West-Slavische talen

Talen en dialecten van Midden-Europa

De West-Slavische talen vormen een van de drie hoofdvertakkingen van de Slavische talen, naast de Oost-Slavische en de Zuid-Slavische talen. De West-Slavische talen worden door zo'n 60 miljoen mensen in Midden-Europa gesproken.

De West-Slavische talen begonnen zich reeds ten tijde van de volksverhuizingen af te scheiden van het Oerslavisch, maar pas vanaf de 7e eeuw kan men spreken van een afzonderlijke groep. Van de 7e tot de 10e eeuw treedt verdere interne differentiëring in twee groepen op: de Lechitische en een Sorbische groep. In de 9e eeuw komt daar nog de Tsjecho-Slowaakse groep bij. Daarvoor bezaten de voorouders van de tegenwoordige Tsjechen en Slowaken een dialectcontinuüm met de Zuidelijke Slaven, maar zij raakten van deze bevolkingsgroep afgesneden door de migraties van de Magyaren.

Uit de Tsjecho-Slowaakse groep zijn later het Tsjechisch en het Slowaaks gegroeid, uit de Sorbische groep het Oppersorbisch en het Nedersorbisch en uit de Lechitische groep het Pools, het Kasjoebisch en het Polabisch. Daarnaast kunnen ook enkele kleinere, uitgestorven talen tot de West-Slavische talen worden gerekend, onder meer het Pommoraans, het Slovinzisch en het Knaanisch.

Classificatie

Indo-Europese talen

Balto-Slavische talen

Slavische talen

West-Slavische talen

Lechitische talen

Pommoraans

Kasjoebisch

Slovinzisch †

Polabisch †

Pools

Silezisch

Sorbisch

Oppersorbisch

Nedersorbisch

Tsjecho-Slowaaks

Tsjechisch

Slowaaks

Knaanisch †

† – uitgestorven taal

Voorbeelden

Geselecteerde woorden

Nederlands	Tsjechisch	Slowaaks	Oppersorbisch	Nedersorbisch	Polabisch	Kasjoebisch	Pools	Silezisch
arm	ruka	ruka	ruka	ruka	ręka	rãka	ręka	rynka
avond	večer	večer	wječor	wjacor	vicer	wieczer	wieczór	uodwjeczyrz
broer	bratr	brat	bratr	bratš	brot	bracyn	brat	braćik
dag	den	deň	dźeń	źeń	dôn	dzéń	dzień	dźyń
herfst	podzim	jeseň	nazyma	nazymje	prenja zaima, jisin	jeséń	jesień	podźim
mens	člověk	človek	čłowjek	cłowjek	clawak, clôwak	człowiek	człowiek	czowjek
sneeuw	sníh	sneh	sneh	sněg	sneg	snieg	śnieg	śńyg
vis	ryba	ryba	ryba	ryba	ryba	rëba	ryba	ryba
vuur	oheň	oheň	woheń	wogeń	widin	òdżiń	ogień	uogyń
water	voda	voda	woda	woda	wôda	wòda	woda	woda
wind	vítr	vietor	wětřik, wětr	wětš	wjôter	wiater	wiatr	wjater
winter	zima	zima	zyma	zymje	zaima	zëma	zima	źyma
zomer	léto	leto	lěćo	lěśe	lato	lato	lato	lato
zuster	sestra	sestra	sotra	sotša	sestra	sostra	siostra	śestra

Tekstfragment

Universele verklaring van de rechten van de mens, artikel 1:

• Pools:

  Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa.

• Silezisch:

  Wszyjske ludźe rodzům śe swobodne a růwne we swojim werće a prawach. Sům uůne uobdarzůne filipym a sůmńyńym a majům powinność wzglyndym inkszych jak brat s bratym postympować.

• Kasjoebisch:

  Wszëtczi lëdze rodzą sã wòlny ë równy w swòji czëstnoce ë prawach. Mają òni dostóne rozëm ë sëmienié ë nôlégô jima pòstãpòwac wobec drëdzich w dëchù bracënotë.

• Oppersorbisch:

  Wšitcy čłowjekojo su wot naroda swobodni a su jenacy po dostojnosći a prawach. Woni su z rozumom a swědomjom wobdarjeni a maja mjezsobu w duchu bratrowstwa wobchadźeć.

• Tsjechisch:

  Všichni lidé rodí se svobodní a sobě rovní co do důstojnosti a práv. Jsou nadáni rozumem a svědomím a mají spolu jednat v duchu bratrství.

• Slowaaks:

  Všetci ľudia sa rodia slobodní a sebe rovní, čo sa týka ich dostojnosti a práv. Sú obdarení rozumom a majú navzájom jednať v bratskom duchu.

· ·

Indo-Europese talen > kentum- en satemtalen > Slavische talen >