Benzine
Voor het gelijknamige ballet, zie Benzine (ballet).
Benzine is een mengsel van koolwaterstoffen dat wordt gebruikt als brandstof voor benzinemotoren en als oplos- en schoonmaakmiddel. Het bestaat uit lichtere destillatiefracties van aardolie met een lage viscositeit en betrekkelijk laag kooktraject. Informeel (vooral in België) wordt benzine ook wel aangeduid als naft.
Etymologie
Het woord benzine heeft niets te maken met de Duitse uitvinder van de automobiel, Carl Benz. Het woord is uiteindelijk op nogal gecompliceerde wijze afkomstig van benzoë, de hars van de benzoëboom. De Engelse scheikundige Michael Faraday (1791–1867) identificeerde in 1825 als eerste de stof benzeen, in gebruikte lichtgasflessen, maar noemde de stof bicarburet of hydrogen. Het was de Duitse scheikundige Eilhard Mitscherlich die de stof bereidde uit benzoëzuur en een sterke base en de resulterende stof Benzin noemde.[1] Zijn invloedrijke vakgenoot Justus von Liebig hernoemde dit echter naar Benzol omdat hij de uitgang -in te veel vond doen denken aan stoffen als strychnine en kinine, waar het niets mee te maken had. De naam Benzin werd in de Duitse taal vanaf die tijd gebruikt voor een niet exact omschreven mengsel van lichte koolwaterstoffen, uit koolteer of aardolie bereid, terwijl met Benzol (ook reines Benzin) de stof benzeen werd aangeduid.[2]
Samenstelling en toevoegingen
Benzine is een kleurloze vloeistof en bestaat uit een mengsel van verzadigde en onverzadigde koolwaterstoffen:
- Lineaire alkanen, typisch met 4 tot 12 koolstofatomen (vandaar ook wel aangeduid als de C4-C12-fractie)
- Vertakte alkanen, waarbij 2,2,4-trimethylpentaan (iso-octaan) de grootste fractie vormt
- Alkenen
- Cycloalkanen (naftenen)
- Aromatische verbindingen, waaronder tolueen, xyleen en derivaten ervan (zoals 3-ethyltolueen)
Het is wellicht verrassend dat, ondanks de naam, moderne benzine weinig tot geen benzeen bevat. Deze component is verwijderd omdat hij kankerverwekkend is. Ook zwavelverbindingen zijn verwijderd om luchtverontreiniging tegen te gaan.
Aan benzine die als brandstof gebruikt wordt, worden additieven (ook wel dopes genoemd) toegevoegd, onder andere om te voorkomen dat de motor gaat kloppen (ook wel pingelen genoemd). De klopvastheid wordt uitgedrukt in het octaangetal (niet: octaangehalte) van de benzine.
De meeste merken verkopen ook "premium" benzines waaraan additieven zijn toegevoegd die het vermogen van de motor zouden verhogen of die een reinigende werking zouden hebben.
Benaming benzine in Europese landen
In de onderstaande tabel staan de benamingen van de benzine per land. Door de invoering van E10 in Nederland vanaf 1 oktober 2019, wordt met Euro 95 de benzine met 5% ethanol bedoeld.
Voor E10 is er officieel nog geen benaming. In deze tabel wordt er voor het gemak uitgegaan dat er E10 aan de huidige benamingen wordt toegevoegd.*
| Land | Octaangetal 95 (E5 en E10) | Octaangetal 98+ (E5) |
|---|---|---|
| België | E10: Super 95 / Eurosuper 95 / Essence Sans Plomb | Superplus / Eurosuper 98 / Essence Super Sans Plomb / Super 98 |
| Denemarken | E5: 95 oktan blyfri (benzin) | Shell V-Power 99 |
| Duitsland | E5: Super E5 / Super 95 / Super bleifrei E10: Super 95 E10 / Super E10 |
Super Plus 98 |
| Finland | E5: 95 E5 E10: 95 E10 / SP95 E10 |
98 E5 |
| Frankrijk | E5: Sans Plomb 95 / SP95 / Eurosuper E10: Sans Plomb 95-E10 / SP95-E10 |
Super Sans Plomb 98 / SP98 |
| Hongarije | E5: Szuper Benzin/Olomentes 95/Super 95 | Szuper Plusz 98 Oktan |
| Ierland | E5: Regular unleaded / Premium unleaded / Petrol | Super plus unleaded / Super unleaded |
| Italië | E5: Senza Pb / Benzina Senza Piombo / Benzina Verde / SP | Super / Benzina Super Senza Piombo Plus / Benzina Verde Plus |
| Kroatië | E5: Eurosuper 95 / Bez Dovni Benzin | Eurosuper 98 / Eurosuper Plus 98 / Eurosuper 100 |
