Kalktuf

Kalktuf is een poreus sedimentair gesteente gerelateerd aan kalksteen, dat ontstaat door neerslag van kalk in koel water dat oververzadigd is met kalk, zoals calciumwaterstofcarbonaat.

Kalktuf kan het beste ontstaan in voedselarm, neutraal tot basisch water, dat niet te snel via een bron (een kalktufbron) wordt aangevoerd, zoals in grotten of bij watervalletjes. Kalktuf vormt als het ontstaat een dunne korst op de grond waar het water op verdampt. In de loop der tijd kan deze korst steeds dikker worden tot er zelfs een ophoping of kolom van kalktuf kan ontstaan. Dat laatste verschijnsel wordt vooral met zoutmeren geassocieerd.

In Nederland komen kalktufafzettingen onder andere voor in Limburg, zoals bij Ulestraten (Catharinabron). In België vindt men ze bij Tongeren, Sint-Martens-Voeren en vooral in de Condroz (in de bedding van de Hoyoux) en in Belgisch Lotharingen. De kerk van Chassepierre is gebouwd op een massieve kalktufafzetting. Verder komt het voor in de Duitse Eifel, Pyramid Lake in Nevada, Mono Lake in Californië, in de kalksteengebieden van Ethiopië en langs de kust van West-Australië.

Kalktuf dient niet te worden verward met tufsteen. Travertijn is een harde variant van kalktuf.^[1] Dit wordt onder andere als bouwmateriaal gebruikt.

Kalktufafzettingen vormen een belangrijk leefgebied voor diverse organismen, zoals mossoorten en diatomeeën.

Verspreiding[bewerken | brontekst bewerken]

In België[bewerken | brontekst bewerken]

Haspengouw[bewerken | brontekst bewerken]

Vallei van de Jeker^[2]
Vivier de Vivegnis^[3], waarschijnlijk gevoed door het drainagesysteem van koolmijnen^[4]
Bronnen van de Rida in Vottem
Benedenloop van de Légia (nu onder de Place Saint-Lambert in Luik)^[5]
Hollogne-aux-Pierres^[6]
Hoegaarden^[2]
Edingen^[2]
Vochtig Haspengouw (Lid van Alden Biesen)^[2]

Land van Herve[bewerken | brontekst bewerken]

Condroz[bewerken | brontekst bewerken]

De Hoyoux

Belgisch Lotharingen[bewerken | brontekst bewerken]

Chassepierre
Vele andere kalktufgebieden

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Tufa op Wikimedia Commons.

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Tufa op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Kalktuf op eifelnatur.de

↑ Geologie Limburg. Gearchiveerd op 18 november 2022.
↑ ^a ^b ^c ^d Informatie bezorgd door M Roland Dreesen, Institut Royal belge des Sciences Naturelles
↑ La biodiversité en Wallonie - 3215 - Etang de Vivegnis et Thier de l'Abbaye
↑ [1]. Gearchiveerd op 17 januari 2022.
↑ Lohest, M., 1908. Les fouilles de la place St-Lambert au point de vue géologique. Annales Soc. Géol. Belg., 35: 61-64.
↑ "Au S et près de Hollogne-aux-Pierres, on voit une masse de tuf de 6 mètres environ de hauteur, en tout semblable à celui du Hoyoux." Dumont, A.H., 1832. Mémoire. La constitution géologique de la province de Liège; p. 332^{[dode link]}
↑ La biodiversité en Wallonie - 376 - Vallée du ruisseau de Bolland. Gearchiveerd op 12 augustus 2023.
↑ Dossier de protection : Altenbroek, vallée de la Voer et environs aux Fourons (Fouron-le-Comte et Fouron-Saint-Martin) – site historico-culturel. Gearchiveerd op 20 juli 2020.

[1] Geologie Limburg. Gearchiveerd op 18 november 2022.

[dreesen-2] Informatie bezorgd door M Roland Dreesen, Institut Royal belge des Sciences Naturelles

[3] La biodiversité en Wallonie - 3215 - Etang de Vivegnis et Thier de l'Abbaye

[4] [1]. Gearchiveerd op 17 januari 2022.

[5] Lohest, M., 1908. Les fouilles de la place St-Lambert au point de vue géologique. Annales Soc. Géol. Belg., 35: 61-64.

[6] "Au S et près de Hollogne-aux-Pierres, on voit une masse de tuf de 6 mètres environ de hauteur, en tout semblable à celui du Hoyoux." Dumont, A.H., 1832. Mémoire. La constitution géologique de la province de Liège; p. 332^{[dode link]}

[7] La biodiversité en Wallonie - 376 - Vallée du ruisseau de Bolland. Gearchiveerd op 12 augustus 2023.

[8] Dossier de protection : Altenbroek, vallée de la Voer et environs aux Fourons (Fouron-le-Comte et Fouron-Saint-Martin) – site historico-culturel. Gearchiveerd op 20 juli 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]