Oude Rijn (Harmelen-Noordzee)

Sjabloon:Rivier De Oude Rijn is een rivier in de provincies Utrecht en Zuid-Holland. De rivier is een overblijfsel van de loop van de vroegere Rijn. Deze loop begint bij Wijk bij Duurstede als Kromme Rijn (zijtak van de Nederrijn), wordt na Utrecht vervolgd als de Leidse Rijn en loopt vanaf Harmelen als de Oude Rijn naar zee.
Langs grote delen van de rivier loopt of liep een jaagpad.

Loop

De Oude Rijn heeft een lengte van 52 km en begint bij de spoorbrug bij Harmelen. Vervolgens loopt de rivier in westelijke richting verder door Woerden, waar eerst de Korte Linschoten zuidwaarts aftakt en de Oude Rijn deel uitmaakt van de singelgracht. Bij het verlaten van Woerden takt de Grecht naar het noorden af. Vervolgens door Nieuwerbrug en Bodegraven, langs Zwammerdam (waar De Meije op de Oude Rijn uitmondt). De rivier vervolgt zijn weg door Alphen aan den Rijn, waar de Gouwe in zuidelijke richting en het Aarkanaal in noordelijke richting op de Oude Rijn uitkomen. Na Alphen loopt de rivier langs Koudekerk aan den Rijn en Hazerswoude-Rijndijk.

Na Zoeterwoude-Rijndijk en Leiderdorp (waar de Does erin uitmondt), loopt de Oude Rijn Leiden in. Daar splitst de Nieuwe Rijn zich af en begint het Rijn-Schiekanaal (naar het zuiden) en de Zijl (naar het noorden). De Oude en Nieuwe Rijn maken deel uit van het grachtenstelsel van Leiden en in het centrum van Leiden komen beide weer samen. Vanaf hier wordt de rivier ook wel gewoon Rijn genoemd. Alvorens Leiden te verlaten mondt de Korte Vliet uit in de Rijn. De (Oude) Rijn loopt vervolgens langs Oegstgeest en Katwijk. Het Oegstgeesterkanaal mondt in de Rijn uit, waarna de Rijn eigenlijk een kanaal wordt. Onder de naam Uitwateringkanaal stroomt het Rijnwater de Noordzee in.

Romeinen

In de Romeinse tijd was deze loop van de Rijn een tijd de noordgrens (limes) van het Rijk. Langs de rivier (die toen veel breder en wilder was) stonden veel castella (legerplaatsen). Ook zijn langs de Rijn Romeinse schepen gevonden. Romeinse legerplaatsen langs de Oude Rijn zijn onder andere Laurum (Woerden), Nigrum Pullum (Zwammerdam), Albaniana (Alphen aan den Rijn), Matilo (Leiderdorp), Praetorium Agrippinae (Valkenburg), Lugdunum Batavorum (Katwijk). In Valkenburg is het patroon dat bij opgravingen gevonden met gekleurde steen in de bestrating aangegeven, zodat een goede indruk van een dergelijke legerplaats ontstaat.

Afgedamd

Na een hoop strubbelingen en problemen met overstromingen, vooral in Utrecht en Leiden, werd de Oude Rijn in 1122 bij Wijk bij Duurstede afgedamd. De aftakking die eerst als "Lek" begon, werd de hoofdstroom van de rivier. Sindsdien trad de Oude Rijn niet meer buiten zijn oevers.