Overleg:Netspanning

  Kwaliteitsbeoordeling

• Reviews en/of Etalagenominaties

Een paar vragen

• Hoe heet de draad tussen een schakelaar en een wandcontactdoos? Mysha
  • Goede vraag. Het antwoord is: schakeldraad. Klinkt voor een kenner eigenlijk te logisch om te vermelden - Quistnix 9 feb 2005 10:24 (CET)
    • Dus het "Vanaf de lichtschakelaar gaat de fase over in de schakeldraad. Deze loopt door tot aan ... de lamp ... ." is te beperkt? Een schakeldraad is gewoon de geschakelde versie van de fase, waar die ook heen gaat? Mysha
  • Ja

• Waar dient het woord "Alamat" op de pagina voor? Mysha
  • Dit is een handelsnaam van Holec/Hazemeijer weetikveel hoe ze tegenwoordig heten voor hun automatische zekeringen. Of het nog op de pagina staat weet ik niet ;o) - Pudding

• Ik heb me ooit laten vertellen dat 50Hz voor de mens zo'n beetje de slechtste keus is die je maar kunt maken. (Waar) Past dat in dit artikel? Mysha
  • Goede opmerking. Het is inderdaad waar. Ons zenuwstelsel werkt met impulsen rond 50 Hz (als ik mij goed heb laten voorlichten), waardoor je de controle over je spieren verliest als je stroom door je lichaam krijgt. Quistnix 9 feb 2005 10:24 (CET)
    • Ah, zou dat hier in moeten, of in wisselspanning, of beide? Mysha
  • Voor zover ik ooit begrepen heb ligt het meer puur aan feit dat er relatief sterke stroomstootjes door je lichaam lopen wat door de spieren geïnterpreteerd wordt als 'commando samentrekken' frequentie speelt naar mijn weten geen (grote) rol. Bij stroom door je onderarm trekt je hand samen en als dat juist om de geleider heen is die de stroom levert (verwarmingsbuis onder spanning ofzo?) kom je niet meer los. Als de stroom langs je hart gaat (rechterhand aan fase, linkerhand aan aarde) trekt je hart spastisch samen en houdt ermee op. Als je de fase met een uitgestrekte vinger aantipt trekken alle spieren in het pad van fase naar aarde samen, waardoor je in dit geval jezelf spastisch van de fase weg trekt/springt. Het gevaar/schade/dood is dus sterk afhankelijk van het precieze pad dat de stroom door je lichaam neemt. Bij Holec deed ooit het verhaal de ronde van een medewerker die door een hek naar een 200kV (oid) trafo wees. Er sloeg een vonk/vlamboog over die zijn arm tussen uitgestoken vinger en de bovenarm die het geaarde hek raakte verkoolde, maar hij overleefde het wel. Mogelijk een broodje aap, maar het is theoretisch niet ondenkbaar, terwijl je aan een kleine 'kortsluiting' tussen linker en rechterhand wel makkelijk de pijp uit kunt gaan. - Pudding

(Apropos: frequentie zenuwstelsel - was daar niet ook wat mee zo rond de 3-10 Hz, waardoor stroboscopische lampen en computergames voor epileptische aanvallen kunnen zorgen?)

Amsterdam

Wisten jullie trouwens dat in Amsterdam vroeger(?) geen nuldraad was, maar twee fasedraden die in tegenfase waren? Misschien zijn ze ooit met een 110v-central begonnen, maar precies weet ik het niet. Mysha

Amsterdam had idd ooit een afwijkend systeem van de rest van Nederland, maar wat er precies allemaal anders was zou ik op moeten zoeken of navragen. - Pudding

Dit was niet alleen in Amsterdam zo. In Belgie is het nog steeds op veel plaatsen : een 130/230V net GJ_D (Gerrit Jan Dreijer) (overleg) 30 sep 2022 08:51 (CEST)

Verplicht?

"Om te controleren of er een lekstroom is (naar de aarde) is een Aardlekschakelaar verplicht."

• "Om te controleren of er een lekstroom is" suggereert een wenseliojkheid.
• "is een Aardlekschakelaar verplicht" suggereert een wettelijke verplichting.

