Frans de Waal
| Frans de Waal | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
De Waal (2005)
| ||||
| Persoonlijke gegevens | ||||
| Volledige naam | Fransiscus Bernardus Maria de Waal | |||
| Geboortedatum | 29 oktober 1948 | |||
| Geboorteplaats | 's-Hertogenbosch | |||
| Overlijdensdatum | 14 maart 2024
| |||
| Overlijdensplaats | Atlanta[1]
| |||
| Wetenschappelijk werk | ||||
| Vakgebied | ethologie | |||
| Bekend van | Een tijd voor empathie
| |||
| Promotor | Jan van Hooff | |||
| Alma mater | Universiteit Utrecht Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen
| |||
| officiële website | ||||
| ||||
Fransiscus Bernardus Maria (Frans) de Waal ('s-Hertogenbosch, 29 oktober 1948) is een Amerikaans-Nederlandse bioloog. Hij is gespecialiseerd in de primatologie en de ethologie.
Levensloop
De Waal studeerde biologie in Nijmegen en Groningen en promoveerde in 1977 aan de Universiteit Utrecht.
Van 1975 tot 1981 deed hij onderzoek aan de chimpanseekolonie van Burgers' Zoo in Arnhem. Sinds 1981 doet hij wetenschappelijk onderzoek in de Verenigde Staten. Hij werd in 1996 hoogleraar in de afdeling psychologie aan de Emory universiteit in Atlanta en daar in 1997 ook directeur van het Living Links Center van het Yerkes National Primate Research Center. In 2013 aanvaardde hij de Eugène Duboisleerstoel aan de Universiteit van Maastricht.
In 2007 werd De Waal door het Amerikaanse tijdschrift Time geschaard onder de 'TIME 100: The People Who Shape Our World', een lijst van de honderd invloedrijkste kunstenaars, wetenschappers, politici, ondernemers en dergelijke van het moment.
De Waal werd in 1993 benoemd tot corresponderend lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Hij is voorts lid van de National Academy of Sciences en de American Academy of Arts and Sciences. In 2009 ontving hij in Nederland de Ariëns Kappers Prijs. Op 29 januari 2009 ontving hij een eredoctoraat van de Universiteit voor Humanistiek. Ter gelegenheid van Koninginnedag 2010 is hij onderscheiden met de versierselen van de Orde van de Nederlandse Leeuw. In 2013 werd hij benoemd tot universiteitshoogleraar bij de Universiteit Utrecht. In 2017 kreeg hij een eredoctoraat van de Radboud Universiteit Nijmegen.
Werk
Frans de Waal trok voor het eerst internationaal de aandacht met zijn boek Chimpansee-politiek, waarin hij het gedrag van deze mensapen als intelligent en emotioneel gedreven voorstelde. De interesse in primatencognitie en dierlijke samenwerking is voor een belangrijk deel voortgevloeid uit dit vroege werk van De Waal.
Daarnaast trok De Waal aandacht met onderzoek binnen primatengemeenschappen naar conflictoplossing, verzoening, empathie en de evolutie van de moraliteit. Zijn vergelijkingen tussen het gedrag van mensen en andere diersoorten hebben hem wereldberoemd gemaakt.
In 2006 publiceerde Frans de Waal samen met twee andere wetenschappers een artikel in het Amerikaanse tijdschrift PNAS waarin zij aantonen dat olifanten over zelfbewustzijn beschikken. Na het slagen voor de spiegeltest konden de olifanten onder het rijtje mens, mensaap en dolfijn worden geschaard.
Publicaties
Boeken, een selectie:
- 1981 - Sociobiologie ter discussie. Evolutionaire wortels van menselijk gedrag?
- 1982 - Chimpansee-politiek. Macht en seks bij mensapen. (voorwoord Desmond Morris)
- 1988 - Verzoening. Vrede stichten onder apen en mensen. (vertaling Midas Dekkers)
- 1996 - Van nature goed. Over de oorsprong van goed en kwaad in mensen en andere dieren
- 1997 - Bonobo, De vergeten mensaap. (met Frans Lanting); Eng. vert. Bonobo. The Forgotten Ape
- 1999 - Chimpanseepolitiek, macht en seks onder mensapen
- 2001 - De aap en de sushimeester, Culturele bespiegelingen van een primatoloog
- 2003 - Mijn familiealbum
- 2005 - De aap in ons. Waarom we zijn wie we zijn
- 2009 - De aap en de filosoof. Hoe de moraal is ontstaan ; Engelse vert. Primates and philosphers - how morality evolved,
- 2009 - Een tijd voor empathie. Wat de natuur ons leert over een betere samenleving. Uitgeverij Contact. ISBN 9789025432119 (originele Engelse titel: The Age of Empathy: Nature's Lessons for a Kinder Society)
- 2010 - Emoties bij honden, de basis van de band tussen mens en dier (met Paul de Vos)
- 2013 - De Bonobo en de tien geboden. Uitgeverij Atlas Contact. ISBN 9789025438630, vertaald door Nico Groen (originele Engelse titel: The Bonobo and the Atheist)
- 2016 - Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn? Uitgeverij Atlas Contact. ISBN 9789045028583 Vertaling: Pieter van der Sterre, Reintje Ghoos (Engelse titel: Are we smart enough to know how smart animals are?)
- 2019 - Mama's laatste omhelzing: over emoties bij dieren en wat ze ons zeggen over onszelf. Uitgeverij Atlas Contact ISBN 9789045034294, vertaald door Albert Witteveen, oorspronkelijke Engelse titel: Mama's Last Hug: Animal Emotions and What They Tell Us about Ourselves.
- Artikelen
- 2006, Self-recognition in an Asian elephant, PNAS, vol 103, no 45, 17053-17057.
- 2006, De olifant is geslaagd!, Elsevier, 62ste jaargang, nummer 44.
Externe links
- Emory University - biografie (Engels)
- VPRO Noorderlicht - interview
- Waarom we niet op chimpansees mogen neerkijken- interview
- Coco Masters - Artikel bij De Waals opname in de 'TIME 100: The People Who Shape Our World' (Engels)
- ↑ https://www.nrc.nl/nieuws/2024/03/16/de-man-die-mens-en-aap-dichter-bij-elkaar-bracht-a4193299; NRC; geraadpleegd op: 16 maart 2024.