Naar inhoud springen

Günther Prien

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Maddriver371 (overleg | bijdragen) op 15 apr 2020 om 18:14. (Aanpassing partijen.)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Günther Prien
Günther Prien in 1940
Günther Prien in 1940
Bijnaam "Der Stier von Scapa Flow"
"Prientje"
Geboren 16 januari 1908
Osterfeld, Saksen, Pruisen, Duitse Keizerrijk
Overleden 7 maart 1941
Atlantische Oceaan ten zuiden van IJsland
Rustplaats Naamsvermelding U-Boot-Ehrenmal Möltenort bij Kiel[1]
Land/zijde Vlag van Duitse Keizerrijk Duitse Keizerrijk
Weimarrepubliek
Vlag van Nazi-Duitsland Nazi-Duitsland
Onderdeel  Kaiserliche Marine
 Reichsmarine
Dienstjaren 1933 - 1941
Rang
Korvettenkapitän (Postuum)
Eenheid Königsberg
U 3
U 26
7. Unterseebootsflottille
Bevel U 47
17 december 1938 –
7 maart 1941
Slagen/oorlogen Spaanse Burgeroorlog

Tweede Wereldoorlog

Onderscheidingen Zie decoraties

Günther Heinrich Prien (Osterfeld bij Naumburg, 16 januari 1908 - Atlantische Oceaan ten zuiden van IJsland, 7 maart 1941) was een Duitse onderzeebootkapitein die tijdens de Tweede Wereldoorlog 31 geallieerde schepen tot zinken bracht. Prien staat bekend als de beste onderzeebootkapitein uit de oorlog. Hij was een held in nazi-Duitsland en een idool in talloze propagandacampagnes. Prien en zijn U-boot de U-47, waren de nachtmerrie van iedere Engelse zeeman.
Ook was Prien de eerste Duitser die uit handen van Hitler het Ridderkruis van het IJzeren Kruis kreeg.

De vroege jaren

Prien begon zijn zeevaartcarrière als matroos op een koopvaardijzeilschip. In 1927 overleefde hij ternauwernood een schipbreuk met de driemaster Hamburg, voor de kust van Ierland. Later werd hij kapitein van het stoomvrachtschip San Francisco. Prien nam in 1934 dienst bij de Duitse Kriegsmarine. Na een korte tijd op een Duitse kruiser Emden te hebben gevaren kreeg hij het commando over zijn eigen onderzeeër, de U-47, een Type VII U-boot.

Met deze U-boten, voerden de Duitsers tijdens de oorlog een schrikbewind over de Atlantische Oceaan. Ze patrouilleerden rondom Groot-Brittannië en brachten diverse koopvaardijschepen tot zinken met de bedoeling dat het Britse leger zonder wapens en munitie kwam te zitten en de economie ontwricht raakte.

Scapa Flow

HMS Royal Oak, 1937

Toen Duitsland in september 1939 Polen binnenviel verklaarde het Verenigd Koninkrijk meteen de oorlog aan Duitsland. Karl Dönitz, de latere opperbevelhebber van de Kriegsmarine, (Destijds was hij de commandant van de Onderzeedienst) besloot de Britten te straffen voor deze daad. Een Duitse onderzeeboot zou de thuishaven van de Britse Royal Navy binnenvaren en daar een schip van de Britten tot zinken brengen. Deze daad moest vooral een symbolische waarde hebben: door een Brits schip tot zinken te brengen wilden de Duitsers laten zien dat de Britten zich met hun eigen zaken moesten bemoeien, en door aan te vallen in de Britse thuishaven wilden de Duitsers tonen dat de Britten nergens veilig waren voor de Duitse Kriegsmarine.

Dönitz vroeg aan Gunther Prien of hij deze actie wilde uitvoeren. Prien voer daarop op 30 september 1939 met zijn U-47 naar de baai Scapa Flow, de thuishaven van de Britse Royal Navy op de Orkney-eilanden . Prien nam een enorm risico door met zijn U-boot boven water te gaan varen: hierdoor was hij makkelijk zichtbaar maar hij kon wel over de vele barricades en gevaarlijke rotspunten varen. Om geen geluid te maken zette hij de motoren van de U-boot uit en liet hij zich op de stroom meedrijven. Om 11:00 bereikte Prien met zijn U-47 de monding van de zwaarbewaakte haven. Prien had speciaal gewacht tot het vloed was zodat zijn U-boot net, met een verschil van 60 centimeter, over de onderwater barricades dreef. Sommige Britse soldaten zagen de U-boot van Prien gewoon varen, maar sloegen geen alarm omdat ze dachten dat een Brits schip was: geen Duitser was immers zo gek om zich in Scapa Flow te wagen.

Om 11:30 passeerde een patrouilleboot. Prien besloot te duiken en bleef drie uur lang op de bodem wachten. Toen het schip weer was vertrokken besloot hij onderwater verder te waren. Dichter bij de haven was de beveiliging zo scherp dat Prien niet meer verder kon varen. Hij besloot te wachten totdat er een ander schip aan kwam. Pas na twee uur kwam er een mijnenveger aan. Prien besloot vlak achter de mijnenveger in het kielzog te gaan varen. Hierdoor hadden de Britten niets in de gaten; het geluid van de U-boot motoren werd overstemd door de mijnenveger en de sonarapparatuur werd misleid.

