Campananeyen
Campananeyen is een geslacht van plantenetende sauropode dinosauriërs, behorende tot de Diplodocoidea, dat tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Argentinië. De enige benoemde soort is Campananeyen fragilissimus.
Naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]Op de rancho van wijlen Alfredo Kamman werd een skelet van een sauropode ontdekt. De schedelelementen van de vondst werden in 2016 beschreven maar een soort werd niet benoemd.
In 2024 werd de typesoort Campananeyen fragilissimus benoemd en beschreven door Lucas Nicolás Lerzo, Fidel Torcida, Juan Ignacio Canale, John Arthur Whitlock, Alejandro Otero en Pablo Ariel Gallina. De geslachtsnaam combineert een verwijzing naar zowel de vindplaats Las Campanas als naar Jova Clara Yussen de Campana, de eerste geologe die het gebied onderzocht, met het Mapuche neyen, "geest" of "lucht", een verwijzing naar de extreme pneumatisering van het skelet. De soortaanduiding betekent "de zeer breekbare" in het Latijn, een verwijzing naar de extreme dunheid van het darmbeen.
Het holotype, MMCh-PV 71, is gevonden in een laag van de Candalerosformatie die dateert uit het vroege Cenomanien. Het bestaat uit een skelet met schedel. Bewaard zijn gebleven: de hersenpan, het rechterquadratum, een wervel van de rug, het heiligbeen en de staart, stukken van de darmbeenbeenderen en twee voetklauwen. Het maakt deel uit van de collectie van het Museo "Ernesto Bachmann" de Villa El Chocón.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Campaneneyen toont enkele onderscheidende kenmerken. In de hersenpan is de kam van de crista prootica onderontwikkeld. De uitgnag van de zevende hersenzenuw ligt vóór de crista prootica. De processus paroccipitalis van het achterhoofd is hol, ook weer een extreme pneumatisering. Het quadratum is zeer breed. De bovenste vleugelvormige uitsteeksels van de zijuitsteeksels van de sacrale wervels zijn vergroeid met het darmbeen. Het hele gebied van het heiligbeen is extreem gepneumatiseerd. De beschrijvers wijzen er op dat de soortelijke dichtheid van het hele dier lager was dan water zodat het gedreven zou hebben en zich alleen daarom al niet in een stroom had kunnen onderdompelen. Overigens zou dit voor alle sauropoden van zijn tijd gegolden hebben.
De achterste staartwervels zijn procoel en verticaal afgeplat.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Campananeyen werd binnen de Diplodocoidea in de Rebbachisauridae geplaatst als zustersoort van Sidersaura een clade vormend met daarin ook Zapalasaurus en een nog onbenoemd specimen uit de La Amarga-formatie, de wervel MACN-Pv-N 35.
Een mogelijke stamboom, zonder de wervel, toont het onderstaande kladogram.
| Diplodocoidea |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Het bestaan van Campananeyen zou een Zuid-Amerikaanse oorsprong van de Rebbachisauridae bevestigen en een vroege verspreiding, Barremien-Aptien, van die groep naar Afrika en Europa.
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Paulina Carabajal, A.; Canale, JI. & Haluza, A. 2016. "New rebbachisaurid cranial remains (Sauropoda, Diplodocoidea) from the Cretaceous of Patagonia, Argentina, and the first endocranial description for a South American representative of the clade". Journal of Vertebrate Paleontology. 36(5): e1167067
- Lerzo, Lucas N.; Fernández-Baldor, Fidel Torcida; Canale, Juan I.; Whitlock, John A.; Otero, Alejandro & Gallina, Pablo A. 2024. "They all floated in the Cretaceous: new rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) with a highly pneumatized skeleton from the Upper Cretaceous (lower Cenomanian) of Patagonia, Argentina". Historical Biology: 1–14. DOI:10.1080/08912963.2024.2383708.