Vreeland
| ||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||
Vreeland is een dorp in de gemeente Loenen, gelegen in het noordwesten van de Nederlandse provincie Utrecht. Het is gelegen aan de provinciale weg Vinkeveen-Hilversum (N201). Vreeland had in 2004 1530 inwoners en is van oorsprong een stad, van 1265 tot 1560 had het stadsrechten. Hoewel sommige historici betwisten of de stadsrechten daadwerkelijk zijn ontnomen, wordt er algemeen aangenomen dat dit wel het geval is.[bron?]
Geschiedenis
Op de plek van het huidige Vreeland lag waarschijnlijk al rond de 7e/8e eeuw de nederzetting 'Dorssen' (of Dorsken/Dursken). Archeologische bewijzen zijn hiervan nog niet gevonden, maar in de literatuur wordt hier wel van uit gegaan[bron?], hierbij onder meer verwijzend naar oude naamgevingen als de Dorssewaardse polder, die tegen Vreeland aanligt. Sinds het jaar 1265 heeft Vreeland stadsrechten.
Kasteel Vredelant
Rond 1253 werd het slot 'Vredelant' gebouwd in opdracht van de Utrechtse bisschop Hendrik van Vianden. Op de grens van de provincie Utrecht en Noord-Holland liet de bisschop dit slot bouwen op een ietwat verhoogde plek in het landschap langs de Vecht, aan de huidige kleizuwe. Met de bouw van het kasteel wilde de bisschop aan de ene kant de leenmannen van Holland (de Heren van Aemstel) in bedwang houden, aan de andere kant wilde hij voorkomen dat er een tol zou worden geheven op de Vecht. Dit was van groot belang, want veel handel werd gedreven via de Vecht die voor Utrecht de verbinding vormde met de Zuiderzee (huidig IJsselmeer) en Oostzee.
De bouw van het kasteel bracht veel bedrijvigheid met zich mee en al gauw groeide er een kleine nederzetting met ambachtslieden, een smid, een herbergier, etc. De bisschop was hiermee erg tevreden en gaf deze nederzetting al in 1265 stadsrechten (nog eerder dan Amsterdam). Tegelijk met de bouw van de Dom van Utrecht, liet de bisschop ook te Vreeland een kerk bouwen. Deze oude stad 'Vredelant' groeide om diverse redenen nooit uit tot een grote stad en eind 16e eeuw werden de stadsrechten weer ontnomen. Sindsdien is het huidige Vreeland een dorp.
Het slot Vredelant kent een roerig verleden en heeft een grote rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Het is meermalen belegerd, onder meer door Graaf Floris V, om de gebroeders van Aemstel uit het slot te krijgen. Het kasteel kent waarschijnlijk ook het oudste gebruik van buskruit in Nederland. Het kasteel wordt ook wel het 'pandslot' genoemd, omdat het zo vaak werd verpand om aan geldelijke middelen te komen. Veel onenigheid ontstond ook - vroeg of laat - na het weer in onderpand geven van het kasteel.
De oude muren van het oude slot zijn in 1528/1529 geslecht. Met de stenen werd de dwangburcht Vredenburg te Utrecht gebouwd. In de 17e eeuw waren er plannen om Vreeland tot Ridderhofstad te maken. Hiertoe zou het oude slot weer worden opgebouwd. Hoewel een opgravingsplattegrond van de fundamenten uit 1653 bekend is, kwam het er echter niet van. Er werd een aanzet gegeven in de vorm van een klein huisje op de opgegraven fundamenten, maar dit had een politiek motief: slechts diegene met een Ridderhofstad kwam in aanmerking zitting te nemen in de Raad van Staten.
Tegenwoordig ligt het archeologische monument onder een grastapijt, in de jaren '70 nog in gebruik als voetbalveld van de club Sperwer. Op dit moment kent het terrein een functie als 'speelveld', en is van het oorspronkelijke slot en zijn geschiedenis niets meer herkenbaar.
Economie & Wetenswaardigheden
Vreeland ligt in de Vechtstreek, die is genoemd naar de rivier de Vecht. Vreeland is omringd door diverse plassen, zoals de Loosdrechtse en de Kortenhoefse Plassen. De rivier en de plassen worden gebruikt voor waterrecreatie. Ook lopen diverse fietsroutes door het dorp, waardoor het bij mooi weer een toeristische trekpleister is.
Verder lopen er twee belangrijke wandelpaden door het dorp: het Floris de Vijfde-pad en sinds september 2004 het Waterliniepad.
Vreeland heeft een ster-restaurant "De Nederlanden", een pannenkoekenhuis "Noord-Brabant". Aan de buitenrand van het dorp ligt boerderij "Ponderosa". Deze boerderij is op zichzelf al een bezienswaardigheid. Vroeger organiseerde de eigenaar elk jaar een Country & Western-festival op zijn boerderij maar de eisen die de brandweer aan deze feesten stelde, betekenden het einde van deze traditie.
In de zomer heerst er op het water en op het land een toeristische drukte. Bijna ieder seizoen kent wel een feest of partij, zoals een Herfstmarkt, een Kerstmarkt en niet te vergeten Koninginnedag.
Als het 's winters koud genoeg is, wordt er op de omringende plassen en op de Vecht geschaatst.
Sinds het begin van de 21ste eeuw is er een polo-centrum vlak buiten het dorp. Hier worden polo-paarden getraind en verzorgd. Een aantal keer per jaar vinden hier ook polo-wedstrijden plaats.
In Vreeland is een fabriek gevestigd van de multinational Greiff (voorheen "Van Leer"), die metalen en kunststof vaten maakt.
Molens
In Vreeland staan twee molens. In het dorp de korenmolen De Ruiter uit 1910 en ten noorden van het dorp de poldermolen Hoekermolen uit 1874.