Formule 1-motoren

Dit artikel geeft een overzicht van de Formule 1-motoren, ook wel Formule 1-krachtbronnen genoemd, sinds het hybride tijdperk in 2014 begon. Sinds de start in 1947 heeft de Formule 1 verschillende motorreglementen gebruikt.

Werking[bewerken | brontekst bewerken]

In de Formule 1 wordt momenteel (2024) gebruikgemaakt van 1,6-liter viertakt-turbo-oplaadbare 90-graden V6-zuigermotoren met dubbele bovenliggende nokkenas.^[1] Ze werden in 2014 geïntroduceerd en zijn in de daaropvolgende seizoenen verder ontwikkeld.

Het vermogen dat een Formule 1-motor produceert, wordt gegenereerd door te werken met een zeer hoge rotatiesnelheid, tot 20.000 toeren per minuut (tpm). Vanaf het seizoen 2014 zijn ze echter elektronisch beperkt tot maximaal 15.000 toeren per minuut.^[2] Dit staat in schril contrast met normale automotoren van vergelijkbare grootte, die meestal gelimiteerd zijn tot ~ 6.000 toeren per minuut. De basisconfiguratie van een Formule 1-motor met natuurlijke aanzuiging is sinds de Ford Cosworth DFV uit 1967 niet veel veranderd en de gemiddelde effectieve druk is rond de 14 bar gebleven.^[3] Tot het midden van de jaren '80 waren Formule 1-motoren beperkt tot ongeveer 12.000 tpm vanwege de traditionele metalen veren die werden gebruikt om de kleppen te sluiten. De snelheid die nodig is om de motorkleppen bij een hoger toerental te bedienen, vroeg om steeds stijvere veren, waardoor het vermogen dat nodig was om de nokkenas en de kleppen aan te drijven zo toenam dat het verlies de vermogenswinst door het hogere toerental bijna compenseerde.
Ze werden vervangen door pneumatische klepveren die in 1986 door Renault werden geïntroduceerd.^[4] Sinds de jaren '90 gebruiken alle motorfabrikanten in de Formule 1 pneumatische klepveren, waarbij de lucht (onder druk aangevoerd) motoren in staat stelt om toerentallen van meer dan 20.000 tpm te bereiken.

Motor met korte slag[bewerken | brontekst bewerken]

Formule 1-auto's gebruiken motoren met een korte slag. Om met hoge toerentallen te kunnen werken, moet de slag relatief kort zijn om catastrofale uitval (meestal van de drijfstang, die onder zeer grote spanningen staat bij deze toerentallen) te voorkomen. Een korte slag betekent dat er een relatief grote boring nodig is om een cilinderinhoud van 1,6 liter te bereiken. Dit resulteert in een minder efficiënte verbrandingsslag, vooral bij lagere toerentallen.

Naast het gebruik van pneumatische klepveren is het hoge toerental van een Formule 1-motor mogelijk gemaakt door vooruitgang in metallurgie en ontwerp, waardoor de lichtere zuigers en drijfstangen bestand zijn tegen de versnellingen die nodig zijn om zulke hoge toerentallen te bereiken. Het verbeterde ontwerp maakt ook smallere drijfstangeinden mogelijk en dus smallere hoofdlagers. Hierdoor zijn hogere toerentallen mogelijk met minder lagerschade veroorzakende warmteontwikkeling. Voor elke slag gaat de zuiger van bijna stilstand naar bijna twee keer de gemiddelde snelheid (ongeveer 40 m/s) en dan terug naar nul. Dit gebeurt één keer voor elk van de vier slagen in de cyclus: één inlaatslag (omlaag), één compressieslag (omhoog), één vermogensslag (ontsteking omlaag) en één uitlaatslag (omhoog). De maximale versnelling van de zuiger treedt op in het bovenste dode punt en ligt in de buurt van 95.000 m/s2, ongeveer 10.000 keer de standaardzwaartekracht (10.000 g).

Motorrecords[bewerken | brontekst bewerken]

Hieronder een lijst van motorrecords in het FIA Wereldkampioenschap Formule 1 sinds 1950.

Totaal overwinningen[bewerken | brontekst bewerken]

Deze lijst is bijgewerkt t/m de GP van Abu Dhabi 2023.

