Saudi Aramco

Saudi Arabian Oil Company
Het hoofdkwartier in Dharaan met de moskee op de voorgrond.
Motto of slagzin	Energy to the World
Oprichting	1933
Eigenaar	Public Investment Fund
Sleutelfiguren	Amin H. Nasser (President en CEO)
Land	Saoedi-Arabië
Hoofdkantoor	Dhahraan
Werknemers	70.762 (jaareinde 2017)
Dochter­onderneming	S-Oil Arlanxeo SABIC
Producten	Aardolie, petroleumproducten, aardgas, koolwaterstoffen
Industrie	Energie
Omzet/jaar	US$ 315,2 miljard (2018)
Winst/jaar	US$ 111,1 miljard (2018)
Markt­kapitalisatie	2.458.000.000.000 US$ (2020)
Website	www.saudiaramco.com
Portaal    Economie

Saudi Aramco is de staatsoliemaatschappij van Saoedi-Arabië. Het is tevens de grootste oliemaatschappij ter wereld in productie en reserves. Het bedrijf heeft een capaciteit van 10 miljoen vaten per dag en een bewezen reserve van 260 miljard vaten, of een kwart van de wereldreserves. Saudi Aramco is ook de grootste werkgever van Saoedi-Arabië uitgezonderd de overheid. Tot 1988 heette het bedrijf Aramco, een acroniem voor Arabian American Oil Company.

Activiteiten

De meerderheid van de oliereserves liggen in het oosten van Saoedi-Arabië tegen de kust van de Perzische Golf en in de Golf zelf. Alle velden liggen redelijk geconcentreerd in een smal gebied van 300 kilometer ten noorden en ten zuiden van Damman. In 1948 werd het grootste olieveld van Saoedi-Arabië en de wereld ontdekt, Ghawar. In 1951 startte de productie uit dit veld en sindsdien heeft het veld ongeveer 5 miljoen vaten per dag geproduceerd. Saudi Aramco is als enige maatschappij actief met de olieproductie in het land. Buitenlandse oliemaatschappijen zijn wel actief in de Neutrale Zone tussen Koeweit en Saoedi-Arabië, een gebied met een oppervlakte van ongeveer 3500 km².

De onderneming heeft oliereserves gerapporteerd van 260 miljard vaten. Saudi Aramco is de enige actieve oliemaatschappij en dit zijn gelijk de reserves van heel Saoedi-Arabië. Opvallend is dat deze reserves heel stabiel zijn; ondanks een jaarlijkse productie van ruim 3 miljard barrels ofwel ongeveer 60 miljard barrels over de gehele periode van 1998-2008 zijn de reserves onveranderd gebleven. Saudi Aramco geeft nauwelijks informatie hoe deze reserves zijn berekend, over de hoeveelheid gewonnen olie of de reserves per veld. In 2007 leidde dit tot een felle discussie of de cijfers over de oliereserves van Saoedi-Arabië wel betrouwbaar waren. Deze discussie heeft overigens niet geleid tot een aanpassing van de reserves. In 2017 was de som van de olie- en gasreserves 333 miljard vat olie-equivalent.

In 2017 produceerde Saudi Aramco 10,2 miljoen vaten olie per dag, ruim 10% van de wereldwijde productie. Het grootste deel wordt als ruwe olie geëxporteerd. De belangrijkste afzetmarkt is het Verre Oosten dat ongeveer 65% van alle olie afneemt. De Verenigde Staten is de tweede afnemer met een aandeel van zo'n 15%. De jaarlijkse gasproductie van 12 miljard kubieke voet is relatief bescheiden.

Hieronder een historisch overzicht van de reserves en productiecijfers van Saudi Aramco.

Jaar	Oliereserves (miljarden vaten)	Gasreserves (miljarden voet3)	Olieproductie (miljoenen vaten per jaar)	Olieproductie (miljoenen vaten per dag)
2005	259,8	239.500	3308	9,1
2006	259,9	248.500	3252	8,9
2007	259,9	253.800	3114	8,5
2008	259,9	263.000	3266	8,9
2009	260,1	275.200	2888	7,9
2010	260,1	279.000	2877	7,9
2011	259,7	282.600	3320	9,1
2012	260,2	284.800	3470	9,5
2013	260,2	288.400	3430	9,4
2014	260,1	294.000	3470	9,5
2015	261,6	297.600	3708	10,2
2016	260,8	298.700	3828	10,5
2017	260,8	-	3710	10,2