Om 5:00 kwam Prien in de haven aan. Hij had geluk: het slagschip HMS Royal Oak, het vlaggenschip van de Royal Navy, was toevallig net die avond voor een tussenstop in de haven. Prien had het niet beter kunnen treffen: het allergrootste schip van de vijand op zo'n kwetsbare plek. Hij lanceerde vier torpedo's, die de Royal Oak aan stuurboord troffen. Het schip explodeerde, kapseisde en kwam ondersteboven in het water te liggen. Het zonk binnen 15 minuten en sleurde ruim 800 bemanningsleden in zijn ondergang mee. Slechts 130 opvarenden konden worden gered.

In de haven brak grote paniek uit. De Britten zochten wanhopig naar de aanvaller maar dachten dat het een vliegtuig was geweest. Niemand dacht aan de mogelijkheid dat een U-boot de haven binnen kon varen. Prien besloot van de verwarring gebruik te maken en voer op volle kracht boven water weg. Dit keer moest hij het minder voorzichtig doen: de zon zou twee uur later opkomen, waardoor de Britten hem zouden zien. Prien wist net op tijd de haven uit te vluchten.

Na Scapa Flow

De vernietiging van de Royal Oak zou bekendstaan als een van de grootste vernederingen uit de Britse krijgsgeschiedenis. Hun grootste en belangrijkste oorlogsschip was in hun eigen thuishaven vernietigd.

Bij terugkomst in Duitsland werd Prien als een held ontvangen. Hitler gaf hem persoonlijk het Ridderkruis voor zijn moed. Prien werd een ster in talloze propagandacampagnes. Er werd een film over hem gemaakt en hij was een idool voor iedere jonge matroos. Prien schreef een autobiografie genaamd Mijn Weg naar Scapa Flow. Dit werk wordt gezien als een van de belangrijkste Duitse propagandaboeken ooit. Prien kreeg de bijnaam De Stier van Scapa Flow.

Drie andere onderzeebootkapiteins probeerden later ook Scapa Flow binnen te komen; bij alle drie liep het fataal af voor henzelf. De Britten hadden de verdediging van hun thuisbasis dan ook aanzienlijk verbeterd. Deze Britse nederlaag had grote invloed op de Britse oorlogvoering ter zee. De Britten gingen massaal jacht maken op onderzeeboten, wat zou uitlopen op de Slag om de Atlantische Oceaan.

Priens verdere carrière

Gunther Prien zou na Scapa Flow nog 30 andere schepen tot zinken brengen. In december 1939 zag hij een groot konvooi met Britse vrachtschepen varen. Prien had te weinig torpedo's om het konvooi aan te vallen en besloot versterking van vier andere U-boten te vragen. Twee dagen lang bleef Prien het konvooi achtervolgen totdat de andere vier aangekomen waren. Toen het avond was besloten de vijf onderzeeboten het konvooi aan te vallen. Het complete konvooi werd vernietigd terwijl geen van vijf U-boten verlies leed. Deze actie was het eerste voorbeeld van de zogeheten Wolfsrudel-tactiek. Prien zelf bracht hierbij vier vrachtschepen tot zinken.

In april 1940 bracht Prien drie schepen tot zinken. Toen hij met slechts één torpedo terug naar Duitsland keerde zag hij een Brits konvooi varen. Prien kon geen versterking vragen omdat er geen andere U-boten aanwezig waren. Prien kon niet aanvallen omdat hij slechts één torpedo had. De enige mogelijkheid waren Duitse bommenwerpers die over zee vlogen maar te ver verwijderd waren om het konvooi te zien. Prien besloot de laatste torpedo af te schieten op de olietanker die met het konvooi meevoer. De olietanker vloog in brand, waardoor er een grote rookpluim ontstond. Deze rook was wel zichtbaar voor de bommenwerpers en de rook verraadde de ligging van het konvooi. Terwijl Prien veilig onder water zat, werd het hele konvooi door de vliegtuigen uitgedund. Toen Prien zes uur later boven water kwam, was het hele konvooi tot zinken gebracht. Prien redde kort daarna nog het leven van vijf piloten van een neergeschoten bommenwerper.

In augustus kwam Prien in opspraak toen hij voor de westkust van Schotland het vrachtschip SS Arandora Star tot zinken bracht. In het ruim bleken 700 Duitse krijgsgevangenen te zitten die naar een gevangenis op het eiland Man werden gebracht. Alle 700 Duitsers kwamen om het leven. Prien werd echter vrijgesproken omdat hij niets wist van hun aanwezigheid in het schip.

De ondergang

Prien was zo succesvol dat de Duitse marineleiding niet meer wilde dat hij ging varen: de dood van Duitslands meest populaire zeeman zou gigantische morele gevolgen hebben voor de propaganda. Prien besloot te stoppen met zijn zeevaartcarrière. In plaats daarvan ging hij lesgeven aan toekomstige U-boot kapiteins. Alvorens te stoppen koos Prien ervoor om nog eenmalig een reis te gaan maken. Uitgerekend op die reis werd zijn schip tot zinken gebracht.

