Symfonie nr. 5 (Beethoven)
| Symfonie nr. 5 | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Het titelblad van de 5de Symfonie
| ||||
| Componist | Ludwig van Beethoven | |||
| Soort compositie | symfonie | |||
| Gecomponeerd voor | orkest | |||
| Toonsoort | c-mineur | |||
| Opusnummer | 67 | |||
| Compositiedatum | 1804-1808 | |||
| Première | 22 december 1808 | |||
| Duur | ca. 30 minuten | |||
| Oeuvre | Oeuvre van Ludwig van Beethoven | |||
| ||||
De Vijfde Symfonie van Beethoven in c-mineur (Op. 67) werd tussen 1804 en 1808 geschreven in Wenen.
De Vijfde van Beethoven is een van de populairste en bekendste composities uit de geschiedenis van de klassieke muziek, en ook een van de meest gespeelde.[1] Ze bevat verschillende muziekvormen: een sonata allegro als opening, een andante en een snel scherzo dat leidt naar de finale.
De première van deze symfonie was op 22 december 1808 in het Theater an der Wien, waarna ze al snel haar grootse reputatie opbouwde. E.T.A. Hoffmann omschreef de symfonie destijds al als "een van de belangrijkste werken uit haar tijd."
De symfonie begint met een dubbel vier noten 'kort-kort-kort-lang' leidmotief. (ⓘ)
De symfonie, en dan met name het welbekende eerste thema van vier noten, is wereldwijd bekend. Mede daardoor komen delen uit het werk regelmatig terug in de huidige volkscultuur, variërend van nieuwe bewerkingen in andere muziekstijlen (bijvoorbeeld disco en rock-'n-roll tot uitvoeringen in films en op televisie).
Een uitvoering van het gehele werk duurt ongeveer 30 minuten.
Deze symfonie wordt weleens de "noodlotsymfonie" genoemd. De opening bestaat uit vier noten, waarover de legende zegt dat Beethoven hierover ooit zei: "Het noodlot klopt aan de deur". De romantische interpretatie van deze symfonie is dat hieruit Beethovens overtuiging spreekt dat het noodlot ooit overwonnen zal kunnen worden. Het openingsmotief van Beethovens vijfde symfonie werd in de Tweede Wereldoorlog op zenders van de BBC als herkenningsmelodie gebruikt. In morsecode ("••• —" ofwel: "kort-kort-kort-lang") wordt hiermee de letter "V" gesymboliseerd, het V-teken ('victory') stond symbool voor overwinning en vrede en was in 1941 onder velen als zodanig bekend. De symfonie is ook het muzikale thema van The Longest Day, een Amerikaanse oorlogsfilm uit 1962 over de landing in Normandië.
Instrumentatie
De symfonie is gecomponeerd voor piccolo (enkel vierde deel), 2 fluiten, 2 hobo's, 2 klarinetten in Bes en C, 2 fagotten, contrafagot of dubbel fagot (enkel vierde deel), 2 hoorns in Es en C, 2 trompetten, 3 trombones (alt, tenor en bas, enkel vierde deel), pauken (in G-C) en strijkers.
Delen
- Allegro con brio
- Andante con moto
- Scherzo (allegro)
- Allegro - Presto
Opname door Skidmore College Orchestra
Trivia
- Het hoofdthema van het eerste deel inspireerde Sergej Rachmaninov voor zijn lied Sud'ba (op. 21 nr. 1) uit 1900.
- Genoemd thema kan worden omgezet in morse: kort-kort-kort-lang is de letter V en werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt als codetaal voor een overwinning (V staat voor victory, alsmede de Romeinse cijfer '5', wat weer refereert aan de symfonie zelf). De BBC opende diverse van zijn oorlogsuitzendingen na 1941 dan ook met het motief van Beethovens vijfde symfonie.[2]
- Het hoofdthema van het eerste deel is de titelmuziek van het AVRO-televisieprogramma Maestro , waarin bekende Nederlanders een orkest dirigeerden. Het dirigeren van het eerste deel is tevens een verplicht onderdeel in de finale van dit programma.
Externe links
- Project Gutenberg heeft twee MIDI-versies van Beethovens 5e Symfonie: Etext nummer 117 en Etext nummer 156
- Volledige notatie van Beethovens 5de Symfonie.
- Volledige uitvoering door het Philadelphia Orchestra.
Referenties
- ↑ Schauffler, Robert Haven. Beethoven: The Man Who Freed Music. Doubleday, Doran, & Company. Garden City, New York. 1933; blz. 211
- ↑ (en) Music and the Holocaust: Beethoven's 5th Symphony
· 
· 
