Nieuwleusen

De kerkenhoek bij winterdag, gelegen in het zuiden van Nieuwleusen.

De hulsterplas is een grote vijver waar verschillende woningen en een park aan liggen.

Nieuwleusen (Nedersaksisch: Ni'jluusn of Ni'jlusen) (8300 inwoners) is een plaats in Overijssel, na de gemeentelijke herindeling is een groot gedeelte tot de gemeente Dalfsen gaan behoren. Een ander deel is bij de gemeente Zwolle gevoegd, waaronder De Lichtmis met De Koperen Hoogte.

Historie

In 1631 begon de Leusense Compagnie, opgericht door inwoners van Zwolle en Kampen, het gebied boven Leusen (het tegenwoordige Oudleusen), dat tot de Marke van Leusen behoorde en vooral hoogveenmoerassen bevatte, te ontginnen. De ontginning is vooral ter hand genomen door pioniers uit Leusen. De eerste boederijen van het nieuwe land stonden aan 'Het Pad', het tegenwoordige Oosterveen.

Gemeentewapen

Tot het einde van de negentiende eeuw voerde Nieuwleusen geen gemeentewapen. Net zoals bij andere gemeenten was de reden van de aanvraag de bouw van de nieuwe vergaderzaal van de Provinciale Staten van Overijssel. Het wapen was samengesteld uit de wapens van Dalfsen en Zwollerkerspel, omdat de Marke van Leusen onderdeel was van Dalfsen en een deel van Zwollerkerspel bij de gemeente Nieuwleusen werd betrokken. Het onderste gedeelte van het wapen symboliseert de landbouw. ^[1]

Union

Sinds 1904 is er in de buurtschap Den Hulst, (behorend bij Nieuwleusen) de fietsenfabriek van Union gevestigd. In het begin van 2003 is de fabricage ondanks protesten verplaatst naar een bedrijfshal op het industrieterrein "De Grift" in Nieuwleusen. Hiermee komt een einde aan bijna een eeuw fietsproductie in Den Hulst. In maart 2006 is de fabricage door het Sociale Werkvoorzieningsschap Larcom verplaatst naar een leegstaande hal van dit bedrijf in Ommen. De oude fabriekshal wordt nu gebruikt door Westerman Transport voor fietsenassemblage.

Bereikbaarheid

Nieuwleusen is met het openbaar vervoer met verschillende bussen te bereiken. Lijn 29 (Zwolle busstation-Coevorden busstation) rijdt afhankelijk van de tijd door het centrum van Nieuwleusen 1 tot 4 maal in het uur. Lijn 49 (Zwolle-Dedemsvaart Magnolia) rijdt elke werkdag tot 13 uur en in de avondspits 2 maal in het uur en passeert tevens het centrum. De snelbus Lijn 83s (Zwolle-Dedemsvaart) rijdt enkel in de vroege uren van de ochtendspits en in de vroege avondspits langs Nieuwleusen heen en maakt slechts 1 stop in Nieuwleusen. De busdiensten worden geleverd door busbedrijf Connexxion.

Met de auto is Nieuwleusen te bereiken via de Provinciale weg N377, tussen Hasselt en Coevorden (Drente). Ook is Nieuwleusen via Zwolle te bereiken, via het bedrijventerrein Hessenpoort over de N758.

Cultuur en musea

In 1982 bestond Nieuwleusen 350 jaar. In dat jaar is daarom de vereniging Historische Vereniging Ni'jluusn van vrogger opgericht. Deze vereniging heeft in 1998 het Museum Palthehof opgericht. In dit museum zijn vaste en wisselende tentoonstellingen over het Nieuwleusen van vroeger. Daarnaast is er nog een Grammofoonmuseum waar oude grammofoons te vinden zijn en naar oude grammofoons geluisterd kan worden.

Bekend in Nieuwleusen is de Broederband ^[2]. Deze haalt jaarlijks spullen op bij alle woningen om ze vervolgens te verkopen. Hiermee hoopt de band geld binnen te halen.

Op de grens van Nieuwleusen met Dalfsen staan restanten van wat eens de molen Massier was, de laatste van de zes molens in Nieuwleusen. De stichting Molen Massier streeft er naar eind 2007 deze molen weer geheel gerestaureerd en maalvaardig te hebben.