Het land beschikt over een uitgebreid netwerk van pijpleidingen die de olie- en gasvelden, raffinaderijen en havens met elkaar verbindt. De belangrijkste pijplijn ligt tussen de olievelden in het oosten en de haven van Yanbu aan de Rode Zee kust. De lengte van de pijplijn is 1200 kilometer en de transportcapaciteit ongeveer 5 miljoen vaten per dag. Ras Tanura aan de Perzische Golf is de belangrijkste export terminal; hier werd in mei 1939 voor het eerst olie verscheept. Ras Tanura heeft nu twee pieren in gebruik. Bij de noordpier kunnen zes tankers aanmeren met een omvang van 135.000 Dwt en aan de Sea Islands pier supertankers van 500.000 Dwt. Aan de Rode Zee kust is Yanbu een belangrijke olie-exporthaven. Saudi Aramco heeft vier raffinaderijen volledig in eigendom en nog deelnemingen in acht andere raffinaderijen, waarvan drie buiten Saoedi-Arabië.

Olieproductie en consumptie Saoedi-Arabië. Bron: BP Statistical review of world energy

Overzicht raffinaderijen in Saoedi-Arabië:
Saudi Aramco is 100% eigenaar van:

• Ras Tanura, capaciteit 550.000 vaten per dag
• Yanbu, 243.000 vaten per dag
• Riyad, 126.000 vaten per dag

Saudi Amarco is deels eigenaar van vijf raffinaderijen in:

• Jubail
  • Saudi Aramco Mobil Refinery Company (SAMREF): capaciteit 305.000 vaten per dag, partner is ExxonMobil met een belang van 50%
  • Saudi Aramco Total Refining and Petrochemical Company (SATORP): 400.000 vaten per dag, partner is Total SA met een belang van 37,5%.
• Yanbu
  • Saudi Aramco Shell Refinery Company (SASREF): 400.000 vaten per dag, partner is Royal Dutch Shell met een 50% belang. In april 2019 kondigde Shell de verkoop aan van haar belang. Saudi Aramco is bereid de aandelen over te nemen voor US$ 631 miljoen.
  • Yanbu Aramco Sinopec Refining Company (YASREF): 400.000 vaten per dag, partner is Sinopec met een 37,5% belang.
• Rabigh Refining and Petrochemical Company (Petro Rabigh), 400.000 vaten per dag, partner is Sumitomo Chemical met een aandeel van 62,5%.

Buiten Saoedi-Arabië heeft het een Amerikaanse raffinaderij volledig in handen en participeert het in drie raffinaderijen in Zuid-Korea, Japan en de Volksrepubliek China. De vier hebben een totale capaciteit van 2,0 miljoen vaten per dag, waarvan het aandeel van Saudi Aramco 1,2 miljoen is.

Voor het vervoer van ruwe olie en olieproducten werd in 1984 Vela International Marine opgericht. Vela heeft een vloot van 19 supertankers en vijf kleinere producttankers. De schepen varen vooral op routes tussen Saoedi-Arabië en Europa en Noord-Amerika. Vela heeft:

• 1100 medewerkers
• de schepen maken ongeveer 1000 reizen per jaar
• de vloot bestaat uit 24 tankers, waarvan
  • 19 supertankers met een capaciteit van 2,1 miljoen vaten olie per tanker
  • een Aframax tanker met een capaciteit van 600.000 vaten
  • vier kleinere (product)tankers met elk een capaciteit van 300.000 vaten
• de totale transportcapaciteit is 3 miljoen vaten per dag waarvan 83% internationaal wordt vervoerd en 17% tussen havens van Saoedi-Arabië.

Beursgang

Eind januari 2016 kwamen de eerste berichten dat het land een klein deel van de aandelen van Saudi Aramco via een beursnotering wil verkopen. De verkoop van een deel van de downstreamactiviteiten - raffinage en verkoop – is ook een optie die wordt bekeken. Met deze stap wil het land een dreigend begrotingstekort zien te voorkomen. Saoedi-Arabië is in financiële problemen gekomen door de sterke daling van de olieprijs in de laatste twee jaar.

In december 2019 kreeg een klein deel van de aandelen een beursnotering aan de Saudi Stock Exchange. Er werden 3 miljard aandelen verkocht, ongeveer 1,5% van de 2000 miljard aandelen in totaal, tegen een prijs van 32 riyal (US$ 8,53) per stuk. De totale opbrengst kwam daarmee uit op US$ 25 miljard. Tegen deze introductiekoers is de beurswaarde van het hele bedrijf zo'n US$ 1700 miljard. De meeste aandelen werden aan lokale bedrijven, fondsen en particulieren verkocht, buitenlandse investeerders zouden slechts op 10% van de beschikbare aandelen hebben ingetekend. Op de eerste beursdag steeg de koers met 10%.

