen	2.014
Blanco stemmen	10
Kandidaten
H. Smeenge^[5]	1.175
B. Berends	811

10 april 1894[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.

	10 april
Kiesgerechtigden	2.666
Opkomst	882
Geldige stemmen	846
Blanco stemmen	32
Kandidaten
H. Smeenge^[5]	795

15 juni 1897[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	5.327
Opkomst	4.327
Geldige stemmen	4.229
Blanco stemmen	98
Kandidaten
H. Smeenge^[5]	2.253
A. Wiersinga	1.207
A. ten Klooster	682
H.J. van de Vegt	50
J. Bosch Bruist	37

13 september 1900[bewerken | brontekst bewerken]

Harm Smeenge, gekozen bij de verkiezingen van 15 juni 1897, trad op 28 augustus 1900 af vanwege zijn benoeming als griffier bij het Gerechtshof in Amsterdam.^[4] Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	13 september
Kiesgerechtigden	5.100
Kandidaten
H. Smeenge^[5]

Smeenge was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

14 juni 1901[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	14 juni
Kiesgerechtigden	5.417
Opkomst	4.424
Geldige stemmen	4.318
Blanco stemmen	106
Kandidaten
H. Smeenge^[5]	2.407
H. Verkouteren	1.785
F. Pomp	126

16 juni 1905[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	16 juni
Kiesgerechtigden	6.932
Opkomst	6.196
Geldige stemmen	6.130
Blanco stemmen	66
Kandidaten
H. Smeenge^[5]	3.515
J. Knoppers	2.495
A. van der Heide	120

11 juni 1909[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	11 juni
Kiesgerechtigden	7.343
Opkomst	5.877
Geldige stemmen	5.779
Blanco stemmen	98
Kandidaten
H. Smeenge^[5]	3.221
B. Berends	2.323
E. Rugge	235

17 juni 1913[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	17 juni
Kiesgerechtigden	7.983
Opkomst	6.633
Geldige stemmen	6.534
Blanco stemmen	99
Kandidaten
H. Smeenge^[5]	3.326
F. Fokkens	2.339
A. van der Heide	869

15 juni 1917[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	8.802
Kandidaten
H. Smeenge^[5]

De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.^[6] Smeenge was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

Opheffing[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Meppel. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Meppel op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
↑ Smeenge was aftredend Tweede Kamerlid voor Assen, waarvan het kiesdistrict Meppel in 1888 gedeeltelijk een afsplitsing was.
↑ ^a ^b De vigerende wetgeving vereiste het aftreden van een lid van het parlement bij een aantal benoemingen. Het aftredende parlementslid was terstond herkiesbaar.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Meppel.
↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1] De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.

[2] Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.

[3] Smeenge was aftredend Tweede Kamerlid voor Assen, waarvan het kiesdistrict Meppel in 1888 gedeeltelijk een afsplitsing was.

[benoeming-4] De vigerende wetgeving vereiste het aftreden van een lid van het parlement bij een aantal benoemingen. Het aftredende parlementslid was terstond herkiesbaar.

[zittend-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Meppel.

[6] Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]