Lantaarn

Dit artikel gaat over de lantaarn als lichtbron, zie Lantaarn (bouwkunde) voor het artikel over een opengewerkte bekroning van een grote koepel of een toren

Een lantaarn of lantaren^[1] is een hulpmiddel om een beperkt of groter gebied van licht te kunnen voorzien. Van oudsher is een lantaarn een constructie van glas en metaal of hout, zodat wind en regen geen vat op de lichtbron hebben.

Variatie[bewerken | brontekst bewerken]

Een lantaarn kan als lichtbron een kaars of een olielampje bevatten, een gasvlam (met of zonder gloeikousje), of een elektrische lamp. Lantaarns worden gemaakt van verschillende materialen, zoals metaal, steen, papier, hout of porselein.

Zaklantaarns[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn kleine lantaarns, die bijvoorbeeld als zaklantaarn (ook wel zaklamp) gebruikt kunnen worden. Deze werken meestal op batterijen. Een bijzondere vorm van zaklantaarn is de zogenaamde knijpkat, omdat deze niet met batterijen werkt, maar de eigen elektrische spanning opwekt wanneer er in wordt geknepen.

Straatlantaarns[bewerken | brontekst bewerken]

Een lantaarn bedoeld voor straatverlichting wordt een straatlantaarn genoemd. Een straatlantaarn bestaat uit een lantaarnpaal en ter bescherming een armatuur met lichtbron.

Azië[bewerken | brontekst bewerken]

Veel traditionele Japanse en Chinese lantaarns (lampions) zijn gemaakt van papier en bamboe, en kunnen soms worden opgevouwen. Ze worden wel gebruikt bij feesten of als reclame onder dakranden van gebouwen. Ook van metaal gemaakte hangende lantaarns (tsuri-dōrō) worden gebruikt.

Daarnaast zijn traditionele Japanse lantaarns vaak gemaakt van duurzaam materiaal als steen (ishi-dōrō) of metaal en zijn geplaatst bij heiligdommen, graven, tempels en theehuizen, in parken en bij belangrijke huizen, en soms als lichtbaken bij havens. Koreaanse stenen lantaarns zijn traditionele, stenen lantaarns. Zij staan gewoonlijk op tempelterreinen en bij graven.

Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

metalen lantaarns
Zaklantaarn
Amsterdamse kroonlantaarn op de Westermarkt.
Tsurigata tōrō, Japanse hangende metalen lantaarn
Lantaarn met kaars in de sneeuw

stenen lantaarns
Lage staande Japanse lantaarn (Yukimi-dōrō) bij water
Japanse stenen platformlantaarn (ishi-dōrō) in Japanse tuin in de San Francisco Botanical Garden
Naksansa. Koreaanse stenen lantaarn met dragende leeuwen
Lantaarn met olifanten bij hoofdtempel van het Koreaanse Zen-boeddhisme.