Lucas Derks

Lucas Derks (Oosterbeek, 19 november 1950) is een Nederlands sociaal psycholoog en beeldend kunstenaar. Derks is bekend als auteur en trainer op het gebied van NLP in Nederland en erbuiten.

Artistieke achtergrond

Derks rondde de grafische school succesvol af in 1968 en ging vervolgens naar de Kunstacademie, waar hij zijn diploma behaalde in de beeldende kunst in 1973. Hierna gaat hij eerst aan het werk als kunstdocent van 1973 tot 1976 in schilderen en tekenen in de Werkschuit in Zeist. In 1980 en 1983 hield hij schilderijexposities van eigen werk. In zijn latere loopbaan als trainer is zijn creatieve achtergrond nog steeds te zien aan bijvoorbeeld zijn overheadsheets.

Tussen 1980 en 1986 was hij onderzoeker naar bezoekersgedrag in het Van Gogh Museum en Rijksmuseum in Amsterdam, het Centraal Museum in Utrecht, het Maritiem Museum in Rotterdam.

Tijdens zijn studie was Derks actief in bergsport en hardlopen en was hij gedurende 6 maanden in Afrika.

Sociale psychologie en NLP

Na zijn korte loopbaan in de kunstwereld begon Lucas Derks in 1976 aan zijn studie sociale psychologie die hij in 1982 afsloot met een doctoraal in pragmatisme.

Op het terrein van pragmatische methodologie schreef hij een paar jaar later twee boeken: The Feedforward Conception of Consciousness samen met R. Goldblatt in 1985 en Psychotherapie. Een Kwestie van Wennen in 1986.

Al tijdens zijn studie in maart 1977 kwam hij in contact met NLP. Begin jaren 1980 bracht hem dit naar de Verenigde Staten, waar hij in 1983 zijn Practitioner NLP Opleiding behaalde. Zijn Master NLP Opleiding deed hij vervolgens in 1985 in Nijmegen.

De persoonlijke identiteit wordt door Derks als structuur in de Mentale Ruimte gezien. Daarbij staat het kinesthetische zelf (ik gevoel) centraal, en is meestal in het lichaam gelocaliseerd. Verbonden met dit gevoel zijn zelfbeelden, die gekoppeld zijn aan contexten. Wanneer de persoon een bepaalde context betreedt, komt het daarvoor relevante zelfbeeld recht voor de persoon in de ruimte te staan. Dit beeld laat de persoon weten wie zij/hij in deze context is. In de zin van wat diens rol en positie tussen de anderen is. Zowel het ik-gevoel als de zelfbeelden zijn subliminale activiteiten, waarschijnlijk van de rechter hersenhelft. Hoe zwak ze ook waar te nemen zijn, deze gevoelens en beelden bepalen op de achtergrond de persoonlijke identiteit en reguleren ook de mate van zelfbewustzijn door waar en hoe groot ze in de mentale ruimte verschijnen.

Derks werkt als therapeut in de NLP vanaf 1982 en als trainer vanaf 1986 bij SETH en SON Opleidingen en vanaf 1988 ook voor het IEP en trainde inmiddels in tientallen andere landen. Hij traint coaches, mediators, onderhandelaars, managers, psychotherapeuten en verschillende andere beroepsgroepen.

Na zijn literaire debuut uit 1992 verscheen in 2009 zijn nieuwe roman Innerlijk Zonnestelsel, waarin Lucas Derks zijn sociaal panorama denkbeeldig verplaatste naar een periode van 18.000 jaar geleden.

het Sociaal Panorama

Vanaf 1993 ontwikkelde Derks verschillende nieuwe methoden die de sociale psychologie weer terugbrachten in zijn werk. In Sociale Denkpatronen (inmiddels in meerdere talen vertaald) beschrijft en analyseert hij hoe de subjectieve sociale ervaring, binnen familie, teams en relaties ruimtelijk georganiseerd is in ons bewustzijn. Die ruimtelijke manier van bekijken, behoorlijk revolutionair in de psychotherapie, was zeer succesvol. Derks noemde dit het Sociaal Panorama en verwierf er een steeds groeiende internationale bekendheid mee. Hij werd, en wordt, internationaal gevraagd om workshops en cursussen te geven over het Sociale Panorama, waaronder de opleiding totSociaal Panorama Consulent.

Het Sociaal Panorama is door Derks ontwikkeld uit die gedeelten van NLP waarin ruimte een belangrijke rol speelt. Zoals gezegd, wordt in deze methode gewerkt met de plaats die onze voorstellingen van mensen in onze mentale ruimte hebben. Onder de juiste begeleiding kan iemand in een zodanige bewustzijnstoestand komen, droom- of trance-achtig, dat hij voelt of ziet, zoals in een droom of fantasie, waar een bekende persoon in zijn mentale ruimte is. Een moeder kan b.v. haar overleden zoontje schuin linksboven zien op zo’n 3 meter afstand, en haar dochtertje dichtbij rechts van haar. Of zij kan voelen dat het kindje daar is, maar het niet of heel vaag zien.

