Peder Severin Krøyer
Peder Severin Krøyer, (vaak P.S. Krøyer genoemd) (spreek uit als: pEduh sEvurien krUjuh[1]; IPA: [ˈpʰe̝ːðɐ ˈse̝vəˌʁiˀn ˈkʰʁʌjˀɐ]?) (Stavanger, 23 juli 1851 – Skagen, 21 november 1909) was een als Noor geboren kunstschilder die in 1889 de Deense nationaliteit aannam.[2] Hij behoorde tot de Skagenschilders. Zijn werk wordt overwegend gerekend tot het impressionisme.
Leven en werk
[bewerken | brontekst bewerken]Jeugd en opleiding
[bewerken | brontekst bewerken]Krøyers ongehuwde moeder Ellen Cecilie Gjesdal werd ongeschikt geacht om haar kind op te voeden, en daarom groeide hij op in Kopenhagen bij haar zuster Bertha Cecilie Gjesdal. Zij was getrouwd met de Deense zoöloog Henrik Nikolai Krøyer, wiens achternaam de jongen kreeg. Hij toonde al op jonge leeftijd talent voor tekenen en schilderen en kreeg privélessen vanaf zijn negende jaar. Reeds op zijn veertiende begon hij met zijn studie aan de Koninklijke Deense Kunstacademie in paleis Charlottenborg, waar hij tegelijk met Kristian Zahrtmann werd opgeleid door Frederik Vermehren en Wilhelm Marstrand. In 1871 had hij in Charlottenborg zijn eerste expositie. Tussen 1877 en 1881 maakte hij studiereizen naar Spanje, Italië en Frankrijk, financieel gesteund door de rijke tabakshandelaar en kunstverzamelaar Heinrich Hirschsprung. In Parijs volgde hij een privé-opleiding bij Léon Bonnat, maar vond hij uiteindelijk zijn belangrijkste inspiratiebronnen bij de toenmalige impressionisten.
Schildercarrière
[bewerken | brontekst bewerken]Na zijn terugkeer naar Denemarken werd Krøyer een veelgevraagd portretschilder in Kopenhagen. Daarnaast huurde hij een huis in Skagen op de noordpunt van Jutland, waar hij deel ging uitmaken van de plaatselijke kunstenaarskolonie met onder anderen de schrijvers Holger Drachmann, Georg Brandes en Henrik Pontoppidan en de Skagenschilders onder wie Martinus Rørbye, Karl Madsen, Viggo Johansen en het echtpaar Michael en Anna Ancher. Hij schilderde in een overwegend impressionistische stijl, vaak met de natuur, de zee en de kunstenaarskolonie van Skagen als onderwerp. Vanaf 1885 gebruikte hij regelmatig zelfgemaakte foto's als uitgangspunt voor zijn schilderijen.
Krøyer verbleef in de winters regelmatig in Kopenhagen en bracht de zomers schilderend in Skagen door. Hij groeide er uit tot een leidende figuur. In 1891 kwam ook zijn jonge vrouw Marie Krøyer geb. Triepcke (1867-1940) in Skagen wonen. Zij poseerde veelvuldig voor hem. In 1895 werd hun dochter Vibeke geboren.
Laatste jaren
[bewerken | brontekst bewerken]Na 1900 kreeg Krøyer veel psychische problemen. Hij was manisch depressief. Toen Marie in 1905 een kind verwachtte van de Zweedse componist Hugo Alfvén, leidde dat tot een echtscheiding. Hij overleed vier jaar later, op 58-jarige leeftijd, na een moeilijke laatste periode die hij deels in psychiatrische inrichtingen had doorgebracht.
Musea
[bewerken | brontekst bewerken]Werken van P.S. Krøyer hangen vooral in het Skagens Museum in Skagen en in het Statens Museum for Kunst en de Hirschsprungske Samling, beide in Kopenhagen.
Galerij
[bewerken | brontekst bewerken]-
Marie -
Marie aan een tafel, naaiend -
Interieur met Marie -
Zomeravond op het zuidelijk strand (Marie) -
-
-
Foto van Krøyer, waarop hij voorgaand werk baseerde -
-
-
Hip, hip, hurra!, 1887-1888
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- (da) Peter Michael Hornung, Peder Severin Krøyer, Palle Fogtdal, København, 2002. ISBN 978-87-7248-551-5
- (en) Katrine Halkier, Krøyer: An International Perspective, Hirschsprung Collection, 2011. ISBN 978-87-90597-17-7
- (da) Ib Søgaard: Krøyer – bag facaden, Skagen Lokalhistoriske Forening, 2012. ISBN 978-87-88602-18-0
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ Klankinventaris van het Nederlands
- ↑ Hip, hip hurra for Krøyer, b.dk, 24 april 2005