Welke is het? (Aardlekschakelaar met een hoofdletter?) Mysha 15 mrt 2005 12:20 (CET)

• • Volgens mij is het gewoon aardlekschakelaar in onderkast.
  • Voorzover ik weet is een aardlek op gewone groepen bij nieuwe installaties verplicht (net als WCDs met randaarde overigens). Uitzondering is dacht ik mogelijk voor speciale wasmachinegroepen e.d. waar geen gewone WCDs aanzitten??
  • Het hoeft niet per se een lekstroom naar aarde te zijn - theoretisch kan het ook anders. Het ding meet alleen het verschil tussen stroomsterkte door fase en nul. - Pudding
  • Aardlekschakelaar is verplicht voor tot bewoning bestemde gebouwen indien een installatie wordt vernieuwd of bij een nieuwe installatie. Uitzonderingen zijn groepen die vast zijn aangesloten. Hier is dus geen wandcontactdoos afgemonteerd. [FKO] – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 83.163.79.85 (overleg · bijdragen)

veranderingen

heb wat veranderd

eerst kwh meter dan pas hoofdschakelaar eerst zekering dan groepschakelaar dan pas de installatie in paar zinnen nog veranderd.

Jaartallen

Wat ik node mis in dit artikel zijn jaartallen. Woorden als Tegenwoordig zeggen niet veel. Wanneer is die harmonisatie bijvoorbeeld begonnen en waar. Enzovoorts. - Aiko 25 dec 2007 18:42 (CET)

• Inderdaad, waar kunnen we vinden wanneer Nederland daadwerkelijk de lichtnetspanning verhoogde? <<Voor Nederland betekent dit dat de spanning de afgelopen jaren verhoogd is van nominaal 220 volt (±10%) naar 230 volt (+6%/-10%).>> &#151; Xiutwel (talk) 3 dec 2008 17:32 (CET)

127 volt

125 volt lichtnet: Den Haag 1936

Handige Harrie, ik ben blij met je verduidelijking van de Harmonisatie-sectie, waarin je beschrijft dat er tot in de jaren 60 ergens een 127/220 distributienet was met 127 volt op het stopcontact. Heb je er ook een referentie voor? Ik kon met google bijvoorbeeld geen bevestiging vinden dat er ooit gloeilampen voor 127 volt waren. Ik kende alleen de Amsterdamse situatie van een 127/220 distributienet met 220 volt op het stopcontact. Ceinturion 21 mei 2009 14:28 (CEST)

Toch een voorbeeld gevonden, zie illustratie hiernaast. Ceinturion 21 mei 2009 16:06 (CEST)

Ik herinner mij dat wij in Den Haag 127V hadden, tot ergens eind jaren '50 of begin jaren '60. Er kwam toen bij ons in de straat een rijdende werkplaats van het GEB (Gemeentelijk Energiebedrijf) dat kleine apparaten verving (zoals gloeilampen), grotere apparaten ombouwde en voor zover dat niet kon een transformator leverde (bijv. voor de ijskast). Rbakels (overleg) 19 jun 2017 11:45 (CEST)

Gevaarlijke kleurcodes

Er staat het volgende onder de kop "kleurcodes": Vieraderige kabels hebben vaak geen blauwe ader. Wanneer dit het geval is, wordt de grijze ader in de kabel als nuldraad gebruikt.

Dit kan en mag niet juist zijn.

1: 4 draden, 3-fasen 400V+N: Bruin, Grijs, Zwart, Blauw (N)

2: 4 draden, 3-fasen 400V+Pe: Bruin, Grijs, Zwart, Geel/Groen (Pe)

3: 3 draden, 3-fasen 400V: Bruin, Grijs, Zwart

4: 3 draden, 1-fase 400V+N+Pe: Bruin, Grijs, Zwart, Rood,... tesamen met een blauwe nulleider en een geel-groene Pe.

Geen enkele andere draad mag als N of Pe dienen!

Is dit in Nederland anders?

Zijn de wetten in de laatste maanden weer veranderd?

-BjornR 22 mei 2009 17:19 (CEST)

Beetje erg late reactie: Dit is veranderd per 1 januari 2004. En ja, vieraderige kabels hebben vaak geen blauwe ader meer. Zie deze pagina - Quistnix (overleg) 20 feb 2016 09:20 (CET)

500V of 1000V

Hallo Handige Harrie, Waarom wordt in dit artikel 500V bedoeld en niet het laagspanningsbereik voor wisselstroom 1000V? --Denkhenk 20 mrt 2010 13:25 (CET)

Altijd 3000 omwentelingen per minuut?

