Banmolen

Een banmolen of dwangmolen, was een molen waar de naburige boeren verplicht waren hun graan te laten malen. Vaak waren deze molens eigendom van de plaatselijke heer of een andere hogere autoriteit, zoals een abdij.

Het feodale recht van molendwang is in West-Europa in de twaalfde eeuw ontstaan. Het doel van deze molendwang was een deel, bijvoorbeeld een tiende, van (de waarde van) het graan als belasting te kunnen innen.

Voorbeelden van banmolens zijn:

De Watermolen Sint-Gertrudis-Pede te Schepdaal in het Pajottenland
De Oude Molen te Valkenburg
De Groote Molen te Meerssen
De 's Gravenmolen in Grimbergen
De Hompesche Molen in Stevensweert
De Venbergse Watermolen in Valkenswaard
De Mallumsche Molen nabij Eibergen
De Broekmolen bij Hoensbroek
De torenmolen bij Gronsveld

Toen omstreeks 1789 tijdens de Brabantse Omwenteling en enkele jaren later met de komst van de Franse tijd in de Nederlanden het feodale systeem werd afgeschaft, werd het ook toegestaan om vrije molens, meest windmolens, op te richten, die de voormalige banmolens beconcurreerden aangezien de boeren nu ook daar hun graan konden laten malen.