Kopenhagen

Satellietfoto van Kopenhagen en omgeving

Het stadhuis van Kopenhagen

Strøget, een voetgangersgebied in Kopenhagen

Nyhavn

Raadhuisplein

Christiansborg

Kopenhagen per boot

De kleine zeemeermin

Kopenhagen (Deens: København uitspraak^ⓘ) is de hoofdstad van Denemarken. De naam gaat terug op Købmandshavn, dat "Koopmanshaven" betekent. De benaming Koopmanshaven is echter geen accurate omschrijving van de stad: Kopenhagen is geen havenstad meer en ook de industrie is vertrokken. Tegenwoordig is Kopenhagen voornamelijk een dienstenstad.

Kopenhagen ligt aan de oostkust van het eiland Seeland (Sjælland) en op het eiland Amager met uitzicht over de Sont (Øresund) naar de Zweedse stad Malmö in Skåne. In 2004 telde Kopenhagen 502.204 inwoners en was het de grootste stad van Denemarken. Kopenhagen is verder de centrale stad in het Grootkopenhaagse gebied (Storkøbenhavn), dat ca. 1,4 miljoen inwoners telt, ofwel ruim een kwart van de bevolking van Denemarken. In het Latijn is de naam van de stad Hafnia, een naam die in 1923 ook aan het scheikundig element hafnium werd verbonden.

Stadsbeeld

De meeste monumentale panden in Kopenhagen dateren uit de 17e eeuw, toen onder Christiaan IV de stad werd verfraaid. De binnenstad is ruim van opzet.

De buitenwijken van Kopenhagen waren opgezet om de grote woningnood te verlichten. Het betreft de wijken Østerbro ("Oosterbrug"), Vesterbro ("Westerbrug") en Nørrebro ("Noorderbrug"). Vesterbro is bekend van het amusementspark Tivoli, Østerbro als statige wijk waar families met kinderen wonen en Nørrebro als volkswijk met kleine winkels van vele nationaliteiten. Zowel Vesterbro als Nørrebro hebben de laatste jaren een ware metamorfose ondergaan, waarbij Nørrebro een van de meest hippe uitgaanswijken is geworden. Østerbro wordt als mooiste van de drie "brugwijken" gezien.

Dat de stad bleef groeien en daardoor land bleef opslokken, leidde er toe dat een hele andere stad, genaamd Frederiksberg, helemaal werd omsloten door zowel Nørrebro als Vesterbro. Hierdoor is Frederiksberg eigenlijk een eilandstad binnen de grenzen van Kopenhagen geworden. Frederiksberg is tot op de dag van vandaag geen deel van Kopenhagen, Het heeft namelijk zijn eigen bestuur en stadhuis. Als men van Vesterbro naar Nørrebro rijdt, kan men de borden "Welkom in Frederiksberg" en "Tot ziens in Frederiksberg" tegenkomen.

Strøget (zie foto rechts) is Kopenhagens belangrijkste winkelstraat. Hier zijn nationale beroemde nijverheidsproducten verkrijgbaar en daarnaast liggen er befaamde internationale winkels. Deze winkelstraat begint eigenlijk bij het Raadhuis (Rådhus), maar vanaf Nytorv (aan de Nørregade) start de echte winkelstraat die doorloopt tot aan Kongens Nytorv waar het koninklijk theater is gesitueerd.

In de haven staat het beeldje, de geliefde Kleine Zeemeermin. Dit beeldje is geïnspireerd door het sprookje van de Deense schrijver Hans Christian Andersen. Dit beeldje is niet het enige standbeeld: overal in de stad vindt men standbeelden aan de openbare weg en in parken. Daarnaast heeft Kopenhagen ook een behoorlijk aantal musea.

De fontein van Gefion of Gefjun (1908) is het grootste monument in Kopenhagen en is niet ver van het beeld van Hans Christian Andersens Kleine zeemeermin geplaatst. Ontwerper is Anders Bundgård. De fontein was een cadeau van het Carlsbergfond aan de stad Kopenhagen. Oorspronkelijk was het gepland voor de Rådhusplads, maar het staat uiteindelijk aan het einde van de Amaliegade tegenover Kastellet, de vesting van Kopenhagen.

