Straalvinnigen

Straalvinnigen
	Haring (Clupea harengus)
	Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Superklasse:	Osteichthyes (Beenvissen)
	Klasse
	Actinopterygii; Klein, 1885
	Onderklassen
	Chondrostei; Neopterygii;
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Straalvinnigen op Wikispecies
Portaal	Biologie

Straalvinnigen (Actinopterygii) vormen een klasse van dieren binnen de gewervelden (Chordata). Ze worden zo genoemd omdat de vissen stralen in hun vinnen bezitten. Deze stralen zijn been- of hoornachtige structuren in de vinnen die de huid ondersteunen, in tegenstelling tot de vleesachtige vinnen, die karakteristiek zijn voor vissen uit de orde Sarcopterygii. Met bijna 30.000 soorten zijn de straalvinnigen de dominante klasse gewervelden. Ze zijn vertegenwoordigd in zowel zoet als zout water, en van de diepzee tot de hoogstgelegen bergbeken.

Taxonomie

Traditioneel worden de straalvinnigen in drie groepen opgesplitst: De Chondrostei (Kraakbeenganoïden), Holostei (Beenganoïden) en de Teleostei (Beenvissen). Uit sommige morfologische onderzoeken blijkt dat de tweede groep parafyletisch is, en daarom een ongeldige onderverdeling. Uit recenter werk, op basis van DNA- en mitochondriaal genoomonderzoek, blijkt echter dat deze indeling wel weer kan worden gehandhaafd. Volgens ITIS worden de ordes Amiiformes (Moddersnoeken) en Lepisosteiformes (Beensnoeken) echter als losse ordes ingedeeld in de onderklasse Neopterygii.

De straalvinnigen worden onderverdeeld in de volgende ordes^[1]:

Klasse: Actinopterygii (Straalvinnigen)
- Onderklasse: Chondrostei (Kraakbeenganoïden)
  - - - Orde: Acipenseriformes (Steurachtigen)
      - Orde: Polypteriformes (Kwastsnoeken)
- Onderklasse: Neopterygii
  - Infraklasse: Holostei (Beenganoïden)^[2]^[3]
    - - Orde: Amiiformes (Moddersnoeken)
      - Orde: Semionotiformes (Beensnoekachtigen)
  - Infraklasse: Teleostei (Beenvissen)
    - Superorde: Acanthopterygii (Stekelvinnigen)
      - Orde: Atheriniformes (Koornaarvisachtigen)
      - Orde: Beloniformes (Geepachtigen)
      - Orde: Cetomimiformes (Walviskopvissen)
      - Orde: Cyprinodontiformes (Tandkarpers)
      - Orde: Gasterosteiformes (Stekelbaarsachtigen)
      - Orde: Gobiesociformes (Schildvisachtigen)^[4]
      - Orde: Mugiliformes (Harders)
      - Orde: Perciformes (Baarsachtigen)
      - Orde: Pleuronectiformes (Platvissen)
      - Orde: Scorpaeniformes (Schorpioenvisachtigen)
      - Orde: Stephanoberyciformes (Doornvissen)
      - Orde: Synbranchiformes (Kieuwspleetalen)
      - Orde: Syngnathiformes (Zeenaaldachtigen)^[5]
      - Orde: Tetraodontiformes (Kogelvisachtigen)
      - Orde: Zeiformes (Zonnevisachtigen)
    - Superorde: Clupeomorpha
      - Orde: Clupeiformes (Haringachtigen)
    - Superorde: Cyclosquamata (Rondschubbige vissen)
      - Orde: Aulopiformes (Draadzeilvissen)
    - Superorde: Elopomorpha (Tarpon- en aalachtigen)
      - Orde: Albuliformes (Gratenvisachtigen)
      - Orde: Anguilliformes (Palingachtigen)
      - Orde: Elopiformes (Tarponachtigen)
      - Orde: Notacanthiformes (Stekelaalachtigen)^[6]
      - Orde: Saccopharyngiformes (Alen)
    - Superorde: Lampridiomorpha (Koningsvisachtigen)
      - Orde: Lampridiformes (Koningsvissen)
    - Superorde: Ostariophysi (Meervallen en karperachtigen)
      - Orde: Characiformes (Karperzalmachtigen)
      - Orde: Cypriniformes (Karperachtigen)
      - Orde: Gonorynchiformes (Zandvisachtigen)
      - Orde: Gymnotiformes (Mesaalachtigen)
      - Orde: Siluriformes (Meervalachtigen)
    - Superorde: Osteoglossomorpha (Beentongvisachtigen)
      - Orde: Hiodontiformes (Tandharingen)
      - Orde: Osteoglossiformes (Beentongvissen)
    - Superorde: Paracanthopterygii (Kabeljauwachtige beenvissen)
      - Orde: Batrachoidiformes (Padvisachtigen)
      - Orde: Gadiformes (Kabeljauwachtigen)
      - Orde: Lophiiformes (Vinarmigen)
      - Orde: Ophidiiformes (Naaldvisachtigen)
      - Orde: Percopsiformes (Baarszalmachtigen)
    - Superorde: Polymixiomorpha (Baardvisachtigen)
      - Orde: Polymixiiformes (Barbudo's)
    - Superorde: Protacanthopterygii (Zalmachtigen)
      - Orde: Esociformes (Snoekachtigen)
      - Orde: Osmeriformes (Spieringachtigen)
      - Orde: Salmoniformes (Zalmen)
    - Superorde: Scopelomorpha
      - Orde: Myctophiformes (Lantaarnvisachtigen)
    - Superorde: Stenopterygii (Diepzeevissen)
      - Orde: Ateleopodiformes (Diepzeekwabben)
      - Orde: Stomiiformes (Draakvisachtigen)

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Actinopterygii volgens ITIS
↑ Holostei ongeldige infraklasse volgens ITIS
↑ Rick Leah. Holostei. University of Liverpool (http://www.liv.ac.uk) Infraklasse
↑ In ITIS wordt Gobiesociformes (Schildvisachtigen) geplaatst als onderorde Gobiesocoidei van de orde Perciformes (Baarsachtigen).]
↑ In ITIS wordt Syngnathiformes (Zeenaaldachtigen) geplaatst als Onderorde Syngnathoidei van de orde Gasterosteiformes (Stekelbaarsachtigen)].]
↑ Volgens ITIS ongeldig, Onderorde van de Albuliformes

[ITIS-1] Actinopterygii volgens ITIS

[ITISHOLOSTEI-2] Holostei ongeldige infraklasse volgens ITIS

[UOL-3] Rick Leah. Holostei. University of Liverpool (http://www.liv.ac.uk) Infraklasse

[4] In ITIS wordt Gobiesociformes (Schildvisachtigen) geplaatst als onderorde Gobiesocoidei van de orde Perciformes (Baarsachtigen).]

[5] In ITIS wordt Syngnathiformes (Zeenaaldachtigen) geplaatst als Onderorde Syngnathoidei van de orde Gasterosteiformes (Stekelbaarsachtigen)].]

[6] Volgens ITIS ongeldig, Onderorde van de Albuliformes

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]