Travers Twiss

Illustratie van de lasterzaak rond Twiss (Illustrated Police News, 1872)

Sir Travers Twiss (Londen, 19 maart 1809 – 14 januari 1897) was een Britse advocaat en rechtsgeleerde. Aan koning Leopold II van België leverde hij de volkenrechtelijke verantwoording om de Onafhankelijke Congostaat op te richten.

Leven

Twiss was de oudste zoon van dominee Robert Twiss. Hij studeerde wiskunde en klassieke filologie aan University College in Oxford, waar hij vervolgens bursar, decaan en tutor werd. In maart 1838 werd hij Fellow van de Royal Society.

Parallel aan zijn academische bezigheden begon Twiss in 1840 een advocatenpraktijk, door barrister te worden aan Lincoln's Inn in Londen. Later werkte hij aan de Doctors' Commons. Naast burgerlijke zaken pleitte hij veel voor kerkelijke rechtbanken. Dit leidde tot diverse functies in de Anglicaanse kerk, onder meer het vicariaat-generaal van het aartsbisdom Canterbury.

De academische loopbaan van Twiss bracht hem tot het hoogleraarschap in Oxford, eerst een leerstoel politieke economie (1842) en dan burgerlijk recht (1855). Daarnaast was hij professor internationaal recht aan King's College London (1852-1855).

In 1862 trouwde hij te Dresden met de Nederlandse Marie van Lynseele, een adellijke adoptiedochter van de Poolse generaal Felix Jastreuski. Dit huwelijk stelde een einde stelde aan zijn fellowship in Oxford. Het verloren inkomen vulde hij aan door advocaat-generaal van de Admiraliteit te worden en in 1867 advocaat-generaal van de koningin. Dat jaar werd hij onderscheiden met de titel Knight Bachelor.

De carrière van Twiss stortte in door een schandaal. In 1871 legde Alexander Chaffers een affidavit neer in het Bow Street Magistrates' Court, waarin hij Twiss' vrouw ervan beschuldigde dat ze geen adellijke dame was, maar de Belgische Pharaïlde van Lynseele, alias de voormalige prostituee Marie Gelas. Chaffers was een vroegere klant van haar, die tot actie was overgegaan omdat ze gestopt was zijn afpersingsfacturen te betalen. De vrouw van Twiss ontkende alles en kloeg Chaffers aan voor laster. Hij werd gevangen gezet, maar na een slecht verlopen kruisverhoor in maart 1872 vluchtte Van Lynseele halsoverkop naar Zwitserland. De vrijgesproken Chaffers bleef het echtpaar zo hardnekkig juridisch achtervolgen, dat zijn gedrag aanleiding was voor de eerste Engelse wet tegen afpersing (1873) en voor de wetgeving rond tergend procederen (1896).

In een volgend leven werd de conservatief-reactionaire Twiss een hervormer. In tegenstelling tot vroeger verdedigde hij de volledige gelijkwaardigheid van niet-Europese naties. Hij stuurde artikelen naar de Belgische koning Leopold II, die in beslag werd genomen door het koloniale project dat hij in Congo wilde realiseren en waarvoor hij geen steun kreeg van de Belgische politieke wereld. Twiss hielp Leopold de Association internationale africaine (AIA), die Congolees grondgebied onder haar feitelijk gezag had gebracht, te transformeren tot de Onafhankelijke Congostaat. Volkenrechtelijk was het ongehoord dat een private vereniging zou verpoppen tot een soeverein land, zonder enige koloniale band met een moederland. Twiss bewerkstelligde dit door internationale rechtspersoonlijkheid toe te schrijven aan de AIA. De eerste doorbraak was de erkenning van haar vlag door de Verenigde Staten op 22 april 1884. Hoewel de AIA niet aanwezig mocht zijn op de Koloniale Conferentie van Berlijn in 1884-1885, werden haar rechten er wel erkend en lag de weg open voor de realisatie van Leopolds project. Twiss had de Congolese grondwet geschreven die aan de mogendheden was voorgelegd. Zijn biograaf Fitzmaurice meent dat de jurist een cruciale rol speelde in de erkenning en ziet in zijn werkwijze grote overeenkomsten met de manier waarop hij eerder een bescheiden vrouw van lichte zeden sociaal aanvaardbaar had gemaakt door haar een nieuwe identiteit aan te meten.

Publicaties

• The Oregon Territory. Its History and Discovery, New York, Appleton, 1846
• View of the Progress of Political Economy in Europe since the Sixteenth Century, London, Longman, Brown, Green, and Longmans, 1847
• The Law of Nations Considered as Independent Political Communities. On the Rights and Duties of Nations in Time of Peace, Oxford, University Press, 1861 (herziene editie 1884)
• Monumenta Juridica. The Black Book of the Admiralty, 1871
• La libre navigation du Congo, in: Revue de Droit International, 1883, p. 437-442 en p. 547-563; 1884, p. 237-246
• An International Protectorate of the Congo River, in: Law Magazine and Review, 1883, p. 1–20
• An International Protectorate of the Congo River, London, Pewtress & Co, 1883
• Le Congrès de Vienne et la Conférence de Berlin, in: Revue de Droit International, 1885, p. 201-217

Literatuur

• Andrew Fitzmaurice, King Leopold's Ghostwriter. The Creation of Persons and States in the Nineteenth Century, 2021. ISBN 9780691148694
• Andrew Fitzmaurice, "The Justification of King Leopold II's Congo Enterprise by Sir Travers Twiss", in: Law and Politics in British Colonial Thought, eds. S. Dorsett en I. Hunter, 2010, p. 109-126. DOI:10.1057/9780230114388_7
• Andrew Fitzmaurice, "The Resilience of Natural Law in the Writings of Sir Travers Twiss", in: British International Thinkers from Hobbes to Namier, eds. Ian Hall & Lisa Hill, 2009, p.137-159. DOI:10.1057/9780230101739_8
• Caspar Sylvest, "'Our Passion for Legality': International Law and Imperialism in Late Nineteenth-Century Britain", in: Review of International Studies, 2008, nr. 3, p. 403-423
• Alexander Chaffers, The Twiss Libel Case, London, Alexander Chaffers, 1873

Mediabestanden

Zie de categorie Travers Twiss van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.