Nyhavn is, naast "de kleine zeemeermin" een toeristische trekpleister. De huizenrij in verschillende kleuren, aan het haventje Nyhavn, vanwaar ook de kanaalboten vertrekken, is een van de meest populaire toeristenplaatjes in menig vakantieboek. In een van de gekleurde huizen heeft Hans Christian Andersen nog gewoond.

Een merkwaardig stukje van Kopenhagen is de hippiewijk Vrijstad Christiania, in 1971 opgericht op het terrein van een verlaten kazerne.

De stad is sinds de zomer van 2000 met Malmö in Zweden verbonden door de 18 kilometer lange Sontbrug (Øresundsbroen), een gecombineerde brug en tunnel. Hierdoor is het mogelijk om rechtstreeks per trein of auto naar Malmö te reizen. Daardoor kan men in haast 45 minuten het centrum van Malmö bereiken. Maar ook veel Zweden komen graag een avondje stappen in Kopenhagen.

Geschiedenis

De stad is omstreeks het jaar 1000 gesticht door Sven Vorkbaard of Knoet de Grote. Als oprichtingsdatum wordt echter meestal het jaar 1167 gehanteerd. In dat jaar vestigde bisschop Absalon in de stad een burcht op de plaats waar later Christiansborg verrees.

Gedurende vele jaren was de stad gesitueerd in het midden van het rijk van de Deense koningen. Het koninkrijk bevatte toen, naast de huidige Deense provincies ook Skåne, Halland en Blekinge die tegenwoordig aan Zweden toebehoren. In Kopenhagen werd er gehandeld met haringen en er werd gevaren tussen de stad en Skåne. Tijdens de jaren 1100 werd "Havn" (Haven), zoals Kopenhagen toen werd genoemd, belangrijker en dankzij de pas opgerichte domkerken te Roskilde en Lund (in het zuiden van het huidige Zweden) kreeg de stad een zeer centrale plaats. Kopenhagen was midden tussen deze verkeers- en handelsknooppunten gelegen.

In 1167 werd de stad aan bisschop Absalon overgedragen. Hij bouwde daar zijn "Borg ved Havn" (Burcht bij de Haven). Sindsdien heeft Kopenhagen een belangrijke rol in de geschiedenis van Denemarken gespeeld, niet altijd als haar hoofdstad, maar wel als een van de meest belangrijke Deense steden. Op zijn vroegst wordt Kopenhagen in 1536 hoofdstad. Belangrijk voor de werkgelegenheid van de stad was het bouwen van de toen moderne, grote oorlogsschepen (galjoenen).

Van 1658 tot 1659 doorstond de stad een beleg door de Zweden onder koning Karel X Gustaaf.

In 1801 streed de Deense vloot tegen de Engelse vloot onder admiraal Nelson buiten de haven van Kopenhagen (Slaget på Reden). De Britse vloot kwam terug in 1807 en beschoot de stad van 16 augustus tot en met 5 september om te voorkomen dat de Denen hun vloot aan Napoleon ter beschikking zouden stellen. Op 6 september capituleerde Denemarken, en werd gedwongen om zijn vloot uit te leveren aan de Britten.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef Kopenhagen met de rest van Denemarken door Duitse troepen bezet tot de bevrijding op 5 mei 1945. Vele gebouwen werden tijdens de bezetting vernield, waaronder het Shell-gebouw in de binnenstad, dat door de Gestapo als hoofdkwartier werd gebruikt. Het werd door Britse vliegtuigen gebombardeerd op 21 maart 1945. Ongelukkigerwijze werd bij deze aanval door een fout ook de Franse school in Frederiksberg geraakt, waarbij een groot aantal kinderen om het leven kwam. Veel fabrieksgebouwen in Kopenhagen werden door de Deense verzetsbeweging opgeblazen.

In 1956, 1962 en 1975 vonden in Kopenhagen Universele Esperantocongressen plaats.

In 1996 was Kopenhagen culturele hoofdstad van Europa.

Vervoer

Wie in Kopenhagen wil reizen, kan dat heel goed lopend of per fiets doen. De stad heeft veel brede fietspaden. Ook kan men zich per riksja of per watertaxi laten vervoeren. De S-tog en de in 2002 geopende automatische metro, vormen het hart van het OV-netwerk van Kopenhagen.