Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Ede

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Ede geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Ede in de periode 1888-1918.^[1]

Het kiesdistrict Ede werd ingesteld na de grondwetsherziening van 1887. Tot het kiesdistrict behoorden de volgende gemeenten: Amerongen, Barneveld, Ede, Hoevelaken, Leersum, Nijkerk, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel en Veenendaal.

Het kiesdistrict Ede vaardigde in dit tijdvak per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

Legenda

cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

6 maart 1888[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[2]

	6 maart
Kiesgerechtigden	2.844
Opkomst	2.394
Geldige stemmen	2.366
Blanco stemmen	23
Kandidaten
L.W.C. Keuchenius	1.439
C.J.E. van Bylandt	918

15 mei 1888[bewerken | brontekst bewerken]

Levinus Keuchenius, gekozen bij de verkiezingen van 6 maart 1888, nam zijn benoeming niet aan vanwege zijn toetreding op 21 april 1888 tot het na de verkiezingen geformeerde kabinet-Mackay. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een naverkiezing gehouden.

	15 mei
Kiesgerechtigden	2.844
Opkomst	2.070
Geldige stemmen	2.051
Blanco stemmen	15
Kandidaten
C.M.E. van Löben Sels	1.253
C.J.E. van Bylandt	791

9 juni 1891[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	9 juni
Kiesgerechtigden	2.884
Opkomst	2.321
Geldige stemmen	2.299
Blanco stemmen	19
Kandidaten
C.M.E. van Löben Sels^[3]	1.160
A.W.van Borssele	1.135

10 april 1894[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.

	10 april	24 april^[4]
Kiesgerechtigden	2.923	2.923
Opkomst	1.928	2.444
Geldige stemmen	1.907	2.419
Blanco stemmen	58	21
Kandidaten
A.W. van Borssele	528	1.471
C.M.E. van Löben Sels^[3]	725	947
C.J. van Eeghen	331
A.F. de Savornin Lohman	311

15 juni 1897[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	5.769
Opkomst	4.594
Geldige stemmen	4.521
Blanco stemmen	73
Kandidaten
L.H.J.M. van Asch van Wijck	2.744
A.W.J.J. van Nagell	1.245
A.W. van Borssele^[3]	532

14 juni 1901[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	14 juni
Kiesgerechtigden	5.877
Kandidaten
L.H.J.M. van Asch van Wijck^[3]

Van Asch van Wijck was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

25 februari 1903[bewerken | brontekst bewerken]

Lodewijk van Asch van Wijck, gekozen bij de verkiezingen van 14 juni 1901, trad op 1 februari 1903 af vanwege zijn benoeming als lid van de Centrale Raad van Beroep. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	25 februari
Kiesgerechtigden	6.024
Opkomst	3.809
Geldige stemmen	3.729
Blanco stemmen	80
Kandidaten
M.A. Brants	2.437
W.H. de Beaufort	1.292

16 juni 1905[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	16 juni
Kiesgerechtigden	6.762
Opkomst	4.665
Geldige stemmen	4.565
Blanco stemmen	100
Kandidaten
M.A. Brants^[3]	3.075
P. Tideman	1.283
S. Lindeman	207

31 januari 1907[bewerken | brontekst bewerken]

Maurits Anton Brants, gekozen bij de verkiezingen van 16 juni 1905, trad op 1 januari 1907 af vanwege zijn benoeming als burgemeester van Schiedam. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	31 januari
Kiesgerechtigden	6.785
Opkomst	4.787
Geldige stemmen	4.725
Blanco stemmen	62
Kandidaten
S. van Citters	3.164
P. Tideman	1.338
M. Mendels	223

11 juni 1909[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	11 juni	23 juni^[4]
Kiesgerechtigden	7.688	7.688
Opkomst	5.953	6.741
Geldige stemmen	5.830	6.713
Blanco stemmen	123	28
Kandidaten
G.J.A. Schimmelpenninck	2.749	4.134
J.W. Rudolph	2.522	2.579
J.C.J.B.A. de Josselin de Jong	405
S. Lindeman	154

27 juli 1909[bewerken | brontekst bewerken]

Schelto van Citters, gekozen bij de verkiezingen van 31 januari 1907, trad op 9 juli 1909 af vanwege zijn benoeming als Commissaris van de Koningin in Gelderland. Om voor het resterende deel van de zittingsperiode tot 21 september 1909 in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	27 juli
Kiesgerechtigden	7.688
Kandidaten
W. van Manen Jzn.

Van Manen was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

17 juni 1913[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	17 juni
Kiesgerechtigden	8.788
Opkomst	7.066
Geldige stemmen	6.951
Blanco stemmen	115
Kandidaten
G.J.A. Schimmelpenninck^[3]	3.530
H.C. Dresselhuys	379
A.van der Poel	367
M. Jongebreur	19

15 juni 1917[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	9.412
Kandidaten
G.J.A. Schimmelpenninck^[3]

De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.^[5] Schimmelpenninck was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

Opheffing[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Ede. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Ede op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Ede.
↑ ^a ^b Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1] De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.

[2] Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.

[zittend-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Ede.

[tweede_ronde-4] Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[5] Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]