Op 7 maart 1941 viel Prien ten westen van Ierland een Brits konvooi aan waarbij een verkeerd afgestelde torpedo vlak bij zijn eigen schip ontplofte. De torpedo verraadde Priens locatie en de torpedobootjager HMS Wolverine gooide een tapijt dieptebommen boven de U-47. Prien en zijn voltallige bemanning kwamen om het leven toen de U-47 geraakt werd door een van deze dieptebommen en explodeerde. Hedendaagse inzichten spreken dit weer tegen omdat de Wolverine in feite de U-boot van Eckermann aanviel, die na averij het toneel moest verlaten. Prien zou dan geraakt kunnen zijn door een van zijn eigen rondcirkelende torpedo's.

Hitler vreesde een grote onrust onder de bevolking, daarom werd besloten de dood van Prien geheim te houden. Maar de Britten wierpen met een vliegtuig folders uit waarop stond dat Prien was gedood. Zodoende kwam de Duitse bevolking het toch te weten.

HMS Wolverine bracht U-47 tot zinken.

Successen

  • 30 schepen tot zinken gebracht met een totaal van 162.769 BRT
  • 1 oorlogsschip tot zinken gebracht met een totaal van 29.150 ton
  • 8 schepen beschadigd met een totaal van 62.751 BRT
Datum U-boot Naam van het schip Nationaliteit Tonnage Lot
5 september 1939 U-47 SS Bosnia Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 2.407 Gezonken
6 september 1939 U-47 SS Rio Claro Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 4.086 Gezonken
7 september 1939 U-47 SS Gartavon Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 1.777 Gezonken
14 oktober 1939 U-47 HMS Royal Oak Royal Navy 29.150 Gezonken
28 november 1939 U-47 HMS Norfolk Royal Navy 10.035 Beschadigd
5 december 1939 U-47 SS Novasota Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 8.795 Gezonken
6 december 1939 U-47 MV Britta Vlag van Noorwegen Noorwegen 6.214 Gezonken
7 december 1939 U-47 MV Tajandoen Nederland 8.159 Gezonken
25 maart 1940 U-47 SS Britta Denemarken 1.146 Gezonken
14 juni 1940 U-47 SS Balmoralwood Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 5.834 Gezonken
21 juni 1940 U-47 SS San Fernando Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 13.056 Gezonken
24 juni 1940 U-47 SS Cathrine Panama 1.885 Gezonken
27 juni 1940 U-47 SS Lenda Noorwegen 4.005 Gezonken
27 juni 1940 U-47 SS Leticia Nederland 2.580 Gezonken
29 juni 1940 U-47 SS Rijk Toucan Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 4.421 Gezonken
30 juni 1940 U-47 SS Georgios Kyriakides Vlag van Griekenland Griekenland 4.201 Gezonken
2 juli 1940 U-47 SS Arandora Star Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 15.501 Gezonken
2 september 1940 U-47 SS Ville de Mons Vlag van België België 7.463 Gezonken
4 september 1940 U-47 SS Titan Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 9.035 Gezonken
7 september 1940 U-47 SS Neptunian Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 5.155 Gezonken
7 september 1940 U-47 SS José de Larrinaga Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 5.303 Gezonken
7 september 1940 U-47 SS Gro Vlag van Noorwegen Noorwegen 4.211 Gezonken
9 september 1940 U-47 SS Posseidon Vlag van Griekenland Griekenland 3.840 Gezonken
21 september 1940 U-47 SS Elmbank Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 5.156 Beschadigd
19 oktober 1940 U-47 SM Uganda Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 4.966 Gezonken
19 oktober 1940 U-47 MV Shirak Vlag van België België 6.023 Beschadigd
19 oktober 1940 U-47 SS Wandby Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 4.947 Gezonken
20 oktober 1940 U-47 SS La Estancia Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 5.185 Gezonken
20 oktober 1940 U-47 SS Whitford Point Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 5.026 Gezonken
20 oktober 1940 U-47 MV Athelmonarch Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 8.995 Beschadigd
8 november 1940 U-47 MV Gonçalo Velho Portugal 8.995 Beschadigd
2 december 1940 U-47 SS Ville d'Arlon Vlag van België België 7.555 Gezonken
2 december 1940 U-47 MV Conch Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 8.376 Beschadigd
2 december 1940 U-47 MV Dunsley Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 8.376 Beschadigd
26 februari 1941 U-47 SS Kasongo Vlag van België België 5.254 Gezonken
26 februari 1941 U-47 MV Diala Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 8.106 Beschadigd
26 februari 1941 U-47 MV Rydboholm Zweden 3.197 Gezonken
26 februari 1941 U-47 MV Borgland Vlag van Noorwegen Noorwegen 3.636 Gezonken
28 februari 1941 U-47 SS Holmlea Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 4.233 Gezonken
7 maart 1941 U-47 MV Terje Viken Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 8.106 Beschadigd

Militaire loopbaan

Decoraties

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Günther_Prien&oldid=56074978"