Hemelgod
Hemelgod is een godheid die macht wordt toegedicht over de hemel en in veel polytheïstische en monotheïstische godsdiensten voorkomt.
De hemelgoden, die zowel mannelijk als vrouwelijk zijn, worden soms onderscheiden van de sterrengoden, zoals deze aan de nachtelijke hemel verschijnen. Zij zijn allen goden van een bovenwereld, tegenover die van een benedenwereld: de aarde, de onderwereld (de zogenaamde chtonische godheden) of de zee. In de mythen van het Oude Griekenland heersen bijvoorbeeld Zeus en Hera over de hemel, terwijl Hades en Persephone over de onderwereld regeren. Poseidon heeft de macht over de zee.
Er bestaat vaak een mannelijke hemelgod, die de koning van de goden wordt genoemd. Hij is de patriarch van het pantheon. Hij is de 'hemelvader'. De belangrijkste hemelgodin is vaak de koningin van de hemel.
- Dyeus, belangrijkste hemelvader
Egyptisch
[bewerken | brontekst bewerken]- Amun, scheppergod en god van de wind
- Anhur, buitenlandse oorlogsgod die aan Shu werd gelijkgesteld
- Hathor, godin van liefde, schoonheid en muziek
- Horus, god van de zon, de hemel, koningen en de oorlog
- Mehet-Weret, hemelgodin
- Nut, hemelgodin
- Shu, wind- en luchtgod
- An, hemelgodin
- Anshar, hemelgod
- Anu, koning van de goden, verbonden aan de lucht, de hemel en de sterren
- Beelshaman, hemelgod
- Enlil, god van de adem en de wind
- Hadad
- El
- Baalshamin, heer van de hemelen
- Yahweh, Känitische (Moabitische) storm- of weergod, al vroeg geïdentificeerd met de Ugaritische El en Jebusitische Sedeq
Europees
[bewerken | brontekst bewerken]
- Latobius, hemel- en berggod
- Taranis, hemel- en dondergod
- Brigid, godin van weer, haard, water, poëzie en ambachten
Grieks
[bewerken | brontekst bewerken]- Aether, oergod van de bovenlucht
- Iris, regenbooggodin en goddelijke boodschapper
- Uranus, oergod van de hemel
- Zeus, koning van de goden, heer van de berg Olympus, god van hemel, (on)weer, wet, orde en lot
- Hera, hemelgodin en echtgenote van Zeus
Romeins
[bewerken | brontekst bewerken]- Caelus, personificatie van de hemel,
- Jupiter, hemelkoning en god van de hemel en het weer
- Juno, hemelgodin en echtgenote van Jupiter
Slavisch
[bewerken | brontekst bewerken]- Stribog, god van winden, hemel en lucht
- Triglav, drievoudige god wiens hoofden hemel, aarde en onderwereld vertegenwoordigen
- Sabazios, hemelvader
Oeral-Altaïsch
[bewerken | brontekst bewerken]Fins
[bewerken | brontekst bewerken]- Ilmarinen, goddelijke smid, hemelschepper
- Ilmatar, maagdelijke geest van de lucht
- Ukko, hoofdgod van hemel, weer, donder en oogst
- Horagalles, hemelgod, god van (on)weer, regenboog, oceanen, meren, menselijk leven en gezondheid
- Mano, maangodin
Turko-Mongools
[bewerken | brontekst bewerken]- Inmar, hemelgod
Indiaas
[bewerken | brontekst bewerken]- Aditi, hemelmoeder van de goden
- Aditya's, hemelgoden geboren uit Aditi
- Dyaus Pita, hemelvader
- Indra, koning van de goden, stormgod
- Saranyu, godin van de wolken
- Ushas, godin van de dageraad
- Ratri, godin van de nacht
Oost-Aziatisch
[bewerken | brontekst bewerken]
Chinees
[bewerken | brontekst bewerken]- 24 hemelse keizers
- 28 hemelse keizers
- 32 hemelse keizers
- 64 hemelse keizers
Japans
[bewerken | brontekst bewerken]Amerikaans
[bewerken | brontekst bewerken]- Anguta, hemelvader en zielebegeleider
- Ataksak, hemelgodin
- Negafook, weergod
- Torngarsuk, hemelgod
- Yaya, hoogste geest
- Cipactonal, god van de dag
- Oxomoco, godin van de nacht
- Coyolxauhqui, maangodin
- Meztli, maangodin
- Tonatiuh, zonnegod
- Viracocha, hemelgod
Afrikaans, onder de Sahara
[bewerken | brontekst bewerken]- Achaman, Guanche hemel- en scheppergod
- Achuhucanac, Guanche regengod
- Badessy, hemelgod
- Denka, Dinka hemel-, regen- en vruchtbaarheidsgod
- Khouvoum, hoogste scheppergod en hemelvader van de Mbuti Pygmeeën
- Mulungu, Nyamwezi schepper- en hemelgod
- Numakulla, een stel schepper- en hemelgoden
- Olorun, hoogste god, hemelgod
- Shango, Yoruba hemelvader en dondergod
- Umvelinqang, Zoeloe hemelgod
- Utixo, Khoikhoi hemelgod
- Xamaba, schepper- en hemelgod van de Heikum van Zuid-Afrika
Oceanisch
[bewerken | brontekst bewerken]
Australisch
[bewerken | brontekst bewerken]- Altjira, Arrerute schepper- en hemelgod
- Baiame, Zuidoost-Australische schepper- en hemelgod
- Binbeal, regenbooggod
- Bunjil, Kulin schepper- en hemelgod
- Ao, licht- en hemelgod
- Ranginui, hemelvader
- Tana-Rore
- Tawhirimatea, weer- en stormgod
- Venuku, regenbooggod
Eilanden in de Grote Oceaan
[bewerken | brontekst bewerken]- Abeguwo, Melanesische hemelgodin
- Atua I Kafika, hoogste hemelgod van Polynesië
- Ira, Polynesische hemelgodin
- Laufakana'a, Tongan schepper en hemelgod
- Tangaloa, Tongan hemelgod