Celpotentie
De opmaak van dit artikel is nog niet in overeenstemming met de conventies van Wikipedia. Mogelijk is ook de spelling of het taalgebruik niet in orde. Men wordt uitgenodigd deze pagina aan te passen.
Celpotentie is de mate waarin een stamcel in staat is om te differentiëren. Over het algemeen worden er vier verschillende gradaties onderscheiden; soms wordt er een vijfde gradatie, die van de 'unipotente stamcellen', toegevoegd.
Gradaties van celpotentie
- Totipotente stamcellen
- de meest veelzijdige stamcellen, welke in staat zijn om uit te groeien tot een volledig organisme. Het bekendste voorbeeld van een totipotente stamcel is de zygote, de 'oercel' die ontstaat tijdens de bevruchting, waarbij een zaadcel en een eicel met elkaar versmelten.
- Pluripotente stamcellen
- deze stamcellen zijn ook nog in staat om uit te groeien tot een organisme, maar niet tot extra-embryonaal weefsel (weefsel om het embryo heen, bijvoorbeeld de placenta). Pluripotente stamcellen kunnen worden verkregen uit embryo's, door middel van therapeutisch klonen of door reeds gespecialiseerde cellen terug te zetten in stamcellen (iPSC).
- Multipotente stamcellen
- multipotente stamcellen kunnen enkel differentiëren tot cellen van één bepaalde kiemlaag. Voorbeelden van multipotente stamcellen zijn de stamcellen die in een volgroeid organisme voorkomen, zoals de stamcellen in het beenmerg van de mens. Stamcellen uit een volgroeid organisme worden vaak AS genoemd, en er wordt aangenomen dat ze voorkomen in elk orgaan. AS zijn gevoeliger voor genetische afwijkingen dan toti- of pluripotente stamcellen bij blootstelling aan gifstoffen of zonlicht. Daarnaast kunnen er tijdens eerdere DNA-replicatie's mutaties zijn ontstaan.
- Oligopotente stamcellen
- stamcellen die maar in een paar celtypen kunnen differentiëren.
- Unipotente stamcellen
- stamcellen die slechts in één celtype kunnen differentiëren; het daadwerkelijk voorkomen van deze categorie stamcellen is omstreden.