Naar inhoud springen

Wikipedia:Auteursrechten

Koppelingen bewerken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Overzicht beheerpagina's
Pagina's met betrekking tot Wikipedia-richtlijnen en beleidsvoorstellen

Zie ook Artikelen bewerken
Zie ook Regels en richtlijnen


Als je bij wilt dragen aan Wikipedia, wat kan met tekst, beeld- en geluidmateriaal of software, en het gaat om eigen werk waar auteursrechten op (kunnen) rusten, kun je dat werk alleen op de website van Wikipedia publiceren onder de voorwaarden zoals genoemd in de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen-licentie (tekst van de licentie), ofwel onder de GNU-licentie voor vrije documentatie (GNU/FDL of GFDL). Eenvoudig gezegd houdt dit in, dat een bijdrager toestemming geeft aan iedereen, wereldwijd, vrij het bij wikipedia gepubliceerde werk op elke willekeurige wijze te gebruiken en verder te verspreiden, ook voor commerciële doelen, op voorwaarde dat dat ook weer onder de CC-BY-SA en/of GNU/FDL plaatsvindt, en met (eventueel gedeeltelijke) bronvermelding. Mocht je hiermee problemen hebben, dan adviseren we je niet aan Wikipedia mee te werken. Wees je er van bewust dat alles wat je ooit hebt ge-upload, wereldwijd oproepbaar en herbruikbaar blijft, ook als het niet meer op de pagina is gepubliceerd. Het blijft dan via de bewerkingsgeschiedenis te vinden.

Wanneer auteursrechten bestaan, verlies je deze niet door het plaatsen van materiaal op Wikipedia. Je kunt je eigen materiaal dus verder ook op andere manieren verspreiden, ook onder betalingsvoorwaarden, dus het bijvoorbeeld op andere sites plaatsen, verkopen, uitgeven .... Het herroepen van het vrijgeven van je materiaal bij Wikimedia is evenwel niet mogelijk.

Al het materiaal dat je via Wikipedia uploadt, plaats je dus onder deze licentie. Daarnaast kun je ook door anderen gemaakt materiaal opnemen maar alleen als je daar het recht toe hebt. In het algemeen is dat het geval als:

Let op: materiaal dat alléén onder de GNU/FDL (GFDL) valt kan níet worden gebruikt in Wikipedia.[1]

In deze gevallen wordt de oorspronkelijke licentie niet veranderd, zo blijft een tekst die in het publiek domein valt in het publieke domein, ook als ze hier wordt opgenomen. In deze gevallen moet aangegeven worden wie het auteursrecht heeft. De Gebruiksvoorwaarden zeggen:

"U gaat ermee akkoord dat als u tekst importeert onder een CC-BY-SA-licentie die naamsvermelding vereist, u de auteur(s) op een redelijke wijze moet vermelden. Waar een dergelijke naamsvermelding gewoonlijk wordt uitgevoerd via een verwijzing naar een geschiedenispagina (zoals bij het binnen Wikimedia kopiëren van teksten), is het voldoende om naamsvermelding te geven in de bewerkingssamenvatting, die bij het importeren van tekst is opgenomen in de paginageschiedenis. "
"Het is echter van belang dat u de publieke domein status onder de wetgeving van de Verenigde Staten als ook voor de wetgeving in andere landen bevestigt zoals vereist op de specifieke Projecteditie. Wanneer u inhoud uit het publieke domein bijdraagt, garandeert u dat het materiaal zich daadwerkelijk in het publieke domein bevindt, en gaat u akkoord met het op de correcte wijze daarvan labelen."

Materiaal dat niet onder de CC-BY-SA en GNU/FDL (GFDL) valt

[bewerken | brontekst bewerken]

Nu komt het voor dat er materiaal is dat weliswaar niet onder de GNU/FDL valt, maar overigens wel in Wikipedia gebruikt mag worden. Materiaal kan bijvoorbeeld vrij bruikbaar zijn, maar alleen voor niet-commercieel gebruik. Helaas worden afbeeldingen en pagina's, waarvan enkel niet-commercieel gebruik is toegestaan, niet toegelaten op Wikipedia. Het keurmerk 'Approved for Free Cultural Works' maakt duidelijk welke eindgebruikerslicenties voldoende overeenkomen met de licentie, die Wikipedia gebruikt. Een voorbeeld is materiaal dat vrij bruikbaar is met bronvermelding: omdat de CC-BY-SA en GNU/FDL ook vereisten van bronvermelding bevat, wordt dit beschouwd als verenigbaar met de CC-BY-SA / GNU/FDL; als er bronvermelding is, wordt dat genoeg geacht.