Geschiedenis

Op 29 mei 1933 tekende het Amerikaanse Standard Oil Company of California (Socal) een contract met de koning van Saoedi-Arabië Ibn Saud voor het zoeken en winnen van olie in het land. In ruil voor een forse som geld kreeg Socal het recht voor 60 jaar in een gebied van 160.000 vierkant mijl naar olie te zoeken.

Bijna vijf jaar had de Amerikaanse oliemaatschappij al gezocht naar olie voor het eerste succes werd geboekt. Op 3 maart 1938 stroomde de eerste olie uit een bron op Saoedisch grondgebied. Op een diepte van 1.441 meter werd een olieveld aangeboord wat de start betekende van een bloeiende olieindustrie.

In 1936 had Socal al de helft van de concessie verkocht aan een Amerikaanse partner Texas Oil Company. Na de Tweede Wereldoorlog werd de druk op Socal groter. Het was een relatief kleine maatschappij en de grote noodzakelijk investeringen om de productie uit te breiden ging de financiële draagkracht van de onderneming te boven. Er werd gezocht naar Amerikaanse partners, met geld en afzetmarkten. Op 12 maart 1947 werden Standard Oil of New Jersey en Socony Vacuum nieuwe partners in de joint venture. Na de transactie hadden drie partners elk een belang van 30% en Socony Vacuum een aandeel van 10%. Voor de verkoop van hun aandeel van 40% kregen Socal en Texaco een bedrag van 470 miljoen dollar over een reeks van jaren.

In 1950 werden onderhandelingen gestart over een nieuwe verdeling van de olie-opbrengsten ten gunste van Saoedi-Arabië. Saoedi-Arabië maakte gebruik van de Amerikaanse belastingwetgeving die het betalen van winstbelastingen in twee landen voorkwam. Saoedi-Arabië introduceerde een belasting op de oliewinsten; deze was aftrekbaar van de winstbelasting betaalbaar in de Verenigde Staten. Voor de oliemaatschappijen veranderde financieel weinig, maar Saoedi-Arabië zag de inkomsten fors stijgen. In 1949 betaalde Aramco 39 miljoen dollar aan Saoedi-Arabië en 43 miljoen aan de Amerikaanse belastingdienst. In 1951 ontving Saoedi-Arabië al 110 miljoen dollar en de Amerikaanse overheid maar 6 miljoen. Saoedi-Arabië was ook bekend met de plannen van Venezuela om de Staat een belang van 50% te laten nemen in de olie-industrie aldaar. De Amerikaanse regering stelde een goede relatie met Saoedi-Arabië op prijs en voorzag ook een gedeeltelijk nationalisatie. Om dit voor te zijn stelde zij voor een belang van 50% in Aramco te verkopen. Op 30 december 1950 werd het contract ondertekend waarbij Aramco voor 50% in handen van Saoedi-Arabië kwam.

Het koninkrijk was echter nog niet tevreden over de verdeling van de olie-inkomsten. In lijn met de ontwikkelingen in de industrie elders, nam Saoedi-Arabië in juni 1974 een meerderheidsbelang in Aramco. Eind 1974 werd duidelijk dat de Staat niet meer tevreden was met een belang van 60%, maar het gehele eigendom van Aramco ambieerde. De discussie met de oliemaatschappijen ging moeizaam. Zij wilden niet hun belang in een bedrijf met oliereserves van 149 miljard vaten opgeven, een kwart van de wereldwijde oliereserves. Na 18 maanden onderhandelen kwamen de partijen tot overeenstemming in het voorjaar van 1976. De relatie bleef goed; Aramco bleef belangrijke diensten verlenen en kreeg daarvoor in ruil een vergoeding van 21 dollarcent per geproduceerde vat olie. De afwikkeling van het contract heeft veel tijd in beslag genomen. Pas in 1980 betaalde Saoedi-Arabië de overeengekomen som aan de vier Amerikaanse oliemaatschappijen en in 1990 tekende het land pas het contract. In 1988 werd de naam omgedoopt in Saudi Aramco.

Op 14 september 2019 werden installaties van Saudi Aramco aangevallen met drones, waarbij grote branden ontstonden. Een groot olieveld en een raffinaderij aan de Perzische Golf zijn getroffen. Saudi Aramco heeft in reactie hierop de olieproductie moeten halveren. De productie daalde met zo'n 5,7 miljoen vaten per dag hetgeen correspondeert met 5% van de totale wereldproductie. Op 25 september meldde het land dat olieproductie was hersteld. Saudi Aramco pompt al weer 11,3 miljoen vaten per dag op en hoopt in november de normale productie van 12 miljoen vaten te bereiken.

