Bentonyx
| Bentonyx Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Midden-Trias | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Schedel van Bentonyx sidensis | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||
| Bentonyx Langer et al., 2010 | |||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||
| Bentonyx sidensis | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Bentonyx[1][2] is een geslacht van uitgestorven diapside reptielen dat behoort tot de rhynchosauriërs. Het leefde in het Midden-Trias (Anisien, ongeveer 245 - 243 miljoen jaar geleden) van Devon in Engeland en zijn fossiele overblijfselen zijn gevonden in Europa.
Naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]
Het fossiel, de goed bewaard gebleven schedel BRSUG 27200, werd ontdekt in de Otter Sandstoneformatie (Laat-Anisien) en werd eerst toegewezen aan Rhynchosaurus spenceri, die bekend is van vijfentwintig exemplaren. Deze soort werd toegewezen aan zijn eigen geslacht Fodonyx, dat voor het eerst werd beschreven door David W.E. Hone en Michael Benton in 2008. Meer recentelijk werd schedel BRSUG 27200 in 2010 opnieuw toegewezen aan een eigen geslacht door Max C. Langer, Felipe C. Montefeltro, David E. Hone, Robin Whatley en Cesar L. Schultz en de typesoort is Bentonyx sidensis. De geslachtsnaam combineert Michael Benton met het Griekse onyx, 'klauw'. De soortaanduiding verwijst naar de herkomst bij de plaats waar de rivier de Sid van de kliffen in zee stort.
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Dit dier moet vaag hebben geleken op een grote gehurkte hagedis: de schedel was een tiental centimeters lang en het is waarschijnlijk dat het hele dier geen meter lang was. De schedel was achteraan breed, terwijl de premaxillae een snavelachtige structuur vormden; er waren ook grote tandplaten met talrijke rijen tanden; de kaak was erg hoog.
Vergeleken met de verwante Fodonyx, bezat Bentonyx een smallere achterste rand van de schedel, een dunnere voorste tak van het jukbeen en de tandplaten van de maxillaire botten besloegen meer dan de helft van de lengte van het verhemelte. In vergelijking met de andere rhynchosauriërs was Bentonyx ook voorzien van een afgeronde verlaging op het ondervlak van de basisfenoïde en uitzonderlijk grote tubera basilaria.
Classificatie[bewerken | brontekst bewerken]
Bentonyx is een nogal afgeleid lid van de rhynchosauriërs, een groep archosauromorfe herbivore reptielen voorzien van een soort snavel, gevormd door de bovenkaak en voorste onderkaak typisch voor het Trias. Volgens sommige fylogenetische onderzoeken met betrekking tot de evolutie van de groep, lijkt met name Bentonyx in een basale positie te hebben gestaan ten opzichte van een clade met de vergelijkbare maar meer afgeleide Fodonyx, Isalorhynchus en Hyperodapedon.
Bentonyx sidensis staat bekend om een schedel die aanvankelijk was toegewezen aan Rhynchosaurus spenceri (die later Fodonyx spenceri werd); later werd deze schedel niet alleen toegeschreven aan een soort op zich, maar ook aan een eigen geslacht Bentonyx sidensis, op basis van enkele autapomorfieën en op basis van wat meer archaïsche kenmerken dan Fodonyx.
Het onderstaande cladogram is gebaseerd op werk van Martin Ezcurra et al.
| Rhynchosauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bronnen, noten en/of referenties
Literatuur
Noten
|