Is het waar dat generatoren altijd met 3000 omwentelingen pe rminuut draaien? Dat veronderstelt dat ze per fase maar één pool hebben. Dat kannatuurlijk wel, maar volgens mij klopt het niet. Bij 2 polen per fase kun je voor 50 Hz volstaan met 1500 t/min, bij 4 polen met 750 t/min, etc.

Ik heb ik in de USA ooit (1970) een waterkrachtcentrale bezichtigd, waar je de generator kon zien draaien. Die draaide echt behoorlijk langzaam. Doordat hij veel meer polen had, leverde hij toch 60 Hz.

3000 t/min lijkt me erg snel voor zo'n grote joekel van een generator in een centrale. Ik denk dat het ook om allerlei mechanische redenen veel beter is als hij veel langzamer draait. Helaas heb ik te weinig detailkennis van dit onderwerp om het zelf te veranderen.

HHahn (overleg) 24 mrt 2010 10:27 (CET)

Goeie vraag. Inderdaad draaien generatoren met 1 pool paar (noord-zuid) met een toerental van 3000 per minuut, men noemt dit turbo-generatoren. In Amerika, met 60 Hz, zelfs met 3600 toeren per minuut. Dat is inderdaad erg snel, en dat soort generatoren hebben een joekel van een rotor. De diameter van zo'n rotor is zeg maar 1 meter. De omtreksnelheid is aanzienlijk, en de wikkelingen moeten stevig bevestigd worden in de groeven om er niet uit te vliegen. In de fabriek worden dit soort rotoren uitgebreid getest bij hun nominale toerental en ook bij 110% van dat toerental om zeker te zijn dat ze in alle bedrijfstoestanden veilig werken. Zulke testen worden in een soort bunker uitgevoerd, want als er iets mis gaat betekent dat dat er heel wat staal met kracht in de rondte vliegt.

Generatoren worden ook gemaakt met meerdere poolparen, en het toerental daalt dan navenant, want de frekwentie van de statorspanning moet natuurlijk gewoon de 50 of 60 Hertz van het elektriciteitsnet zijn. Alleen bij windmolens komt het wel voor dat een gelijkstroomgenerator wordt gebruikt, in combinatie met een omvormer om 50 Hertz te maken. Bij waterkrachtcentrales, waarbij de turbine een relatief laag toerental heeft, kom je inderdaad uit op langzaam draaiende generatoren met een groot aantal poolparen, in de tientallen. De afmeting van dit soort generatoren is ook aanzienlijk, in de orde van tientallen meters doorsnede. De vermogens van dit soort langzaam lopende generatoren is niet zo groot als turbo generatoren, in de orde van bijv. 100 megawatt versus 1800 MW. Dit heeft te maken met schaalwetten. Bij race auto's zie je ook kleine motoren met zeer hoge toerentallen en vermogens.

Overigens is de relatie tussen aantal poolparen en toerental gelijk voor generatoren en motoren. Inderdaad zie je vaak kleine en middelgrote elektromotoren met 2 of 4 poolparen en toerentallen van 1500 of 750 per minuut. Dit heeft er ook mee te maken dat aan dit soort toerentallen doorgaans meer behoefte is dan aan 3000 t/min. Je ziet ook vaak tandwielkasten om het toerental van een elektromotor verder te verlagen, of dat van een windmolengenerator te verhogen. Dus om die onderhoudsgevoelige tandwielkast goedkoper te maken, of zo mogelijk geheel te elimineren, kan je dus een machine (motor of generator) toepassen met meerdere poolparen. Stekker (overleg) 8 mrt 2019 01:06 (CET)

Verwijzing naar veiligheidsvoorschriften

Vroeger mocht je zelf helemaal niets veranderen aan je elektrische installatie. Voor een nieuw stopcontact moest je al een installateur laten komen. Inmiddels alweer een ruim aantral jaren mag je alles ná de zekeringkast (of zo) zelf wijzigen.