Mental Space Psychology (MSP)

De talloze uitstekende ervaringen van het werken vanuit het paradigma van het sociale panorama nodigden uit tot een verder ontwikkelen ervan, wat Derks bracht tot wat hij het paradigma van Mental Space Psychology (MSP) is gaan noemen. De aanpak van mentale problemen zoals die in het Sociaal Panorama al gebeurde spitst zich nu op geheel natuurlijke wijze als Mental Space Psychology steeds meer toe op alle mogelijke psychische problematiek. Dat kan ook niet anders, aangezien alle geestelijke processen ruimtelijk georganiseerd zijn.

In het voetspoor van de internationale verbreiding van het Sociaal Panorama heeft Mental Space Psychology al meer dan 20 landen bereikt.

Een recent hoogtepunt was het Congres in april 2021, via ZOOM, vanwege Corona, maar daarom niet minder levendig. De vele internationale deelnemers konden lezingen en bijwonen en deelnemen aan workshops van internationale grootheden (waaronder professor Barbara Tversky) op het gebied van MSP of verwante gebieden.

Bibliografie

• Beenhakker, C., (2016). Black Matter; Depressie en mentale ruimte. Een experimentele pilotstudie naar de psychologische methodiek ‘Depression in Awareness Space’ als behandelmethode voor depressie in een therapeutische context. Eindscriptie HBO Bachelor Toegepaste Psychologie
• Beenhakker, C. & Manea, A. I., (2017). Dark matter: mental space and depression – a pilot investigation of an experimental psychotherapeutic method based on mental space psychology to reduce the distress of moderate depression. Journal of Experiential             Psychotherapy, 20, 21 – 26.
• Chilton, P. (2014) Language, Space and Mind. The Conceptual Geometry of Linguistic Meaning. Cambridge University Press

• Derks, L. (1984), Geheime Psychologie. Een theoretische basis voor de therapiemethode van Bandler en Grinder, William James Foundation, Amsterdam
• Derks, L. & Goldblatt, R. (1985), The Feedforward Conception of Consciousness. A Bridge between Therapeutic Practice and Experimental Psychology, The William James Foundation, Amsterdam
• Derks ,L. (1986), Creativiteitsmanagement, een praktische handleiding voor het begeleiden van creatief werk
• Derks, L. (1989), Psychotherapie. Een kwestie van wennen, William James Foundation, Amsterdam, ISBN 9072907019
• Derks, L.,& Sinclair, J.D. (1990), Racing the Turbo Brain, William James Foundation, Amsterdam
• Derks, L. & Hollander, J. & Meijer, A. (1990), Neuro-Linguïstisch Programmeren in Nederland, Servire, Utrecht
• Derks, L. (1992), De postume colleges van Herman Blaas, in Knipselscheer, Amsterdam
• Derks, L. (november 1995), 'Exploring the Social Panorama' In: NLP World, deel 2, nr. 3 28-42
• Derks, L. (november 1996), 'Teambuilding met het Sociaal Panorama', in Informatiebulletin NVNLP
• Derks, L. & Hollander, J. (juli 1996), Exploring the Spiritual Panorama, in NLP World, deel 3, nr. 2
• Derks, L. (februari 1997), 'Personifikaatio ihmisten keskeisessa kanssakaymisessa', in NLP Mielilehti, N:0, Finland
• Derks, L. (maart 1997), 'Family Systems in the Social Panorama', in NLP World, deel 4, nr. 1
• Derks, L. (1998), Gedachtenmonsters. Gesprekken over de beleving van bodemverontreiniging, Rapporten Geïntegreerd Bodemonderzoek, deel 18, Wageningen
• Derks, L. (1998), 'Families in the Social Panorama', in Anchorpiont, deel 12, nr. 2,
• Derks, L., & Hollander, J. (maart 1998), 'Systemic Voodoo', in Anchorpoint, deel 12, nr. 3, ISBN 1907388893
• Derks, L. (1998), De Levenlijn, Son IJsselgroep
• Derks, L., & Sinclair, J. D. (2000), 'Expanding the Neuro' in NLP World, deel 7, nr. 2
• Derks, L. (2000), 'De verkenning van het spirituele panorama', in Inzicht, nr. 5
• Derks, L. (augustus 2000)., 'Iedereen is voor een schone bodem', in Bodem, Tijdschrift voor duurzaam bodembeheer, nr. 4, Samson bv, Alphen aan den Rijn
• Derks, L. (1998), The Social Panorama Model: Social Psychology meets NLP Ook Duitse (2000), Poolse (2002), Finse (1999), Engelse en Franse vertalingen.
• Derks, L. & Hollander, J. (9e druk in 2005), Essenties van NLP. Sleutels tot persoonlijke verandering., Servire, Utrecht, ISBN 9021598213 (1996) Ook Russische vertaling
• Derks, L. (1999), Spoken in de kop; de sociaal panorama gids
• Derks, L., Sociale Denkpatronen; NLP en het veranderen van onbewust sociaal gedrag(2005), Servire, Utrecht, ISBN 9021537435 (2002), ook Engelse vertaling

• Derks, L.A.C., (2005). Social Panoramas; Changing the unconscious landscape with NLP and psychotherapy. Camarthen, Wales: Crown House Publishing.