Hoe lang is een werk beschermd?

[bewerken | brontekst bewerken]

De bescherming door het auteursrecht is beperkt in de tijd. Als algemene regel geldt in de Europese Unie dat het werk beschermd is tot 70 jaar na de dood van de auteur (of na de dood van de laatste overlevende auteur in geval van samenwerking). Dit betekent bijvoorbeeld dat de bladmuziek van de concerto's van Mozart niet langer door het auteursrecht zijn beschermd en dat je ze kunt reproduceren zonder dat je daarvoor de toestemming nodig hebt van de erfgenamen van Mozart. Wel moet soms rekening gehouden worden met de rechten van de uitgevers. Voor anonieme werken en pseudoniemen eindigen de rechten 70 jaar na de geoorloofde bekendmaking van het werk.

Voor werken die voor 1995 postuum openbaar gemaakt zijn, geldt (in ieder geval in Nederland) een beschermingsduur van 50 jaar na publicatie, indien deze termijn langer is dan de "standaard" 70 jaar na de dood van de auteur. Wordt een werk voor het eerst na het verstrijken van de auteursrechtelijke bescherming op een geoorloofde wijze openbaar gemaakt, dan geniet degene die het werk publiceerde een semi-auteursrechtelijke bescherming voor de duur van 25 jaar vanaf het tijdstip van publicatie.

Geef bij gebruik bij teksten waarvan de rechten zijn geëindigd (doordat ze tot het publiek domein behoren of zijn vrijgegeven onder een bepaalde licentie) in artikelen duidelijk aan om welk deel van de tekst het gaat.

Een werk kan niet meer beschermd zijn maar dat betekent niet dat je het werk als het jouwe mag uitgeven.[2]

Beschermingsduur in de Verenigde Staten

[bewerken | brontekst bewerken]

Voor boeken en teksten en andere werken gepubliceerd in het Nederlands taalgebied geldt dat geen Amerikaans auteursrecht meer bestaat op werken gepubliceerd voor 1923. Voor werken gepubliceerd na die datum in Nederlandstalige landen verloopt het auteursrecht

  • Voor werken gepubliceerd voor 1978: 95 jaar na publicatie
  • Voor werken gepubliceerd na 1978: 70 jaar na de dood van de auteur

Dit komt doordat België en Nederland al sinds 1891 respectievelijk 1899 een auteursrechtverdrag met de VS hebben, waardoor in die landen gepubliceerde werken gelijke rechten hebben als in de VS gepubliceerde werken. Mogelijk geldt dat ook voor in Suriname (dat waren publicaties in het Koninkrijk der Nederlanden) gepubliceerde werken tot haar onafhankelijkheid. Alle na de onafhankelijkheid van Suriname gepubliceerde werken zijn auteursrechtelijk beschermd ("hersteld") omdat Suriname op 1 januari 1996 lid was van de Wereldhandelsorganisatie en al die werken op die datum nog auteursrechtelijk beschermd waren.

De Wikimedia Foundation, die onder meer de diverse Wikipedia's host, monitort wijzigingen in de diverse projecten niet. Als ze echter op de hoogte is van auteursrechtschendingen, of als er een formeel DMCA-verzoek komt, zal ze betwist materiaal verwijderen. Zo werd in februari 2016 in Nederland gepubliceerd werk verwijderd dat naar Amerikaans recht nog niet rechtenvrij ("still under US copyright protection") was, ongeacht de vraag of dat naar Nederlands recht ook zo was.

