Anton Abbenbroek
| Anton Abbenbroek | ||
|---|---|---|
| ||
| Geboren | 9 december 1917, Den Haag | |
| Overleden | 29 juli 1943, Amersfoort | |
| Land | Nederland | |
| Ook bekend als | Thierens | |
| Groep | Ordedienst | |
Anton Willem Marie (Ton) Abbenbroek (Den Haag, 9 december 1917 – Amersfoort, 29 juli 1943), in het verzet ook bekend onder de schuilnaam Thierens,[1] was een Nederlands verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij was een zoon van Teunis Abbenbroek.
In het verzet
Abbenbroek was bij het uitbreken van de oorlog cadet aan de Koninklijke Militaire Academie te Breda. Hij sloot zich aan bij de verzetsgroep in Den Haag, in het leven geroepen door jonkheer Joan Schimmelpenninck. In de zomer van 1940 nam Schimmelpenninck, alias ‘Oom Alexander’, het initiatief tot het oprichten van een verzetsorganisatie.
Deze beweging had twee doelstellingen:
- De groep dacht dat de bezetting niet lang zou gaan duren. Op het moment van bevrijding zouden de geallieerden gesteund moeten worden en dan zou het ontstane machtsvacuüm tijdelijk moeten worden opgevuld ter voorkoming van wanorde.
- De andere doelstelling was het verzamelen van militaire inlichtingen ten behoeve van de geallieerden. De inlichtingen moesten naar Engeland verstuurd worden, naar koningin Wilhelmina.
Leden van de organisatie werden gerekruteerd uit de kringen van adelborsten (marine-officier in opleiding) en cadetten (landmacht-officier in opleiding). Op die manier ontstond een inlichtingengroep waar naast Abbenbroek onder anderen Gerard Dogger, Peter Tazelaar, Johan Birnie, Fritjof Dudok van Heel, C. Navis en J.F.H. de Jonge Melly deel van uitmaakten. Deze groep zou later opgaan in de Ordedienst.
Inlichtingengroep
Anton Abbenbroek deed verzetswerk bij de Ordedienst als verbindingsofficier (OD-liaisonofficier) van de inlichtingengroep. Zijn schuilnaam was Thierens. Binnen de groep werd hij door zijn medestrijders/vrienden 'Ab' genoemd. Hij behoort tot de kern van de OD.
Nadat jonkheer Schimmelpennink op 13 november 1941 door de Sicherheitsdienst (SD) gearresteerd werd, namen Gerard Dogger en Anton Abbenbroek, tijdelijk de leiding van de OD op zich, op zoek naar een nieuwe leidinggevende.[2] De kamer van A. Abbenbroek aan de Groot Hertoginnenlaan in Den Haag functioneerde gedurende deze tijd als hoofdkwartier HKO, (hoofdkantoor Ordedienst).[3]
Tweede Ordedienst-proces
Op 6 maart 1942 werd Abbenbroek door verraad gearresteerd en opgesloten in de gevangenis van Scheveningen (het Oranjehotel, cel 634)[4]. In november 1942 werden hij en de andere gevangen OD'ers, waaronder Schimmelpenninck, verzameld en onder zware bewaking met de trein naar Kamp Amersfoort gebracht. Begin februari 1943 werden zij per trein naar het inmiddels opgerichte concentratiekamp Vught overgeplaatst. Op 11 maart 1943 werd de groep OD'ers weer overgeplaatst, nu naar de gevangenis in kamp Haaren. Hier werd Abbenbroek op 15 maart 1943 met twintig andere verzetsstrijders tijdens het tweede Ordedienst-proces ter dood veroordeeld.[5] Vier van deze groep kregen 'gratie', maar werden doorgestuurd naar een concentratiekamp, waar er drie van deze vier alsnog zijn omgekomen.
In Utrecht was hij op 7 juni 1943 onderwijl door een ambtenaar van de burgerlijke stand in de echt verbonden met Annie Kientz, met wie hij zes jaar verloofd was geweest. Een en ander zou gebeurd zijn op verzoek van zijn vader, Teunis Abbenbroek, die hoopte dat dit gratie voor zijn zoon zou opleveren.[6]
Fusillatie
Op 29 juli 1943 werd Abbenbroek op 25-jarige leeftijd op de Leusderheide bij Amersfoort terechtgesteld. Hij werd gefusilleerd in een groep van totaal 16 medeverzetsstrijders, onder wie ook jhr. J. Schimmelpenninck. De groep bestond uit:[7] A.W.M. Abbenbroek, Lex Althoff, Christiaan Frederik van den Berg, jhr. W.Th.C. van Doorn, F. Dudok van Heel, R. Hartogs, W. H. Hertly, J.F.H. de Jonge Melly, E.A. Latuperisa, W. Mulder, A.C.Th. van Rijn, Joan Schimmelpenninck, Jan van Straelen, Sieg Vaz Dias, G.F.M. Vinkesteyn en A. Wijnberg.
Herdenking
Abbenbroek ligt begraven op de Algemene Begraafplaats Rusthof bij Amersfoort (vak 12 rij 150), Eregraven. Hij is postuum onderscheiden met het Kruis van Verdienste en het Verzetsherinneringskruis.[8]
Anton was de zoon van verzetsstrijder Teunis Abbenbroek, die na de dood van zijn zoon, op diens verzoek bij het verzet is gegaan. In Scheveningen is de Abbenbroekweg vernoemd naar deze verzetsstrijders.
Externe link
- ↑ Parade: officiële uitgave van de Koninklijke Militaire Academie te Breda, 13e jaargang, nr. 4, december 1992, p. 29
- ↑ J.W.M. Schulten, De geschiedenis van de Ordedienst.
- ↑ Gerard Dogger, De vierkante maan
- ↑ Oranjehotellijst op Geni.com
- ↑ J.W.M.Schulten 'Het vaderland getrouwe tot in den dood'
- ↑ DeStem, 5 mei 1998
- ↑ Dr. C.M. Schulten, Het verzetskruis 1940-1945.
- ↑ Parade: officiële uitgave van de Koninklijke Militaire Academie te Breda, 13e jaargang, nr. 4, december 1992, p. 32