Taal

Het dialect dat wordt gesproken in Nieuwleusen wordt tot het Zuid-Drentse dialect gerekend, alsook tot het Sallands gezien het feit dat Nieuwleusen in de Sallands sprekende gemeente Dalfsen ligt.

Ni'jluusn mien dörpien

gedicht in de streektaal door H. Sterken Rzn.

Nijluusen mien dörpien ik haole van oe
En ´k blieve oe trouw as mien va en mien moe
Ja veule geslachten die deden heur wark
En maakten Nijluusen zo groot en zo stark

De boeren die bint er behoedzaam en bi´j
En haolt heur bedrief van de armoede vri´j
Die ligt daor zo mooi ien heur gruun witte kleur
Ienvoudig en deegluk, een bloemhof d´r veur

En d´industrie die hier bedrievigheid bracht
Ni´jluusigers jonges die ´t uut hebt edacht
Die gruujden hier op tut een hele hooge stàànd
Mar bleven toch altied hier kiender van ´t làànd

En waor ik kome en waor ik ok gao
Ni´jluusen mien dörpien det lig mi´j zo nao
Ja waor ien de wereld de plicht mi´j ok röp
Ni´jluusen blif ´t dörpien waor ´t harte veur klöpt
(1958)

Vrije vertaling

Nieuwleusen, mijn dorpje, ik houd van jou
En ik blijf je trouw zoals ik mijn vader en mij moeder
Ja, vele generaties deden haar werk
En ze maakten Nieuwleusen zo groot en zo sterk

De boeren zijn er behoedzaam en blij
En ze houden hun bedrijf vrij van de armoede
Die ligt daar zo mooi in haar groen-witte kleur
Eenvoudig en deugdelijk, een bloemenhof ervoor

En de industrie die haar bedrijvigheid bracht
Nieuwleusense jongens die het uit hebben gedacht
Die groeiden hier op tot een hele hoge stand
Maar bleven hier toch altijd hun thuis houden

En waar ik ook kom en ik ook ga
Nieuwleusen, mijn dorpje, dat blijft me bij
Ja, waar in de wereld de plicht ook roept
Nieuwleusen blijft het dorpje waar ik me thuisvoel

Voetbalclubs

• SV Nieuwleusen
• USV Nieuwleusen

Geboren of gewoond in Nieuwleusen

• Sander Borgers, NSB'er en SS'er
• Benjamin Boers, communistisch predikant
• Anita Berry, Zangeres, bekend met de hit Middellandse Zee.
• Willem Jan Baron van Dedem, liet de Dedemsvaart graven.
• Johan van Dorsten, romanschrijver.
• Hendrik Entjes, hoogleraar Nedersaksische taal- en letterkunde.
• Piet Kalteren, dichter.
• Jan Arend Palthe, predikaant en grondbezitter.
• Hendrik Sterken, dichter en schrijver over streekgeschiedenis.
• Prof. Dr. Ernst Sudhölter, hoogleraar aan de Landbouwuniversiteit te Wageningen.
• Prof. Dr. Jan Waterink, Gereformeerd predikant; hoogleraar pedagogiek en psychologie an de VU te Amsterdam.
• Aalt Westerman, streektaalzanger.
• Joost Marsman, Zanger van nederpop-band: I.O.S. vh. Is Ook Schitterend.

Trivia

• Uit een onderzoek van de Stichting Alcoholpreventie (STAP) bleek dat in Nieuwleusen verhoudingsgewijs het één-na-meeste alcohol wordt gedronken in Nederland^[3] (na het dorp Dalfsen in dezelfde, gelijknamige gemeente).
• Het percentage motoreigenaren in Nieuwleusen is het grootst van heel Nederland ^[4].

Externe links

• Historische Vereniging Ni'jluusn
• Webstek van Nieuwleusen
• Historische informatie over de Union fietsenfabriek

Referenties

1. ^  zie website van Het dorp Nieuwleusen
2. ^  zie website van de Broederband
3. ^  zie Stichting Alcoholpreventie, pagina 11
4. ^  zie Omschrijving van Nieuwleusen - gemeente Dalfsen