Boekenweek

Boekenweek
Gehouden in	Nederland en België
Organisator	Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek en Boek.be
Eerste editie	1932
Portaal	Literatuur

De Boekenweek is een sinds 1932 jaarlijks in maart terugkerende tiendaagse promotie van het (Nederlandstalige) boek.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Hella Haasse, de enige persoon die drie keer een boekenweekgeschenk heeft geschreven.

Op 15 november 1930 organiseerde de Nederlandsche Uitgeversbond een Boekendag. In 1932 groeide deze dag uit tot een week met een gezamenlijke uitgave van een boekenweekgeschenk door de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). Elk jaar schrijft een andere auteur deze novelle, essay of roman die door deelnemende boekwinkels wordt geschonken bij besteding van een bepaald bedrag.^[1]

Op 4 maart 1947 werd het eerste Boekenbal gehouden in het Koninklijk Concertgebouw in Amsterdam. Dit evenement was bedacht door toenmalig CPNB-voorzitter Chris Leeflang en vindt sindsdien traditioneel plaats op de avond voor het begin van de boekenweek.

Sinds 1948 werden uitgaven voor de jeugd verzorgd die tijdens de boekenweek aan een lage prijs werden verkocht.

Sinds 1955 werd aanvullend op deze boekenweek in het voorjaar ook een kinderboekenweek georganiseerd met een vergelijkbaar kinderboekenweekgeschenk. Deze kinderboekenweek vindt jaarlijks in oktober plaats.

De Nederlandse Taalunie ondersteunt de uitbreiding van de Boekenweek naar Vlaanderen. Sinds 2012 werd het boekenweekgeschenk ook in Vlaanderen verspreid als onderdeel van de Literaire Lente. In 2014 werd dit evenement hernoemd tot boekenweek waarmee ze sindsdien gezamenlijk plaatsvindt in Vlaanderen en Nederland, hoewel ze in 2016 een week later werd gehouden in Vlaanderen. Het Geschenkboek heet sindsdien ook in Vlaanderen het boekenweekgeschenk in een gezamenlijke uitgave door CPNB en Boek.be.

In 1987 werden de uitgaven voor de jeugd vervangen door een boekenweekessay in het thema van de Boekenweek, waarvan de schrijver een eregast werd op het Boekenbal.

In 2007 werd met Manuscripta een eendaags festival gelanceerd ter opening van het boekenseizoen in september.

Sinds 2018 wordt in september een aparte boekenweek georganiseerd met als doel jongeren van 15 tot en met 18 jaar meer te laten lezen.^[2] De jongerenboekenweek is een initiatief van CPNB, Stichting Lezen en De Schrijverscentrale.^[3] Ook in deze boekenweek wordt een geschenk geschreven,^[2] in dit geval wordt het gratis verstrekt door scholen, boekhandels en bibliotheken aan de jongeren in de doelgroep.^[4] Het eerste boekenweekgeschenk voor jongeren, 3PAK, werd geschreven door Nhung Dam, Raoul de Jong en Tim Hofman.^[2]^[5] Ook worden er prijzen toegekend voor de beste boeken voor jongeren.^[3] De winnaars van de eerste prijzen, in 2018, waren Angie Thomas met het boek The Hate U Give in de categorie 'Vertaald' en Henk van Straten met het boek Wij zeggen hier niet halfbroer in de categorie 'Oorspronkelijk Nederlandstalig'.^[3]

Vanaf 2021 werd de 'Boekenweek voor jongeren' hernoemd naar de 'Boekenweek van jongeren'.^[6]

In 2019 werd voor het eerst een boekenweekgedicht geschreven.

In 2021 zou de boekenweek van 6 t/m 14 maart worden gehouden, maar deze werd vanwege de coronapandemie die in 2020 uitbrak verplaatst naar het voorjaar. De boekenweek kon niet plaatsvinden in maart, omdat alle boekwinkels en bibliotheken vanwege de in die maand geldende coronamaatregelen dicht waren. Ook was er dat jaar geen boekenbal.^[7] Nadat de winkels eind april weer opengingen en eind mei ook de bibliotheken weer open mochten kon de boekenweek alsnog worden gehouden van 29 mei t/m 5 juni.

Ook in 2022 kon de boekenweek niet plaatsvinden in maart vanwege de coronamaatregelen. Deze zou van 5 t/m 13 maart plaatsvinden, maar de boekwinkels en bibliotheken konden naar verwachting niet op volle sterkte open zijn. Daarom werd de boekenweek dat jaar van 9 t/m 18 april gehouden.^[8]Pas in 2023 kon de boekenweek weer zoals vanouds in maart plaatsvinden. Dat jaar vond deze van 11 t/m 19 maart plaats. In 2024 vindt de boekenweek van 16 t/m 24 maart plaats.

Thema's[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds 1960 worden thema's aan de boekenweek gekoppeld. Vanaf 1974 gebeurde dat jaarlijks. De laatste thema's van de Boekenweek zijn:^[9]

2024: Bij ons in de familie
2023: Ik ben alles
2022: Eerste liefde^[10]
2021: Tweestrijd
2020: Rebellen en dwarsdenkers
2019: De moeder de vrouw
2018: Natuur
2017: Verboden vruchten
2016: Duitsland - Was ich noch zu sagen hätte
2015: Waanzin - Te gek voor woorden
2014: Reizen: Ondertussen ergens anders
2013: Gouden Tijden, Zwarte Bladzijden
2012: Vriendschap en andere ongemakken
2011: Curriculum Vitae - Geschreven portretten
2010: Titaantjes – Opgroeien in de letteren

