Bentvueghels
De Bentvueghels (ook Bentvuegels of Bentvogels) was de naam van een soort broederschap van voornamelijk Noord- en Zuid-Nederlandse kunstenaars in Rome. Het werd tussen 1620 en 1627 opgericht als tegenhanger van het conservatieve Lukasgilde[1]. De Bentvueghels telden ongeveer 480 leden in de honderd jaar dat het genootschap bestond.[2] Het heeft tot 1720 bestaan. Het doel van het broederschap was het bevorderen van onderlinge solidariteit en het ondersteunen van leden bij ziekte en problemen, zoals conflicten met buitenlandse collega's. De kunstenaarsvereniging had dus een sociale functie.
Bij de Bentvueghels waren kunstschilders, tekenaars, graveurs, beeldhouwers, edelsmeden en ook dichters aangesloten. Zij waren na hun leertijd in het noorden naar Rome getrokken om hun studie af te ronden met het bestuderen van de daar aanwezige meesterwerken.
In Rome verbleven ze meestal enkele jaren, veelal in de omgeving van parochies als Santa Maria del Popolo en San Lorenzo in Lucina in het noorden van de stad.
Inwijdingsritueel
Om lid te kunnen worden van de Bentvueghels moest men een inwijdingsritueel ondergaan. Hierbij vormden de leden een tableau vivant, waarbij een van de leden de rol van de god van de wijn (Bacchus) op zich nam. Tijdens de ceremonie werd aan het nieuwe lid door de "veldpaap" de regels van de kunst medegedeeld, en werd een bijnaam (Bentnaam) aan hem toegekend. Deze naam verwees vaak naar een opvallende eigenschap of karaktertrek van het lid. Het nieuwe lid moest de bijnaam accepteren. Bekend is het verhaal van Johannes Teiler die ontevreden was met de bijnaam "Ezel". Op zijn kosten werd een tweede ceremonie gehouden om vervolgens als nieuwe bijnaam "De Gouden Ezel" te krijgen.
Na het tableau vivant vond het banket plaats waarbij de wijn rijkelijk vloeide. Dit alles op kosten van het nieuwe lid. Op een anonieme tekening in het Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam is een aantal van de Bentvueghels met hun bijnaam vastgelegd. De gewoonte om gezamenlijk de wijn aan te spreken komt op deze tekeningen duidelijk naar voren. Zeker vanaf 1650 waren de Bentvuegels berucht om deze drinkgelagen. Uiteindelijk leidde dit ertoe dat in 1720 Paus Clemens dergelijk bijeenkomsten, buiten het carnaval om, verbood.
Als slot van het ritueel liepen de Bentvueghels gezamenlijk de stad uit om op het zogenaamde graf van Bacchus bij de Santa Constanza een wijnoffer te brengen. In een van de zijkapellen van de Santa Constanza zijn nog ingekraste namen van leden van de Bentvueghels te zien.
Ledenlijst
- ↑ De Bentvueghels door Dr G.J. HoogeWerff - 1952
- ↑ De Bentvueghels van de Santa Costanza S.P.Q.R. - Rome, de eeuwige stad, 26 april 2010
- ↑ Johannes Teiler, Biografisch Woordenboek Gelderland
- ↑ Houbaken, deel II, bladz 345
- ↑ http://www.vondel.humanities.uva.nl/ecartico/persons/2368
- Ben Broos (april 1979). De oudheid in een nieuw licht. Openbaar Kunstbezit 23 (2): 33
Voetnoot
- ↑ Houbaken vermeldt dit als zijn alias. In het boek van Hoogewerff dat in 1952 gepubliceerd is wordt deze naam toebedeeld aan de in 1668 gedoopte (cq lid geworden) Jan Hobma (Hobbema).