• Derks(2009), L. Innerlijk Zonnestelsel, Uitgeverij Debutto: Leidschendam, ISBN 978-9490230104, de eerste Nederlandse paleopsychologische sciencefictionroman, waar de auteur veel van zijn ideeën over zijn sociaal panorama 'verpakt' in een avonturenroman, die 18.000 jaar geleden speelt.
• Derks, L. (2016), Clinical Experiments in Mental Space (dissertatie),

• Derks, L.A.C., Oetsch, W. O., & Walker, W., (2016). Relationships are Constructed from Generalized Unconscious Social Images Kept in Steady Locations in Mental Space. Journal of Experiential Psychotherapy, 19(1), March: 3-16.

• Derks, L. (2018)., Mental Space Psychology, Psychotherapeutic Evidence for a New Paradigm, Coppelaer BV, Nijmegen Dit is de handelsversie van Clinical Experiments in Mental Space.
• Derks, L. (2019), Mental Spatial Diagnosis, MSD-1, Society for Mental Space Psychology

• Derks, L., Masselink R., Beenhakker C., Heemskerk J., van Wijngaarden, D., Willimsig C. (2019), The treatment of depression in a mental spatial paradigm, SOMSP: Society for Mental Space Psychology. Dit is het verslag van hun onderzoek naar de effectiviteit van de behandeling van depressie in het Mental Space paradigma (MSP-D). De resultaten zullen ook gepubliceerd worden in een verzamelwerk, uitgegeven door de Guilford Press, over de klinische effectiviteit van NLP (deel 2)

• Fauconnier, G. (1994). Mental spaces: Aspects of meaning construction in natural language. Cambridge, England: Cambridge University Press.
• Gallese, V., (2015). Embodied simulation and the space around us: The perspective of cognitive neuroscience. Keynote at the ICSC Rome, september 9, 2015
• Gattis, M. (Ed.). (2003). Spatial schemas and abstract thought. Cambridge, MA: MIT Press.
• Graziano, M. S. A., (2018). The spaces between us. A story of neuroscience, evolution, and human nature. New York: Oxford University Press.
• Groh J.M. (2014) Making Space How the Brain Knows Where Things Are. Harvard: Harvard University Press.
• Heemskerk J., Onderzoek naar de effectiviteit van de behandeling van eetstoornissen in het Mental Space paradigma, Society for Mental Space Psychology (2019).
• Kahneman, D. (2011). Thinking fast and slow. New York, NY: Farrar, Straus and Giroux
• Kolk, van der, B., (2015). The Body Keeps the Score : Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma.
• Kosslyn, S. M., Shephard, J. M., & Thompson, W. L., (2007). Spatial processing during mental imagery: a neurofunctional theory. In F. Mast & L. Jäncke (Eds.), Spatial processing in navigation, imagery and perception (pp. 1 – 15). Berlin: Springer.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2008). Metaphors we live by. Chicago, IL: University of Chicago Press.
• Levinson, S. (2003). Space in language and cognition: explorations in cognitive diversity. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Mix, K. S., Smith, L.B. & Gasser, M., eds. (2009). The Spatial Foundation of Cognition and Language: Thinking Trough Space. Oxford University Press, Academic.
• Schubert, T. W., & Maass, A. (Eds.). (2011). Spatial dimensions of social thought. Berlin, Germany: Walter de Gruyter.
• Spivey, M., Richardson, D. & Zednik, C., (2010). Language is spatial, not special: using space for language and memory. In L. Smith, K. Mix & M. Gasser (Eds.), Spatial foundations of cognition and language (p. 16 – 40). Oxford: Oxford University Press.
• Thomas, M. & Tsai, C. I., (2011). Psychological distance and subjective experience: How distancing reduces the feeling of difficulty. Journal of Consumer Research, 39, 324 – 340
• Tversky, B., (1991). Spatial mental models. In: Bower, G.H. (ed.), The   Psychology of Learning and Motivation: Advances in Research and Theory 27. New York: Academic Press: 109-145.
• Tversky, B., (1997). Spatial constructions. In: Stein, N., Ornstein, Tversky, B. & Brainerd, C. (eds.). Memory for emotion and everyday events. Mahwah, N. J.: Erlbaum: 181-208.
• Tversky, B., (1999). Talking about space. Contemporary Psychology, 44: 39-40.
• Tversky, B., J. Heiser, L. P., & Daniel. M. P., (2009). Explanations in gesture, diagram, and word. In: Coventry, K.R., Tenbrink, T. & BatemanJ.A. (eds.). Spatial language and dialogue. Oxford: Oxford University Press: 119–131.
• Tversky, Barbara (2019). Mind in Motion: How Action Shapes Thought. Basic Books
• Seth, A. (2021) Being You: A New Science of Consciousness. Faber & Faber
• Walker, W. (2014). In L.A.C. Derks, W. Walker & W. O. Oetsch, Mental space psychology. On www.mentalspaceresearch.com

www.socialpanorama.com

www.somsp.com

Bronnen, noten en/of referenties