Als iemand vrijgegeven tekst publiceert op Wikipedia

[bewerken | brontekst bewerken]

Het is in veel landen niet toegestaan om je voor te doen als oorspronkelijke auteur van tekst die je niet zelf geschreven hebt. Dit heet plagiaat. Er is in Nederland en België nog geen jurisprudentie met betrekking tot vrijgegeven/niet meer beschermde tekst, met andere woorden: de wet is op dit onderdeel nog niet in de praktijk getoetst.[3][4][5][6] Wel is door de Universiteit van Groningen een zaak behandeld over een promovendus die voor zijn proefschrift teksten uit de Duitstalige Wikipedia bleek te hebben gekopieerd.[7] Als je tekst kopieert die is vrijgegeven door de oorspronkelijke auteur(s) of waarop geen auteursrechten meer rusten, vermeld dit dan expliciet in het betreffende artikel. Het wordt door de gemeenschap als onwenselijk gezien om te volstaan met een te korte vermelding van de bron; hiermee kan namelijk onterecht de indruk gewekt worden dat de tekst zelf geschreven is in plaats van gekopieerd. Dit specificeren kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door - naast het vermelden van de bron - in te springen in de tekst en een bladzijdenummer onderaan de pagina te vermelden.

Als je een volledige webpagina overneemt als Wikipedia-artikel kan een vermelding gemaakt worden op de overlegpagina, zoals te zien op Overleg:IJskelder Sint-Alenapark (typisch gekoppeld aan een VRTS-ticket).

Bekijk ook of de tekst voldoende relevant is om in het artikel vermeld te worden. Zorg dat je de teksten correct overneemt en niet zodanig aanpast dat de oorspronkelijke essentie, bedoeling en context verloren gaat. In het geval dat het niet om een citaat gaat dient de gekopieerde tekst op een encyclopedische wijze geschreven te zijn en geen (ongeclauseerde) verouderde inzichten te bieden.

Als iemand overneemt van Wikipedia

[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn websites die tekst overnemen van Wikipedia. In beginsel is dat toegestaan, mits het nieuwe werk ook onder de CC-BY-SA of GNU/FDL (GFDL) valt en de bron wordt vermeld. Een goede praktijk in zo een geval is dat er een link staat naar het Wikipedia-artikel, en de vermelding CC-BY-SA / GNU/FDL. Als je een kloon aantreft waarbij dat niet correct gedaan is, kan de volgende standaardbrief gestuurd worden naar de webmaster:

Geachte heer/mevrouw .....,

Het is me opgevallen dat u voor uw website gebruikmaakt van artikelen uit de Nederlandstalige Wikipedia. Op uw pagina http://... staat bijvoorbeeld een tekst die volledig bestaat uit een (oude) versie van het Wikipedia-artikel http://nl.wikipedia.org/wiki/... . Dit juichen wij toe, maar er zit een eenvoudige voorwaarde aan vast, waaraan u nog niet heeft voldaan.

Wikipedia streeft ernaar informatie vrij te verspreiden en voor iedereen beschikbaar te maken. Het is echter noodzakelijk dat de ontvanger, u dus, zich hierbij aan de regels van de "Creative Commons Naamsvermelding/Gelijkdelen-licentie (CC-BY-SA)" of de "GNU Free Documentation Licence (GFDL)" (vrij vertaald: GNU-licentie voor vrije documentatie) houdt. Als u dat niet doet, schendt u de auteursrechten van de schrijvers van het artikel. Doel van de CC-BY-SA en GFDL is, vereenvoudigd gezegd, dat het vrij zijn van de tekst niet verloren gaat, dat wil zeggen, dat iedereen ook weer van uw site de tekst (inclusief eventuele wijzigingen) kan overnemen. De tekst van de CC-BY-SA is te vinden op https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl, die van de GFDL is te vinden op http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html.

