Sint-Jan-de-Doperbasiliek (Chaumont)

Sint-Jan-de-Doperbasiliek te Chaumont
Sint-Jan-de-Doperbasiliek te Chaumont
Plaats	Chaumont (Haute-Marne)
Gewijd aan	Johannes de Doper
Coördinaten	48° 7′ NB, 05° 8′ OL
Gebouwd in	13e eeuw
Uitbreiding(en)	1517-1543
Monumentale status	Monument historique
Monumentnummer	PA00079013
Architectuur
Stijlperiode	Gotisch
Interieur
Preekstoel	Jean-Baptiste Bouchardon
Altaar	Jean-Baptiste Bouchardon
Orgel	Aristide Cavaillé-Coll
Kerkprovincie
Aartsbisdom	Reims
Bisdom	Langres
Detailkaart
Portaal    Christendom

De Basiliek Sint-Jan-de-Doper is een katholieke kerk in gotische stijl gelegen in de Franse stad Chaumont in het departement Haute-Marne. Ze is het belangrijkste religieuze gebouw van de stad. In haar gotische stijl domineert ze met haar twee toren het grootste deel van gemeente, gelegen op de noordwestelijke rand van het plateau van Chaumont. De kerk is toegewijd aan Sint-Jan-de-Doper.

De basiliek is geklasseerd als monument historique op de lijst van 1862.

Geschiedenis

De bouw van de kerk ving aan in de 13e eeuw om tegemoet te komen aan de bevolkingsgroei van de stad. Ze ontving al snel talrijke schenkingen, met name van de baljuw van Chaumont. Ze werd een kapittelkerk op 18 december 1474 door toedoen van paus Sixtus IV. Tussen 1517 en 1543 vonden er belangrijke werken plaats. In de 18e eeuw werd de kerk rijkelijk versierd. In 1948 werd ze verheven tot de rang van basilica minor door paus Pius XII.

Grondplan.

Architectuur

De westelijke façade en het schip dateren uit de 13e eeuw, terwijl het zuidelijke portaal van Sint-Jan de typische 14e-eeuwse gotische stijl vertoond. Het koor en de transept dateren dan weer uit de 15e en 16e eeuw.

• 
  Westelijke façade
• 
  Detail uit westelijke façade
• 
  Portaal van Sint-Jan
• 
  Detail uit portaal van Sint-Jan
• 
  Andere toegang

Meubilair en decor

De basiliek herbergt bijzonder meubilair, met name werken van de hand van Jean-Baptiste Bouchardon. Hij sculpteerde het hoofdaltaar (momenteel in de Rozenkranskapel), de preekstoel en de kerkbank voor de kerkfabriek (banc d'oeuvre) tegenover de preekstoel.

• 
  Schip en koor
• 
  Bank voor de kerkfabriek van gesneden werk
• 
  Transept
• 
  Plafond.

Een beeldgroep van de graflegging werd in de 15e eeuw door de familie d'Amboise, baljuws van Chaumont, aan de kerk geschonken. Deze beeldengroep situeert zich in een kapel links van het westelijke portaal. Op het gewelf is een afbeelding geschilderd die Jean IV d'Amboise en zijn echtgenote Catherine de Saint-Belin.

• 
  Jezus
• 
  Graflegging
• 
  Beschilderd plafond
• 
  Engelen

De moderne brandglasramen zijn het werk van Calixte Poupart.

De basiliek biedt onderdak aan een bijzonder boom van Jesse uitgewerkt in hoog-reliëf daterend uit het eerste kwart van de 16e eeuw. Het is gerealiseerd in kalksteen en meet 4,50 meter hoog en is 3,20 meter breed aan de basis. Men ziet een neergezeten, slapende Jesse. De boom zelf telt een dozijn personages en is bekroond met een Maagd met kind. op de eerste tak herkent men David met een harp. Op de grond ligt het enorme hoofd van Goliath. Rechts is het staande personage Jesaja.

• 
  Stoel
• 
  Ecce homo
• 
  Jean de Montmirail (bisschop)
• 
  Boom van Jesse

In de basiliek is tevens een cyclus van schilderijen met Johannes de Doper als centraal thema.

• 
  Salome presenteert het hoofd van Johannes aan Herodias
• 
  Onthoofding van Johannes geschilderd door Vaubert
• 
  Hoofd van Johannes op een schaal

De orgels

Orgel tribune.

Het orgel van het koor.

Grote Cavaillé-Coll Orgel

Het grote orgel van de basiliek is een Cavaillé-Coll. Het dateert uit 1872 en werd in hetzelfde jaar ingehuldigd door Charles-Marie Widor, de beroemde organist van Parijs. Dit orgel heeft 3 manualen en een pedaal. Het is samengesteld uit 37 registers. Het orgelbuffet is van de Lodewijk XV-stijl en dateert van 1768.

Samenstelling

Pedaal: Contrabas 16, Cello 8, Fluit 8, Octaaf 4, Bombarde 16, Trompette 8, Clairon 4.

Grootwerk: Bourdon 16, Cello 8, Montre 8, Bourdon 8, Flûte harmonique 8, Prestant 4, Octaaf 4, Plein-jeu III-VI, Cornet V, Fagot 16, Trompet 8, Clarion 4.

Positief (expressieve): Bourdon 8, Salicional 8, Unda maris Dulciana 4 Flûte douce 4, Doublette 2, Piccolo 1, Klarinet 8 Engelse Hoorn 8.

Recitatief (expressieve): Fluit 8, gamba 8, Voix celeste, Fluit octaviante 4, Octavin 2, Voix humaine, Trompet 8, Fagot-Hobo.

Koororgel

Het koororgel koor is ontworpen door Jaquot-Jeanpierre (Rambervillers in de Vogezen), waarvan de productie is nog steeds in bedrijf op dit moment, en dateert uit 1891. Het is samengesteld uit een manuaal (8 register) en een pedaal zonder eigen register. Het orgelbuffet is in neo-gotische stijl.

Grootwerk: Bourdon 16, Bourdon 8, Montre 8, Salicional 8, Het Verstrekken Van 4, Nazard 2 2/3, Trompet 8 (B&D)

Bibliografie

• Hélène Billat, Hélène Billat, De basiliek van Saint-Jean-Baptiste van Chaumont, redacteur Dominique Guéniot (collectie erfgoed Route), 2009 ISBN 978-287825448-8