Lonchodectidae
| Lonchodectidae Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg- tot Laat-Krijt | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Familie | |||||||||||
| Lonchodectidae Hooley, 1914 | |||||||||||
| |||||||||||
De Lonchodectidae zijn een groep pterosauriërs die behoort tot de Pterodactyloidea.
Naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]
De Lonchodectidae werd voor het eerst benoemd in 1914 door de natuurvorser Reginald Walter Hooley alleen voor de soorten van Lonchodectes. Het begrip was daarmee overbodig en werd weinig gebruikt.
Op het eind van de twintigste eeuw kwam de Britse paleontoloog David Unwin tot de conclusie dat een aantal pterosauriërsoorten dat tot dan toe tot de Ornithocheiridae gerekend was — of zelfs bij Ornithocheirus zelf ondergebracht — in feite een aparte groep vormde die een heel andere positie in de stamboom innam. Om hun aparte plaats te beklemtonen deed hij het in onbruik geraakte geslacht Lonchodectes herleven, wees daar die soorten aan toen, maar definieerde in 2000 meteen ook een nieuwe klade voor ze, de Lonchodectidae: de groep bestaande uit de laatste gemeenschappelijke voorouder van Lonchodectes giganteus en Lonchodectes machaerorhynchus; en al zijn afstammelingen.
Alle soorten die volgens Unwin Lonchodectidae zijn, behoren ook weer tot het geslacht Lonchodectes zelf. De reden voor de aparte naam met een uitgang die traditioneel voor een familie wordt gebruikt en dus een hoger taxon suggereert, is dat Unwin het groepskarakter meer naar voren wilde brengen, zowel als voorbereiding voor een mogelijke splijting van het geslacht, als om het belang aan te geven van zijn zoektocht naar hun ware verwantschappen. In 2000 dacht Unwin nog dat de Lonchodectidae zich in de Ctenochasmatoidea bevonden; in 2003 gaf hij al aan daar aan te twijfelen en in 2005 bracht hij ze onder bij de Azhdarchoidea.
Typisch voor de Lonchodectidae is dat ze sterk ontwikkelde tandkassen hebben met een opstaand randje en een onderaan samengesnoerde tandkroon, die geplaatst zijn in een speciale richel aan de kaakrand. Vooraan boven op de snuit hebben ze een hoge scherpe kam met een gelijkvormige tegenhanger onder de onderkaak.
De Lonchodectidae kwamen voor vanaf het Onder-Krijt (Valanginien, 140 miljoen jaar geleden) tot in het Opper-Krijt (Cenomanien, 94 miljoen jaar geleden).
Veel onderzoekers, vooral de Braziliaanse school rond Alexander Kellner, vinden Lonchodectidae geen bruikbare notie en brengen de soorten in verband met de Anhangueridae. Een taxonomische herziening door Braziliaanse onderzoekers van de pterosauriërs uit het Cambridge Greensand in 2013 beschouwde Lonchodectes als een nomen dubium en benoemde de nieuwe familie Lonchodraconidae voor de resterende soorten, die werden verplaatst naar het nieuwe geslacht Lonchodraco.
Yixianopterus, Unwindia, Prejanopterus en Serradraco worden ook wel als mogelijke lonchodectiden beschouwd. Een taxonomische herziening van Lonchodectidae door de Russische paleontoloog Alexander Averianov in 2020 beperkte de clade tot Ikrandraco, Lonchodectes en Lonchodraco, waardoor de Lonchodraconidae synoniem werden met de Lonchodectidae.
Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]
Het onderstaande cladogram is een topologie die in 2018 door Longrich en collega's is gevonden. In hun analyse plaatsten ze de Lonchodectidae als het zustertaxon van de Boreopteridae, maar ook binnen de meer inclusieve groep Ornithocheiromorpha.
| Ornithocheiromorpha |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Andere studies, waaronder Pêgas et alii (2019) en Holgado & Pêgas (2020), hebben echter alleen Ikrandraco en Lonchodraco in deze groep opgenomen en gebruiken daarom in plaats daarvan de naam Lonchodraconidae.
Paleobiologie[bewerken | brontekst bewerken]
Levenswijze[bewerken | brontekst bewerken]
Postcraniaal materiaal dat lijkt op dat van azhdarchoïden werd eerder toegewezen aan Lonchodectes; dit materiaal werd later echter toegewezen naar de azhdarchoïde Ornithostoma. Er wordt verondersteld dat Ikrandraco piscivoor was, hoewel dit niet volledig bevestigd is. Lonchodraco had sensoropeningen in de snuit die lijken op die van moderne vogels die op de tast voedsel zoeken; ondanks zijn grote omvang en brede kaakuiteinden, is geopperd dat hij op dezelfde manier voedsel op de grond of in het water verzamelde, zoals vis of insecten.
Bronnen, noten en/of referenties
|