Hemelgod

De Keltische hemelgod Taranis met zonnewiel en bliksem, 14 cm hoog, brons, Gallo-Romeinse tijd

Hemelgod is een godheid die macht wordt toegedicht over de hemel en in veel polytheïstische en monotheïstische godsdiensten voorkomt.

De hemelgoden, die zowel mannelijk als vrouwelijk zijn, worden soms onderscheiden van de sterrengoden, zoals deze aan de nachtelijke hemel verschijnen. Zij zijn allen goden van een bovenwereld, tegenover die van een benedenwereld: de aarde, de onderwereld (de zogenaamde chtonische godheden) of de zee. In de mythen van het Oude Griekenland heersen bijvoorbeeld Zeus en Hera over de hemel, terwijl Hades en Persephone over de onderwereld regeren. Poseidon heeft de macht over de zee.

Er bestaat vaak een mannelijke hemelgod, die de koning van de goden wordt genoemd. Hij is de patriarch van het pantheon. Hij is de 'hemelvader'. De belangrijkste hemelgodin is vaak de koningin van de hemel.

Proto-Indo-Europees

• Dyeus, belangrijkste hemelvader

Oude Nabije Oosten

Egyptische scheppergod Amon (reliëf, vijftiende eeuw v.Chr.).

Egyptisch

• Amun, scheppergod en god van de wind
• Anhur, buitenlandse oorlogsgod die aan Shu werd gelijkgesteld
• Hathor, godin van liefde, schoonheid en muziek
• Horus, god van de zon, de hemel, koningen en de oorlog
• Mehet-Weret, hemelgodin
• Nut, hemelgodin
• Shu, wind- en luchtgod

Sumerisch

• An, hemelgodin
• Anshar, hemelgod
• Anu, koning van de goden, verbonden aan de lucht, de hemel en de sterren
• Beelshaman, hemelgod
• Enlil, god van de adem en de wind

Semitisch

• Hadad
• El
• Baalshamin, heer van de hemelen
• Yahweh, Känitische (Moabitische) storm- of weergod, al vroeg geïdentificeerd met de Ugaritische El en Jebusitische Sedeq

Hurritisch

• Hepit, hemelgodin
• Teshub, hemel- en stormgod

Europees

Griekse god Zeus met bliksemschichten.

Keltisch

• Latobius, hemel- en berggod
• Taranis, hemel- en dondergod
• Brigid, godin van weer, haard, water, poëzie en ambachten

Germaans

• Teiwaz, hemelgod
• Punraz, dondergod
• Sowilo, zonnegod
• Meno, maangod
• Thor, dondergod

Grieks

• Aether, oergod van de bovenlucht
• Iris, regenbooggodin en goddelijke boodschapper
• Uranus, oergod van de hemel
• Zeus, koning van de goden, heer van de berg Olympus, god van hemel, (on)weer, wet, orde en lot
• Hera, hemelgodin en echtgenote van Zeus

Romeins

• Caelus, personificatie van de hemel,
• Jupiter, hemelkoning en god van de hemel en het weer
• Juno, hemelgodin en echtgenote van Jupiter

Slavisch

• Stribog, god van winden, hemel en lucht
• Triglav, drievoudige god wiens hoofden hemel, aarde en onderwereld vertegenwoordigen

Thracisch

• Sabazios, hemelvader

Etruskisch

• Ani, hemelgod
• Tinia, hemelgod

Oeral-Altaïsch

Fins

• Ilmarinen, goddelijke smid, hemelschepper
• Ilmatar, maagdelijke geest van de lucht
• Ukko, hoofdgod van hemel, weer, donder en oogst

Sami

• Horagalles, hemelgod, god van (on)weer, regenboog, oceanen, meren, menselijk leven en gezondheid
• Mano, maangodin

Turko-Mongools

• Tengri, hemelgod
• Bai-Ulgan
• Kayra

Udmurt

• Inmar, hemelgod

Indiaas

• Aditi, hemelmoeder van de goden
• Aditya's, hemelgoden geboren uit Aditi
• Dyaus Pita, hemelvader
• Indra, koning van de goden, stormgod
• Saranyu, godin van de wolken
• Ushas, godin van de dageraad
• Ratri, godin van de nacht

Oost-Aziatisch

V.l.n.r. Japanse goden Izanami en Izanagi.

Chinees

• 24 hemelse keizers
• 28 hemelse keizers
• 32 hemelse keizers
• 64 hemelse keizers

Japans

• Izanagi, wereldschepper en hemelvader
• Marici, hemelgodin

Amerikaans

Incagod Viracocha.

Inuit

• Anguta, hemelvader en zielebegeleider
• Ataksak, hemelgodin
• Negafook, weergod
• Torngarsuk, hemelgod

Taino

• Yaya, hoogste geest

Uto-Azteeks

• Cipactonal, god van de dag
• Oxomoco, godin van de nacht
• Coyolxauhqui, maangodin
• Meztli, maangodin
• Tonatiuh, zonnegod

Inca's

• Viracocha, hemelgod

Maya's

• Cabaguil, hemelgod
• Hunab Ku, hemelvader
• Tzacol, hemel- en scheppergod

Afrikaans, onder de Sahara

• Achaman, Guanche hemel- en scheppergod
• Achuhucanac, Guanche regengod
• Badessy, hemelgod
• Denka, Dinka hemel-, regen- en vruchtbaarheidsgod
• Khouvoum, hoogste scheppergod en hemelvader van de Mbuti Pygmeeën
• Mulungu, Nyamwezi schepper- en hemelgod
• Numakulla, een stel schepper- en hemelgoden
• Olorun, hoogste god, hemelgod
• Shango, Yoruba hemelvader en dondergod
• Umvelinqang, Zoeloe hemelgod
• Utixo, Khoikhoi hemelgod
• Xamaba, schepper- en hemelgod van de Heikum van Zuid Afrika

Oceanisch

Afbeelding van de Australische god Baiame (met uitgestrekte armen).

Australisch

• Altjira, Arrerute schepper- en hemelgod
• Baiame, Zuidoost-Australische schepper- en hemelgod
• Binbeal, regenbooggod
• Bunjil, Kulin schepper- en hemelgod

Maori

• Ao, licht- en hemelgod
• Ranginui, hemelvader
• Tana-Rore
• Tawhirimatea, weer- en stormgod
• Venuku, regenbooggod

Eilanden in de Grote Oceaan

• Abeguwo, Melanesische hemelgodin
• Atua I Kafika, hoogste hemelgod van Polynesië
• Ira, Polynesische hemelgodin
• Laufakana'a, Tongan schepper en hemelgod
• Tangaloa, Tongan hemelgod