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Boekenweek. Hebban. Geraadpleegd op 11 juli 2023.
Boekenweek.be. Gearchiveerd op 12 juni 2021.
Boekenweek van Jongeren. Hebban. Geraadpleegd op 11 juli 2023.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Geschiedenis van de Boekenweek - Thema 2020 – Rebellen en dwarsdenkers. Historiek.net (9 maart 2020). Gearchiveerd op 6 juni 2023. Geraadpleegd op 15 maart 2021.
↑ ^a ^b ^c Eerste officiële Boekenweek voor Jongeren: 'Lezen is lit'. NOS Nieuws. Nederlandse Omroep Stichting (NOS) (21 september 2018). Geraadpleegd op 15 maart 2021.
↑ ^a ^b ^c Van Straten en Thomas winnen eerste jongerenboekenprijs. NOS Nieuws. Nederlandse Omroep Stichting (NOS) (21 september 2018). Geraadpleegd op 11 juli 2023.
↑ Campagnes - Boekenweek van Jongeren. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). Gearchiveerd op 25 maart 2023. Geraadpleegd op 11 juli 2023.
↑ 3PAK geschreven door Nhung Dam, Tim Hofman en Raoul de Jong. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) (22 mei 2018). Gearchiveerd op 26 maart 2023. Geraadpleegd op 11 juli 2023.
↑ Rozemarijn Visser, Boekenweek van Jongeren 2021 van start. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) (13 september 2021). Gearchiveerd op 26 maart 2023. Geraadpleegd op 11 juli 2023. "Dit jaar bepalen jongeren echt zelf hoe hun Boekenweek eruitziet: een Boekenweek van Jongeren in plaats van een Boekenweek voor Jongeren. Wat wil je nu écht lezen als je tussen de 15 en 18 jaar bent? Dat kunnen jongeren goed zelf beslissen."
↑ Boekenweek 2021 verplaatst naar zomer. Boekenweek.nl (9 februari 2021). Gearchiveerd op 7 maart 2021. Geraadpleegd op 15 maart 2021.
↑ Over de Boekenweek. Hebban (1 april 2022). Gearchiveerd op 23 november 2022. Geraadpleegd op 23 november 2022. "Door de aanhoudende onzekerheid over de coronasituatie werd de Boekenweek 2022 een maand verzet: deze vond dit jaar plaats van 9 t/m 18 april. De Boekenweek eindigde dit jaar niet op de traditionele zondag, maar op Tweede Paasdag. Stichting CPNB nam dit besluit in het licht van de huidige coronamaatregelen, waarbij slechts een beperkt aantal bezoekers per vierkante meter was toegestaan. De Boekenweek komt beter tot zijn recht wanneer boekhandel en bibliotheek op volle sterkte open zijn!"
↑ Boekenweek archief. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). Geraadpleegd op 15 maart 2021.
↑ Ilja Leonard Pfeijffer schrijft het Boekenweekgeschenk 2022. NOS Nieuws. Nederlandse Omroep Stichting (NOS) (16 september 2021). Geraadpleegd op 18 september 2021.

[Historiek-1] Geschiedenis van de Boekenweek - Thema 2020 – Rebellen en dwarsdenkers. Historiek.net (9 maart 2020). Gearchiveerd op 6 juni 2023. Geraadpleegd op 15 maart 2021.

[NOS-jong1-2] Eerste officiële Boekenweek voor Jongeren: 'Lezen is lit'. NOS Nieuws. Nederlandse Omroep Stichting (NOS) (21 september 2018). Geraadpleegd op 15 maart 2021.

[NOS-jong2-3] Van Straten en Thomas winnen eerste jongerenboekenprijs. NOS Nieuws. Nederlandse Omroep Stichting (NOS) (21 september 2018). Geraadpleegd op 11 juli 2023.

[4] Campagnes - Boekenweek van Jongeren. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). Gearchiveerd op 25 maart 2023. Geraadpleegd op 11 juli 2023.

[CPNB3PAK-5] 3PAK geschreven door Nhung Dam, Tim Hofman en Raoul de Jong. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) (22 mei 2018). Gearchiveerd op 26 maart 2023. Geraadpleegd op 11 juli 2023.

[6] Rozemarijn Visser, Boekenweek van Jongeren 2021 van start. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) (13 september 2021). Gearchiveerd op 26 maart 2023. Geraadpleegd op 11 juli 2023. "Dit jaar bepalen jongeren echt zelf hoe hun Boekenweek eruitziet: een Boekenweek van Jongeren in plaats van een Boekenweek voor Jongeren. Wat wil je nu écht lezen als je tussen de 15 en 18 jaar bent? Dat kunnen jongeren goed zelf beslissen."

[7] Boekenweek 2021 verplaatst naar zomer. Boekenweek.nl (9 februari 2021). Gearchiveerd op 7 maart 2021. Geraadpleegd op 15 maart 2021.

[Over-8] Over de Boekenweek. Hebban (1 april 2022). Gearchiveerd op 23 november 2022. Geraadpleegd op 23 november 2022. "Door de aanhoudende onzekerheid over de coronasituatie werd de Boekenweek 2022 een maand verzet: deze vond dit jaar plaats van 9 t/m 18 april. De Boekenweek eindigde dit jaar niet op de traditionele zondag, maar op Tweede Paasdag. Stichting CPNB nam dit besluit in het licht van de huidige coronamaatregelen, waarbij slechts een beperkt aantal bezoekers per vierkante meter was toegestaan. De Boekenweek komt beter tot zijn recht wanneer boekhandel en bibliotheek op volle sterkte open zijn!"

[9] Boekenweek archief. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). Geraadpleegd op 15 maart 2021.

[10] Ilja Leonard Pfeijffer schrijft het Boekenweekgeschenk 2022. NOS Nieuws. Nederlandse Omroep Stichting (NOS) (16 september 2021). Geraadpleegd op 18 september 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]