Het lijkt me dan ook zinvol, dit artikel uit te breiden met links naar de officiële veiligheidsvoorschriften. Die schijnen in de loop der jaren nogal eens gewijzjgd te zijn. (Zo mocht je vroeger geen gewoon stopcontact in de badkamer hebben. Voor een scheerapparaat o.i.d. moest je een scheidingstrafo hebben (tot max. 20 VA, meen ik). Maar die dingen zijn tegenwoordig nauwelijks meer te krijgen; een verkoper in de bouwmarkt vertelde me dat je tegenwoordig wél een gewoon stopcontact in de badkamer mag hebben. Zoiets, en nog veel meer, zou ik wel eens zwart op wit willen verifiëren. Links naar voorschriften van veiligheidsinstanties lijken me dan ok best handig.

HHahn (overleg) 24 mrt 2010 10:36 (CET)

Inderdaad. Er zijn voorschriften zat. Maar waar kan de leek die vinden? Veel staat beschreven in de nen3140 en nen1010, maar dat is vaklieden kost. Vertalen naar algemene begrijpelijke richtlijnen is een goed idee. Moet zeker een subkop aan besteedt worden. Knoeien in de meterkast krijg je ruzie met je elektriciteitsleverancier. Daarachter moet je het zelf weten... Als de vakman uitgenodigd wordt dan moet ie het volgens de geldende regels(normen) doen. Wat mag en niet mag is eigenlijk: Wat verstandig is en wat niet. Als er een ongeluk gebeurt is het grote probleem: Wie gaat dat betalen. Nog even afgezien van eventueel persoonlijk leed. Privé is het daarom vooral een kwestie van afwegen van risico's en eigen verantwoordelijkheid. Verifiëren lijkt me lastig, pas bij problemen komt de rechter erbij en dan is het maar net welke troeven jij hebt en hoe die rechter zijn pet die morgen heeft staan. Oké, wie start deze belangrijke subkop op? == Wat mag in de privésfeer == --Denkhenk 24 mrt 2010 14:40 (CET)

Nee, dat is eigenlijk niet wat ik bedoel. Voorschriften kunnen regelmatig veranderen. Als we ze hier in Wikipedia zetten, zitten we voor we het weten met ouder versie. Wat ik voorstel is juist een link naar de meest recente versie ergens op internet. Ik neem aan dat er toch wel ergens iets van (semi-)overheidwege miet zijn wat in normale voor doe-het-zelvers bevattelijke taal is geschreven?

HHahn (overleg) 24 mrt 2010 14:52 (CET)

Aanvulling: Ik denk vooral aan eenvoudige dingen als met maximale aantal draden dat door een installatiebuis mag lopen. Of de vraag of aardleidingen van verschillende groepen ook door verschillende buizen moeten lopen (de fases van verschillende groepen mogen bijv. nietdoor één buis lopen). En meer van dat soort dingen.

HHahn (overleg) 24 mrt 2010 14:55 (CET)

Je bedoeld een aantal basisregels voor de thuisklusser die graag aan de (wettelijke) normen wil voldoen. Tja, dan moet er een soort uittreksel van diverse voorschriften geschreven worden. Op internet kom je de officiële voorlopig niet tegen. Voorlopig, omdat er nog een strijd woedt of de normen wel voor iedereen gratis ter beschikking gesteld mogen worden(???) Een norm is (nog?) geen wet maar de wetgever verwijst hier wel weer naar...

Een aantal essentiële zaken zouden hier wel opgesomd kunnen worden. Maar als het expliciet gaat worden zal je toch de normteksten moeten gaan raadplegen. Veranderingen zullen altijd blijven plaatsvinden. Maar gelukkig, dit is Wikipedia. --Denkhenk 24 mrt 2010 16:09 (CET)

Ja, gelukkig, "dit is Wikipedia". Maar als voor iedere scheet van de overheid (die we op afstand toch niet horen) meteen moet gaan wijzigen, heb ik natuurlijk veel liever een link naar iets wat ze zelf up-to-date houden. HHahn (overleg) 24 mrt 2010 16:35 (CET)

Hmm. Dat is waar. Regels zijn gemaakt om verandert te worden. Maar… veel basis zaken blijven toch wel zoals ze zijn. En als deze wijzigen, dan komen wij in actie! Met een beetje geduld en geluk komt Hier wat uit. Overigens, een externelink vanuit Wikipedia naar een andere info-bron -als ik het goed begrepen heb- wordt hier volgens mij niet zo gewaardeerd. Het beste lijkt mij om de algemene regels omtrent deze materie neer te zetten. Dit is tenslotte een encyclopedie een geen technisch naslagwerk.