Tijdlijn

• 1932: Er wordt olie gevonden in Bahrein.
• 1933, 29 mei: na een jaar onderhandelen met de Saoedische overheid wordt een overeenkomst bereikt waarbij Standard Oil of California's California-Arabian Standard Oil Company-divisie naar olie mag zoeken in Saoedi-Arabië.
• 1936: Drie jaar later werd nog niets gevonden en Standard Oil verkoopt 50% van de concessie aan de Texas Oil Company.
• 1938: Op een paar kilometer van Dharaan wordt Saoedi-Arabiës eerste oliebron gevonden.
• 1939: De eerste olietanker exporteert Saoedische olie.
• 1944: California-Arabian Standard Oil Company (Casoc) wordt Arabian American Oil Company (Aramco).
• 1945: De Ras Tanura-raffinaderij gaat in bedrijf om later de grootste ter wereld te worden.
• 1948: Standard Oil of New Jersey neemt een belang van 30% in Aramco. Socony Vacuum neemt een belang van 10%.
• 1948: In Ghawar wordt het grootste olie- en gasveld ter wereld ontdekt.
• 1950: De 1700 kilometer lange Trans-Arabische Pijpleiding is klaar en verbindt de olievelden in het oosten via Libanon met de Middellandse Zee.
• 1950: Saoedi-Arabië wil haar deel van de opbrengst, dreigt met nationalisering en krijgt 50%. De Amerikaanse oliebedrijven krijgen een compenserend belastingvoordeel van hun overheid.
• 1961: In Ras Tanura wordt de eerste lpg geproduceerd.
• 1966: Voor de kust van Ras Tanura wordt een laadplatform in gebruik genomen.
• 1974: Het overheidsbelang loopt verder op tot 60%.
• 1975: Het Master Gas System-project wordt opgestart om aardgas te winnen als bijproduct van de olievelden.
• 1980: Saoedi-Arabië neemt het resterende belang in Aramco over en wordt 100% eigenaar.
• 1982: Koning Fahd bin Abdoel Aziz al-Saoed bezoekt Aramco in Dharaan op de vijftigste verjaardag van het bedrijf.
• 1984: Het bedrijf richt Vela International Marine op en koopt vier supertankers.
• 1988: Het bedrijf wordt hernoemd tot Saudi Aramco.
• 1989: Nabij Riyad wordt het eerste olie- en gasveld buiten het oosten van het land gevonden.
• 1991: Aramco speelt een belangrijke rol bij het opruimen van olievervuiling in de Perzische Golf veroorzaakt door de Golfoorlog.
• 1992: Het bedrijf neemt een belang van 35% in de Zuid-Koreaanse SsangYong Oil Refining Company.
• 1993: Aramco neemt Saudi Arabian Marketing and Refining Company over, het staatsbedrijf verantwoordelijk voor raffinage, verkoop en distributie van olie.
• 1994: Er wordt een belang van 40% genomen in Petron, de grootste raffinaderij van de Filipijnen.
• 1996: Belang van 50% in Motor Oil (Hellas) Corinth Refineries en Avinoil in Griekenland.
• 1998: Met Texaco en Royal Dutch Shell wordt de raffinage-joint venture Motiva Enterprises opgericht in de VS.
• 2001: De gasraffinagefabriek in Hawiyah wordt operationeel en kan 45 miljoen kubieke meter per dag verwerken.
• 2003: In 2003 gaat in Haradh een gelijkaardige fabriek van start.
• 2004: Bij Qatif-Abu Sa'fah wordt een raffinaderij met een dagcapaciteit van 800.000 vaten geopend.
• 2005: Met het Japanse Sumitomo Chemical wordt een joint venture overeengekomen voor een raffinaderij met een capaciteit van 400.000 vaten per dag nabij Rabigh. De bouw begon in 2006.
• 2008: Saudi Aramco viert dat 75 jaar geleden het eerste oliecontract werd getekend, op 29 mei 1933. Koning Abdullah bezoekt het hoofdkantoor van Saudi Aramco in verband met de feestelijkheden.
• 2008: De Sirius Star, een van de schepen van de onderneming, werd in de Indische Oceaan ruim 800 kilometer uit de Afrikaanse kust aangevallen en gekaapt door Somalische piraten op 15 november 2008. Na het betalen van 3 miljoen dollar losgeld kwam het schip weer vrij op 9 januari 2009.
• 2016: De Amerikaanse raffinage-joint venture Motiva Enterprises wordt na 18 jaar ontbonden. In de afspraken is opgenomen dat Saudi Aramco de grootste raffinaderij van het land, in Port Arthur (Texas) met een capaciteit van 600.000 vaten per dag, in handen krijgt.

Externe links

• (en) saudiaramco.com - bedrijfswebsite
• (en) Reuters - koersinformatie van het aandeel, ticker symbol: 2222.SE

Bronnen, noten en/of referenties