	Motor	Overwinningen	Eerste	Laatste
1	Ferrari	244	Groot-Brittannië 1951	Singapore 2023
2	Mercedes	212	Frankrijk 1954	São Paulo 2022
3	Ford	176	Nederland 1967	Brazilië 2003
4	Renault	169	Frankrijk 1979	Hongarije 2021
5	Honda	89	Mexico 1965	Abu Dhabi 2021
6	Coventry Climax	40	Argentinië 1958	Duitsland 1965
7	Red Bull Powertrains	38	Saoedi-Arabië 2022	Abu Dhabi 2023
8	TAG	25	Brazilië 1984	Portugal 1987
9	BMW	20	Canada 1982	Canada 2008
10	BRM	18	Nederland 1959	Monaco 1972

Meeste overwinningen in één seizoen[bewerken | brontekst bewerken]

	Motor	Seizoen	Races	Overwinningen	Percentage	Teams
1	Red Bull Powertrains	2023	22	21	95,45 %	Red Bull Racing
2	Mercedes	2016	21	19	90,48 %	Mercedes
3	Red Bull Powertrains	2022	22	17	77,27 %	Red Bull Racing
4	Renault	1995	17	16	94,12 %	Benetton, Williams
	Mercedes	2014	19	16	84,21 %	Mercedes
	Mercedes	2015	19	16	84,21 %	Mercedes
7	Ford	1973	15	15	100,00 %	Lotus, Tyrrell, McLaren
	Honda	1988	16	15	93,75 %	McLaren
	Ferrari	2002	17	15	88,24 %	Ferrari
	Ferrari	2004	18	15	83,33 %	Ferrari
	Mercedes	2019	21	15	71,43 %	Mercedes

Hoogste percentage winst in één seizoen[bewerken | brontekst bewerken]

	Motor	Seizoen	Races	Overwinningen	Percentage	Teams
1	Ford	1969	11	11	100,00%	Matra, Brabham, Lotus, McLaren
1	Ford	1973	15	15	100,00%	Lotus, Tyrrell, McLaren
3	Red Bull Powertrains	2023	22	21	95,45%	Red Bull
4	Renault	1995	17	16	94,12%	Benetton, Williams
5	Honda	1988	16	15	93,75%	McLaren
6	Ford	1968	12	11	91,67%	Lotus, McLaren, Matra
7	Mercedes	2016	21	19	90,48%	Mercedes
8	Ferrari	2002	17	15	88,24%	Ferrari
9	Ferrari	1952	8	7	87,50%	Ferrari
10	Alfa Romeo	1950	7	6	85,71%	Alfa Romeo

Meeste overwinningen achter elkaar[bewerken | brontekst bewerken]

	Motor	Overwinningen	Seizoenen	Gewonnen races	Teams
1	Ford	22	1972 - 1974	Oostenrijk 1972 - Zuid-Afrika 1974	Lotus, Tyrrell, McLaren, Brabham
2	Ford	20	1968 - 1970	Groot-Brittannië 1968 - Monaco 1970	Lotus, Matra, McLaren, Brabham, March
3	Renault	16	1995 - 1996	Frankrijk 1995 - Monaco 1970	Benetton, Williams
4	Red Bull Powertrains	14	2023	Bahrein 2023 - Italië 2023	Red Bull Racing
5	Honda	11	1988	Brazilië 1988 - België 1988	McLaren
6	Ferrari	10	2002	Frankrijk 2002 - Japan 2002	Ferrari
	Mercedes	10	2015 - 2016	Japan 2015 - Rusland 2016	Mercedes
	Mercedes	10	2016	Monaco 2016 - Singapore 2016	Mercedes
	Mercedes	10	2018 - 2019	Brazilië 2018 - Frankrijk 2019	Mercedes
10	Ford	9	1980 - 1981	Nederland 1980 - België 1981	Brabham, Williams
	Renault	9	2013	België 2013 - Brazilië 2013	Red Bull Racing
	Red Bull Powertrains	9	2022	Frankrijk 2022 - Mexico-Stad 2022	Red Bull Racing

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ 2014 FORMULA ONE TECHNICAL REGULATIONS. Fédération Internationale de l’Automobile (FIA) (23 januari 2014).
↑ (en) Motor / versnellingsbak
↑ (en) F1 Engine Power Secrets
↑ (en) Technically Challenged: Renault Innovations in Formula One. Atlas F1. ScarbsF1.com (17 december 2003).

[1] 2014 FORMULA ONE TECHNICAL REGULATIONS. Fédération Internationale de l’Automobile (FIA) (23 januari 2014).

[2] (en) Motor / versnellingsbak

[3] (en) F1 Engine Power Secrets

[4] (en) Technically Challenged: Renault Innovations in Formula One. Atlas F1. ScarbsF1.com (17 december 2003).

[1]

[2]

[3]

[4]