Tot die tijd kunnen er natuurlijk al wel een hoeveelheid basisregels op Wiki verzameld worden. Wat mij betreft: Starten maarrrrr... --Denkhenk 24 mrt 2010 19:48 (CET)

Regels zijn er niet om verandet te worden, maar om veranderd te worden... ;-)

Verder vraag ik me af of een norm wel het achterliggende voorschrift is. Volgens mij is een norm bedoeld om de industrie op één lijn te dwingen. Veiligheidsvoorschriften zijn iets anders, al kunnen normen er uiteraard wel op gebaseerd zijn.

Bronnen voor (informatie over) veiligheidsvoorschriften zouden kunnen zijn de Arbeidsinspectie, Ministerie van Volkshuisvesting, Bouw- en Woningtoezicht, wellicht de Brandweer, e.d. Mogelijk ook de energiebedrijven, maar die zijn in hun huidige opzet met die call centres e.d. moeilijk tiegankelijk voor andere vragen dan administratieve.

Verde bedoel ik uiteraard helemaal niet dat een artikel in Wikiledia alleen maar een verwijzing naar een externe site zou moeten bevatten. Zo'n link als ik bedoel kan gewoon als bronvermelding of voetnoot onderaan staan. In het artikel zelf kan dan een korte samenvatting staan met daarbij voor de meest recente informatie een verwijzing naar voetnoot.

HHahn (overleg) 25 mrt 2010 10:38 (CET)

Waarom uitleg werking aardlekschakelaar?

Het lijkt me dat uitleg van de toch wel complexe werking van een aardlekschakelaar hier niet nodig is, want er bestaat een speciale pagina voor dit apparaat, gezien de link in de tekst. Stekker (overleg) 24 dec 2014 01:07 (CET)

Hogere spanning

Ik vraag mij af of bij deze edit terecht twee zinnen zijn verwijderd. Immers, V=I.R, dus als een apparaat een hogere spanning aangeboden krijgt, dan zal de stroom toenemen, lijkt mij. Ik wacht de reacties hierop af. Bob.v.R (overleg) 9 jul 2017 01:45 (CEST)

Hogere spanning kan inderdaad leiden tot hogere stroom en sneller defect raken, zeker bij apparatuur die een voornamelijk ohmse belasting vormt waarbij veel warmte vrijkomt, zoals gloeilampen, broodroosters, strijkijzers, elektrische kachels e.d. Ook elektronenbuizen hebben een gloeidraad die er onder kan lijden. Aan de andere kant maakt het voor een apparaat met een schakelende voeding vrijwel niets uit. Daar is ook vaak op het typeplaatje te zien dat ze geschikt zijn voor een zeer breed bereik van de ingangsspanning. Meestal zijn die overigens niet zo oud. Uiteraard zit er nog van alles tussen beide uitersten. Wammes Waggel (overleg) 9 jul 2017 11:51 (CEST)

Dank voor de reactie. Dat betekent dan dat de verwijdering van beide zinnen uit het artikel te ongenuanceerd was, want voor bepaalde apparaten zal de hogere aangelegde spanning dus inderdaad leiden tot een hogere stroom. Bob.v.R (overleg) 9 jul 2017 12:05 (CEST)

Ja, ook voor de ouderwetse niet-schakelende voedingen. Het voedingsdeel krijgt dan extra energie te dissiperen. Ik heb in de praktijk voorbeelden gezien van apparaten waarvan de voeding in Groot-Brittannië (bij 240 Volt) na korte defect raakte, terwijl die voeding voldeed in andere Europese landen. Die was dus te krap gedimensioneerd. Quistnix (overleg) 9 jul 2017 16:32 (CEST)

Dank voor de reacties, de verwijdering van de twee zinnen heb ik teruggedraaid. Bob.v.R (overleg) 9 jul 2017 16:44 (CEST)

stopcontact

het wordt stopcontact word gebruikt, In de volksmond zo genoemd, maar dit zou eigenlijk wandcontactdoos moeten zijn. stopcontact is een onjuiste benaming. In a van white no name (overleg) 27 sep 2022 21:31 (CEST)