Wie een artikel overneemt moet vermelden dat de tekst vrijgegeven wordt onder de CC-BY-SA en/of GFDL. Dit is een van de belangrijkste voorwaarden van Wikipedia. U mag zelf kiezen of u wilt voldoen aan de voorwaarden van de CC-BY-SA of die van de GFDL. Dit kunt u bijvoorbeeld doen door onder elke van Wikipedia overgenomen pagina te linken naar het oorspronkelijke artikel van Wikipedia, te vermelden onder welke licentie de pagina valt en minstens te linken naar de licentie, het hebben van een kopie van de licentie op uw eigen server is, zeker bij de GFDL, zeer welkom. Een voorbeeld van bronvermelding:

Deze pagina is afkomstig van Wikipedia<link naar oorspronkelijk artikel> en valt onder de CC-BY-SA-4.0 (of GFDL)<link naar de licentie: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl / http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html (of link hier naar een kopie van de licentie op uw eigen server>

Alvast bedankt voor uw samenwerking,

Vriendelijke groet

Als iemand iets vrij wil geven voor Wikipedia

[bewerken | brontekst bewerken]

Tekst

[bewerken | brontekst bewerken]

Soms is iemand bereid om een tekst vrij te geven onder de voorwaarden die Wikipedia hanteert, maar doet men dit niet op de juiste manier, bijvoorbeeld in de lopende tekst van het artikel of op de overlegpagina.

Een simpele manier om de inhoud van een webpagina geschikt te maken voor Wikipedia, is het vermelden van de volgende tekst onderaan de pagina: "De inhoud van deze pagina is beschikbaar onder CC-BY-SA/GFDL". Deze tekst vervangt "© Copyright 20XX". Daarmee kan eenieder, en dus ook de bewerkers van Wikipedia, de tekst overnemen, met behoud van de auteursrechten voor de originele auteur. Ook moet er volgens de licentie altijd gebruik gemaakt worden van bronvermelding.

Om een andere gebruiker op de juiste wijze van vrijgeven te attenderen, kan men ook gebruikmaken van onderstaand voorbeeldbericht. Bedenk daarbij dat sommige gebruikers (zoals anoniemen) niet meer terug zullen keren op Wikipedia en dat contact via e-mail hierom de voorkeur heeft.

Beste ...,

Op 16 januari heeft u op http://nl.wikipedia.org/wiki/... aangegeven de eigenaar van de website http://www......nl te zijn en akkoord te gaan met de plaatsing van de tekst op http://nl.wikipedia.org/wiki/..., gekopieerd van de eerder genoemde website. Dit is echter nog niet voldoende voor Wikipedia: het artikel is hierom op de verwijderlijst geplaatst en dit geeft u 2 weken de tijd om aan de volgende eis te voldoen.

Voor een plaatsing op Wikipedia moet een tekst vrijgegeven worden onder de voorwaarden van de Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen (ook wel CC-BY-SA genaamd). Het doel van de CC-BY-SA is, vereenvoudigd gezegd, tekstmateriaal onder bepaalde voorwaarden vrij verspreidbaar maken. Dat wil zeggen, dat iedereen de tekst (inclusief eventuele wijzigingen) kan overnemen. De volledige tekst van de CC-BY-SA is te vinden op https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl. Omdat de tekst op Wikipedia ook onder de GNU Free Documentation License (ook wel GFDL) beschikbaar is, raden we aan de tekst ook onder deze licentie vrij te geven (zie http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html, een niet-officiële vertaling in het Nederlands vindt u op https://nl.wikisource.org/wiki/Nederlandstalige_tekst_van_de_GNU_Vrije_Documentatie_Licentie).

Een mail vanaf een e-mailadres duidelijk verbonden met de website of organisatie en de verklaring kunt u sturen naar permissions-nl -at-wikimedia.org. Uw mail zal dan behandeld worden via het VRTS-system van Wikipedia (zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Contactpunt voor meer informatie). Mochten er nog vragen zijn, dan zullen zij u hier verder mee helpen. Mochten er geen verdere problemen zijn, dan zal het sjabloon van het artikel verwijderd worden en wordt de overlegpagina voorzien van een ticketnummer, waarmee men ook in de toekomst uw vrijgave terug kan vinden.

Met vriendelijke groet,
~~~~
http://nl.wikipedia.org/wiki/Overleg_gebruiker:...

Beeld en geluid

[bewerken | brontekst bewerken]

Wie eigenaar is van, en auteursrechten bezit op, beeld- of geluidsmateriaal, kan dit materiaal uploaden naar Wikimedia Commons. Voor het doen van een enkele donatie kan dit geregeld worden via WikiPortret.nl.

Zie ook

[bewerken | brontekst bewerken]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Auteursrechten&oldid=68127388"