Travers Twiss

Mee bezig Aan dit artikel of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt. Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen.

Sir Travers Twiss (Londen, 19 maart 1809 – 14 januari 1897) was een Britse advocaat en rechtsgeleerde. Voor koning Leopold II van België leverde hij de internationaalrechtelijke verantwoording om de Onafhankelijke Congostaat op te richten.

Leven

Twiss was de oudste zoon van dominee Robert Twiss. Hij studeerde wiskunde en klassieke filologie aan University College in Oxford, waar hij vervolgens bursar, decaan en tutor werd. In maart 1838 werd hij Fellow van de Royal Society.

Parallel aan zijn academische bezigheden begon Twiss in 1840 een advocatenpraktijk, door barrister te worden aan Lincoln's Inn in Londen. Later werkte hij aan de Doctors' Commons. Naast burgerlijke zaken pleitte hij veel voor kerkelijke rechtbanken. Dit leidde tot diverse functies in de Anglicaanse kerk, onder meer het vicariaat-generaal van het aartsbisdom Canterbury.

De academische loopbaan van Twiss bracht hem tot het hoogleraarschap in Oxford, eerst een leerstoel politieke economie (1842) en dan burgerlijk recht (1855). Daarnaast was hij professor internationaal recht aan King's College London (1852-1855).

In 1862 trouwde hij te Dresden met de Nederlandse Marie van Lynseele, een adellijke adoptiedochter van de Poolse generaal Felix Jastreuski. Dit huwelijk stelde een einde stelde aan zijn fellowship in Oxford. Het verloren inkomen vulde hij aan door

advocaat-generaal van de Admiraliteit te worden en in 1867 advocaat-generaal van de koningin. Dat jaar werd hij onderscheiden met de titel Knight Bachelor.

De carrière van Twiss stortte in door een schandaal. In 1871 legde Alexander Chaffers een affidavit neer in het Bow Street Magistrates’ Court, waarin hij Twiss' vrouw ervan beschuldigde dat ze geen adellijke dame was, maar de Belgische Pharaïlde van Lynseele, alias de voormalige prostituee Marie Gelas. Chaffers was een vroegere klant van haar, die tot actie was overgegaan omdat ze gestopt was zijn afpersingsfacturen te betalen. De vrouw van Twiss ontkende alles en kloeg Chaffers aan voor laster. Hij werd gevangen gezet, maar na een slecht verlopen kruisverhoor in maart 1872 vluchtte ze halsoverkop naar Zwitserland. Chaffers werd vrijgesproken, maar bleef het echtpaar zo hardnekkig juridisch achtervolgen, dat zijn gedrag aanleiding was voor de eerste Engelse wet tegen afpersing (1873) en voor de wetgeving rond tergend procederen (1896).

In een volgend leven werd de conservatief-reactionaire Twiss een hervormer. In tegenstelling tot vroeger verdedigde hij de volledige gelijkwaardigheid van niet-Europese naties. Hij stuurde artikelen naar de Belgische koning Leopold II, die volledig in beslag werd genomen door het koloniale project dat hij in Congo wilde realiseren zonder steun van de Belgische politieke of economische wereld. Twiss hielp Leopold de Association internationale africaine (AIA), die Congolees grondgebied onder haar feitelijk gezag had gebracht, te transformeren tot de Onafhankelijke Congostaat. Volkenrechtelijk was het ongehoord dat een private vereniging zou verpoppen tot een soeverein land, zonder enige koloniale band met een moederland. Twiss bewerkstelligde dit door internationale rechtspersoonlijkheid toe te schrijven aan de AIA. De eerste doorbraak was de erkenning van haar vlag door de Verenigde Staten op 22 april 1884. Hoewel de AIA niet aanwezig mocht zijn op de Koloniale Conferentie van Berlijn in 1884-1885, werden haar rechten er wel erkend en lag de weg open voor de realisatie van Leopolds project. Twiss' biograaf Fitzmaurice meent dat de jurist een cruciale rol speelde in dit resultaat en ziet in zijn werkwijze grote overeenkomsten met de manier waarop hij eerder een bescheiden vrouw van lichte zeden sociaal aanvaardbaar had gemaakt door een nieuwe identiteit aan te meten.

Literatuur

• Andrew Fitzmaurice, "The Justification of King Leopold II's Congo Enterprise by Sir Travers Twiss", in: Law and Politics in British Colonial Thought, eds. S. Dorsett en I. Hunter, 2016. DOI:10.1057/9780230114388_7
• Andrew Fitzmaurice, King Leopold's Ghostwriter. The Creation of Persons and States in the Nineteenth Century, 2021. ISBN 9780691148694

Mediabestanden

Zie de categorie Travers Twiss van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.