"Stopcontact" is in het dagelijks leven een doodgewone en gangbare term; staat ook in de dikke Van Dale. En zelfs in mijn (héle oude) NEN1010 staat het in de inhoudsopgave. Heb je een argument waarom het "onjuist" is? Wammes Waggel (overleg) 29 sep 2022 22:13 (CEST)

Dit is ws een vraag van een buitenlands ad hoc-account. Wickey (overleg) 30 sep 2022 15:59 (CEST)

gebruiker:Wammes Waggel vergist zich. Een stopcontact bestaat wel, maar is volgens NEN1010 een losneembare verbinding. Het bestaat dus uit twee delen, bijvoorbeeld een wandcontactdoos en een contactstop, in de volksmond stopcontact en stekker geheten.

En contactdoos bestaat volgens 1010 ook niet, maar wel wandcontactdoos en tafelcontactdoos.

Het verschil tussen tafelcontactdoos en koppelcontactstop is uit de definitie van NEN1010 niet duidelijk.

O ja, mijn NEN1010 is ongeveer uit 1975. Hij ligt misschien nog ergens op zolder, ik citeer uit het hoofd. Handige Harrie (overleg) 30 sep 2022 17:04 (CEST)

Het mag dan uit je hoofd zijn, het klopt exact ~~ 2A02:A455:51F5:1:B039:8C3:A611:26EB 30 sep 2022 21:48 (CEST)

Dat van die NEN-normen zal best kloppen, maar feit blijft dat volgens woordenboekdefinities 'stopcontact' synoniem is met 'wandcontactdoos', volgens mijn oude Wolters zelfs met gewoon 'contactdoos'. En volgens Van Dale handwb een plaats voor het insteken van een stekker (1993). De stelling van In a van white no name is dus onjuist. Wickey (overleg) 1 okt 2022 15:55 (CEST)

Klopt, er is verschil tussen officiële benamingen en de volksmond. Dat komt vaker voor. Wat betekent In a van white no name? Handige Harrie (overleg) 2 okt 2022 21:02 (CEST)

met een spanning van circa 220 tot 240 volt.

is het tegenwoordig all geen: met een spanning van circa 240 tot 250 volt.?

er wordt nog vaak van 220v gesproken of 230v maar is het inmiddels niet al lang 240v standaard? In a van white no name (overleg) 27 sep 2022 21:51 (CEST)

Nee. In de algemene voorwaarden van bv. Enexis staat letterlijk: "éénfase-wisselstroom van lage spanning met een nominale frequentie van 50 Hertz en een nominale spanning van 230 Volt". Wammes Waggel (overleg) 29 sep 2022 21:59 (CEST)

netwerk en net

In dit artikel wordt voor het elekriciteitsnet afwisselend "net" en "netwerk" als aanduiding gebruikt. Ook wordt Noord West Net (tegenwoordig Liander) aangeduid als "netwerkbeheerder". Het elekriciteitsnet is een net, geen netwerk. 2A02:A442:93A7:1:854A:DEBC:14B2:C4F8 29 nov 2022 11:22 (CET)

De namen "net" en "netwerk" worden in de praktijk ook door elkaar gebruikt. Rendo netwerken heeft het zelfs als onderdeel van diens naam, terwijl Vattenfall ook spreekt over netwerken. V.w.b. Noord West Ned, hier ging het om een citaat uit 2003, toen was het nog Noord West Ned. Wel heb ik hier geprobeerd dit te verduidelijken. Berendvd _overleg 29 nov 2022 11:57 (CET)

onduidelijkheid piekwaarde

In het artikel staat 'De piekwaarden daarvan zijn respectievelijk circa 210 en 250 volt.'

Dat is de maximale afwijking die de spanning kan/mag hebben. Maar Vp ligt veel hoger, op 325 V.212.127.131.193 11 jun 2023 09:25 (CEST)

Daar heb je volkomen gelijk in. Het gebruik van "piekwaarden" hier is "lekentaal"

GJ_D (Gerrit Jan Dreijer) (overleg) 11 jun 2023 11:00 (CEST)