Portaal:Insecten/Uitgelicht/16
Een plaaginsect is een insect dat schadelijk is voor de mens. Het betreft zowel direct schade door ziektes over te brengen als indirect door bijvoorbeeld voor consumptie bestemde gewassen of dieren op te eten, te besmetten met ziektes, te bevuilen, te beschadigen of aanwezig te zijn op eetbare gewassen en siergewassen. Sommige geleedpotigen die niet strikt tot de insecten behoren worden soms ook wel met plaaginsecten aangeduid, zoals mijten en teken.
Plaaginsecten komen uit de meest uiteenlopende groepen, de bekendste zijn de ziekteverwekkers als muggen, vlooien en sommige vliegen als de tseetseevlieg. Deze brengen verschillende vectorziekten over, het betreffende insect wordt dan de vector (verspreider) van de ziekte genoemd. Voorbeelden zijn westelijke nijlkoorts, knokkelkoorts, slaapziekte en malaria.
Bekende planteneters zijn de beruchte treksprinkhanen, rupsen (larven van vlinders), bladluizen en kevers. Van die laatste groep betreft het vaak alleen de larven, de kevers zelf richten relatief weinig schade aan omdat ze niet meer snel hoeven te groeien, in tegenstelling tot de larven. Dit geldt voor wel meer groepen als de bladmineerders, de larven van kleine, smalle vlinders. Veel 'mobiele' planteneters zijn naast hun eetgewoonten berucht door het verspreiden van uiteenlopende plantenziekten, van schimmels tot virussen en bacteriën. Dit zijn vooral bladluizen, sprinkhanen en cicaden.
De precieze schade aan de plant hangt af van het insect, zo eten sprinkhanen alle groene plantendelen, veel larven van boktorren boren in het hout. Ze tasten niet alleen levende, zieke of dode bomen aan, maar eten ook van belangrijke houtconstructies in huizen, meubels of kunstwerken. De bladmineerders danken hun naam aan de gangen (mijnen) die ze in bladeren eten. Wantsen en leden van de bladluizen- en cicadenorde Hemiptera hebben meer puntige monddelen en zuigen sappen uit de plant. Voorbeelden zijn de witte vlieg, wollige dopluis, thripsen, melige koolluis en de schildluizen.