Vanmeer

Van Gölü
Behra Wanê / Վանա լիճ
	;
Situering
Hoogte	1719 m
Coördinaten	38° 37′ NB, 42° 52′ OL
Basisgegevens
Oppervlakte	3755 km²
Kustlengte	430 km
Maximale lengte	119 km
Gemiddelde diepte	171 m
Maximale diepte	457 m
Overig
Belangrijkste bronnen	Karasu, Hoşap, Güzelsu, Bendimahi, Zilan en Yeniköprü
Belangrijkste uitlopen	geen
Eiland(en)	Akdamar, Çarpanak Adası (İçeriçarpanak), Adır Adası (Lim), Kuş Adası (Arter)
Plaatsen	Van, Tatvan, Ahlat, Erciş
Foto's
	Veerpont over het meer in de haven van Van
Portaal	Geografie

Het Vanmeer (Turks: Van Gölü, Koerdisch: Behra Wanê, Armeens: Վանա լիճ) is het grootste meer van Turkije. Het meer heeft geen natuurlijke uitgang voor het water (endoreïsch bekken) en ontvangt water uit verschillende rivieren uit de omliggende bergen. Het niveau van het water blijft gelijk door natuurlijke verdamping. Daardoor is het zoutgehalte van het water hoog. Het meer is 120 km lang, 80 km breed en 457 m diep. De oppervlakte van het meer is 3755 km² en het ligt 1719 m boven zeeniveau. Hoewel het wordt omringd door met sneeuw bedekte bergpieken en zeer koude winters heeft, bevriest het meer zelden omwille van het hoge zoutgehalte.^[1]

Ontstaan[bewerken | brontekst bewerken]

De afvoer van het meer, die vroeger naar het westen liep, werd geblokkeerd door lavastromen tijdens een eruptie van de vulkaan Nemrut Dağı tijdens het Pleistoceen. De nu slapende Nemrut Dağı ligt aan de westkant van het meer; een andere slapende vulkaan, Suphan Dağı, domineert de noordzijde van het meer.

Samenstelling van het water[bewerken | brontekst bewerken]

Het Vanmeer is een sodameer, het water heeft door verdamping een hoog gehalte natriumcarbonaat en andere zouten. Het is mogelijk met het water uit het meer de was te doen zonder wasmiddel te gebruiken. Er wordt zout gewonnen dat als bestanddeel van wasmiddelen wordt gebruikt. Een soort alver, darekh genaamd, is de enige soort vis die in het basische water kan overleven. De darekh kuit bij de monding van riviertjes en wordt gevangen tijdens de jaarlijkse overstromingen in de lente.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Aan de oostkust ligt de stad Van, westelijk het kleinere Tatvan. Het meer wordt omringd door vruchtbaar landbouwgebied met vulkanische bodem, waar veel fruitteelt plaatsvindt. Uit de regio rond Van komt een kattensoort (de Turkse Van) die graag zwemt. Dit is vrij uniek voor katten, die over het algemeen juist een hekel aan water hebben.

Culturele geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Het Vanmeer lag vanaf 1000 voor Christus midden in het Urartukoninkrijk en de hoofdstad van Urartu, Tushpa, lag ongeveer op de plek waar nu Van ligt.

Later werd het gebied rondom het meer deel van Armenië. Samen met het Sevanmeer (in het huidige Armenië) en het Oermiameer (tegenwoordig in Iraans Azerbeidzjan) vormde het de drie legendarische zeeën van Armenië. Ruïnes van Armeense kloosters en kerken bevinden zich op veel plekken langs het meer en op eilanden in het meer. Veel van deze christelijke gebouwen werden verwoest onder latere (islamitische) Koerdische en Turkse machthebbers. De best bewaarde ruïnes zijn een 10e-eeuws kerkje op het eiland Akdamar. Deze Kerk van het Heilige Kruis (Armeens: Սուրբխաչ, Surb Chatsj) bevat bekende voorbeelden van middeleeuwse Armeens-christelijke kunst. Bij het kerkje stond vroeger een klooster. Het complex werd gebouwd onder koning Gagik Artzruni tussen 915 en 921. Reliëfs op de buitenmuren laten Bijbelse voorstellingen zoals het verhaal van Adam en Eva, Jona en de walvis en David en Goliath zien.

Er zijn nog andere overblijfselen van het Koninkrijk van Urartu, zoals het Van Kalesi (kasteel van Van).

Op Arter bevinden zich de resten van een 11e-eeuws klooster.

Monster[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds 1995 wordt weleens, analoog aan het monster van Loch Ness, melding gemaakt van een monster, ongeveer 15 meter lang, dat Van Canavarı wordt genoemd. Critici zeggen dat het verhaal verzonnen is om meer toeristen naar het meer te lokken.

Spoorweg[bewerken | brontekst bewerken]

De in de jaren 70 gebouwde spoorlijn die Istanboel met Teheran in Iran verbindt, maakt gebruik van een veerpont om het meer over te steken. Dit was een goedkopere oplossing dan een spoorweg langs de steile meeroevers aan te leggen. Het overzetten van de trein van spoor naar boot en terug van boot naar spoor betekent wel tijdsverlies en maakt dat treinen niet te lang kunnen zijn. De meeste reizigers naar Iran nemen liever de bus.