Stille Nacht (kerstlied)

Het lied zoals geschreven door Franz Gruber

Melodie van Stille Nacht

Stille Nacht is een populair kerstlied uit het Salzburgerland. De oorspronkelijke tekst werd in het Duits geschreven door Joseph Mohr. De componist Franz Gruber schreef de melodie. Deze melodie is inmiddels iets veranderd. Het lied is in meer dan 140 talen vertaald en uitgevoerd door vele artiesten en koren, waarmee het wereldwijd een van de populairste liederen aller tijden is. Het lied wordt vaak zonder of met minimale instrumentale begeleiding gezongen.

Geschiedenis

Stille Nacht werd voor het eerst opgevoerd in de St. Nikolauskerk in Oberndorf (bij Salzburg) op eerste kerstdag 1818. De tekst was door Mohr al in 1816 geschreven, maar op kerstavond 1818 vroeg Mohr aan Gruber om een melodie en een gitaarbegeleiding te maken bij de tekst. Waarom specifiek om een gitaarbegeleiding werd gevraagd is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De meest gebruikte verklaring was dat het orgel van de kerk kapot was, volgens een populaire versie doordat muizen van de balg hadden gegeten. Maar misschien wilde Mohr gewoon een anders klinkend lied.

Volgens een andere anekdote raakte het lied, nadat het in 1818 eenmalig was opgevoerd, weer zoek en werd het pas in 1825 door een orgelreparateur teruggevonden. Dit verhaal berust zeer waarschijnlijk niet op waarheid, omdat zowel Mohr als Gruber in het begin van de jaren 1820 met variaties op Stille Nacht kwamen.

Versies

In het Nederlands taalgebied zijn er meerdere versies van het lied die gezongen worden. Daarbij is de katholieke versie de meest getrouwe vertaling van de Duitse originele tekst. De protestantse versie - door Johannes Yserinkhuysen (1858-1935) - is geheel anders. Vaak wordt gezegd dat de protestanten de originele tekst (met termen als "hoogheilige paar", "eng'len") "te katholiek" vonden, en daarom een eigen versie schreven.

Oorspronkelijke tekst

Meestal worden alleen coupletten 1, 2 en 6 gezongen.

1 Stille Nacht! Heilige Nacht
Alles schläft, einsam wacht
Nur das traute hoch heilige Paar.
"Holder Knab' im lockigen Haar,
Schlaf in himmlischer Ruh',
Schlaf in himmlischer Ruh!

2 Stille Nacht! Heilige Nacht
Gottes Sohn, o, wie lacht
Lieb' aus deinem göttlichen Mund,
Da uns schlägt die rettende Stund',
Christ, in deiner Geburt,
Christ, in deiner Geburt!

3 Stille Nacht! Heilige Nacht!
Die der Welt Heil gebracht;
Aus des Himmels goldenen Höhn,
Uns der Gnade Fülle läßt sehn:
Jesum in Menschengestalt,
Jesum in Menschengestalt.

4 Stille Nacht! Heilige Nacht!
Wo sich heut' alle Macht
Väterlicher Liebe ergoß,
Und als Bruder huldvoll umschloß
Jesus, die Völker der Welt,
Jesus, die Völker der Welt.

5 Stille Nacht! Heilige Nacht!
Lange schon uns bedacht,
Als der Herr, vom Grimme befreit,
In der Väter urgrauer Zeit
Aller Welt Schonung verhieß.
Aller Welt Schonung verhieß.

6 Stille Nacht! Heilige Nacht
Hirten erst Kund gemacht.
Durch der Engel Hallelujah,
Tönt es laut von fern und nah:
"Christ, der Retter ist da,
Christ, der Retter ist da!"

Protestantse versie

1 Stille nacht, heilige nacht.
Davids Zoon, lang verwacht,
Die miljoenen eens zaligen zal
wordt geboren in Bethlehems stal.
Hij, der schepselen Heer
Hij, der schepselen Heer.

2 Hulploos Kind, heilig Kind,
Dat zo trouw zondaars mint.
Ook voor mij hebt G'U rijkdom ontzegd,
wordt G'op stro en in doeken gelegd.
Leer m'U danken daarvoor
Leer m'U danken daarvoor.

3 Stille nacht, heilige nacht,
Vreed' en heil wordt gebracht,
aan een wereld, verloren in schuld.
Gods belofte wordt heerlijk vervuld.
Amen! Gode zij eer
Amen! Gode zij eer.

Katholieke versie

1 Stille nacht, heilige nacht,
Alles slaapt, sluimert zacht.
Eenzaam waakt het hoogheilige paar,
Lieflijk Kindje met goud in het haar,
Sluimert in hemelse rust
Sluimert in hemelse rust.

2 Stille nacht, heilige nacht
Zoon van God, liefde lacht
Vriend'lijk om Uwe Godd'lijke mond,
Nu ons slaat de reddende stond,
Jezus van Uwe geboort',
Jezus van Uwe geboort'.

3 Stille nacht, heilige nacht,
Herders zien 't eerst Uw pracht;
Door der eng'len alleluja
Galmt het luide van verre en na:
Jezus de Redder ligt daar,
Jezus de Redder ligt daar.

Vlaamse versie

1 Stille nacht, heilige nacht,
Slaap gerust, sluimer zacht,
Kindje, niets dat Uw rust nog verstoort;
Stil is alles, slaap rustig, maar voort,
D'eng'len houden de wacht,
Slaap dan rustig, slaap zacht.

2 Stille nacht, heilige nacht
Davids Zoon, lang verwacht
wordt door d'herders begroet in de stal
Op de bergen klinkt vreugdegeschal:
Heil de Redder is daar!
Heil de Redder is daar!

3 Stille nacht, heilige nacht
't Godd'lijk Kind vreedzaam lacht
Liefde spreekt uit Zijn mondeke teer
Komt, knielt allen bij 't Kindeke neer
Schenk Hem allen uw hart
Schenk Hem allen uw hart

Alternatieve Nederlandse versie

1 Stille nacht, heilige nacht
Alles slaapt, eenzaam wacht
Bij het Kindje, 't hoogheilige paar
Rond de kribbe zingt d'engelenschaar
Slaap in hemelse rust
Slaap in hemelse rust

2 Stille nacht, heilige nacht!
Eeuwenlang al verwacht
Godes moeder met zorgen vervuld
Heeft haar Kindje in doekjes gehuld
Groet den Heer van 't heelal
Groet den Heer van 't heelal

3 Stille nacht, heilige nacht!
't wonder werk is volbracht
D'almacht ligt hier in 't menselijk stof
Hoort hoe d'engelen zingen Zijn lof
Schenkt den Heiland uw hert
Schenkt den Heiland uw hert

Zie ook

• Stille-Nacht & Heimatmuseum, in Oberndorf bei Salzburg, Oostenrijk

Externe links

• Stille-Nacht-Association, Salzburg (Duits/Engels/Italiaans)
• in 143 talen
• Silent Night Museum (Duits/Engels) bevat originele bladmuziek uit 1816 in hoge kwaliteit
• Musiksammlung - Privatstudio-musikalische Bibliotek für Pädagogen-Erzieher, usw (Duits) bevat betere versie van de bladmuziek bovenaan deze pagina

Bronnen, noten en/of referenties

Wikisource

Werken van of over dit onderwerp zijn te vinden op de pagina Stille nacht, Heilige nacht op Wikisource.

· ·

Kerstmis