| Luxemburg | E5: Super 95 / Essence Sans Plomb 95 | Super 98 / Super Plus / 98 Oktan / Sans Plomb 98 |
| Nederland | E5: Euro 95 E10*: Euro 95 E10 |
E5: Superplus 98 / Super / Super ongelood E10*: Superplus 98 E10 / Super E10 / Super ongelood E10 |
| Noorwegen | E5: Blyfri 95 | Blyfri 98 |
| Oostenrijk | E5: Super / Bleifrei | Super Plus |
| Polen | E5: Benzyna bezołowiowa 95 | Benzyna bezołowiowa 98 |
| Portugal | E5: Gasolina Sem Chumbo 95 | Gasolina Sem Chumbo 98 / Super com aditivo |
| Roemenië | E5: Benzina Super 95 / Benzina fara plumb 95 | Benzina Super Plus 98 / Benzina fara plumb 98 |
| Servië | E5: Super 95 / Eurosuper 95 / BMB 95 / Bezolovni 95 / Europremium 95 | Super 98 / BMB 98 / Bezolovni 98 |
| Slovenië | E5: Eurosuper 95 | Eurosuper 98 |
| Slowakije | E5: Natural 95 / Eurosuper 95 | Natural 98 / Eurosuperplus 98 |
| Spanje | E5: Gasolina Sin Plomo 95 / Eurosuper plus 95 | Gasolina Sin Plomo 98 / Super plus 98 |
| Tsjechië | E5: Natural 95 / Benzin / Super | Natural 98 / Natural 100 / Natural plus 100 / Super plus 100 |
| Verenigd Koninkrijk | E5: Premium unleaded 95 | Super unleaded 98 |
| Zweden | E5: Blyfri 95 / Bensin 95 | Blyfri 98 / Bensin 98 |
| Zwitserland | E5: Super 95 / Bleifrei 95 | Super plus 98 |
Toevoeging stickers octaangetal en biodieselgehaltes
In de Europese Unie werden in alle landen vanaf 12 oktober 2018 ethanol- en biodieselgehaltes toegevoegd. Dit zijn kleine witte stickers die in de gehele Europese Unie gelijk aan elkaar zullen zijn en geplaatst zullen worden op de pompen en tankdoppen. De huidige benamingen zullen in alle landen in de huidige vorm blijven bestaan.
Voor benzine worden er ronde stickers met de aanduidingen E5 en E10 toegevoegd. De E staat hierbij voor ethanol en het cijfer geeft het gehalte van ethanol aan. E5 bevat dus 5% ethanol. Voor diesel worden er vierkante stickers toegevoegd met de aanduiding B7. Dit geeft aan dat er 7% biodiesel in verwerkt is. Gas blijft zoals het is, echter worden er wel extra witte stickers toegevoegd met de benamingen, zodat dat in alle landen gelijk wordt getrokken.
Loodvrije benzine
De toevoeging tetra-ethyllood, die eerder werd gebruikt als antiklopmiddel, is vervangen door het minder milieu-onvriendelijke methyl-tert-butylether. De benzine is hiermee loodvrij geworden. In Europa wordt sinds midden jaren 90 van de 20e eeuw vrijwel uitsluitend loodvrije benzine (Euro 95 en Super ongelood 98) verkocht. Benzines met lood zijn niet meer te verkrijgen, benzines met loodvervanger slechts beperkt, het apart toevoegen van loodvervanger aan de benzine is een optie. Auto's met een katalysator kunnen uitsluitend op loodvrije benzine rijden, omdat lood de katalysator beschadigt.
Energetische waarde
Bij de verbranding van 1 liter benzine komt ca. 35 MJ (= 9,7 kWh) energie vrij.[3]
CO2-uitstoot
Bij de verbranding van 1 liter benzine komt ca. 2,4 kg CO2 vrij.[3]
Dit is uitsluitend de CO2 die vrijkomt bij verbranding. Dit is echter maar een gedeelte van de totale hoeveelheid CO2 die benzine als product veroorzaakt. Volgens de well-to-wheelmethodiek wordt alle CO2 die ontstaat bij het opsporen, produceren, raffineren, transporteren en opslaan van benzine, toegerekend aan de CO2-uitstoot van benzine. Dat kan wel zo'n 30% bedragen en daarmee komt de uitstoot op 3,1 kg CO2 per liter benzine. Biobrandstoffen worden op een vergelijkbare wijze beoordeeld.
Zie ook
Externe link
- Europese brandstofnamen (ANWB)
Noten
- ↑ E. Mitscherlich, "Über Benzin und Benzinschwefelsäure";, Chemisches Zentralblatt, vol. 2, pp. 505-506
- ↑ G. Weidinger, Waarenlexikon der chemischen Industrie und der Pharmacie, Leipzig: H. Haessel, 1868-1869, pp. 62-63
- ↑ a b Jo Hermans - Energie Survival Gids ISBN 978-90-75541-11-3
· 
· 
